بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
ارزیابی ریسک سرطان ناشی از تنفس تری هالومتان هادر طی دوش گرفتن
چکیده
هدف از این تحقیق ارزیابی ریسک سرطانی در نتیجه استنشاق ترکیبات تری هالومتان هـای موجـود در هـوای حمام که در طی دوش گرفتن تبخیر می شود می باشد. برای این منظور ابتدا غلظت تری هالومتـان هـا در آب شرب اندازه گیری شده و سپس با استفاده از فرمول های موجود مشخص شد که چـه مقـدار از ایـن ترکیبـات موجود در آب، تبخیر شده و در فضای حمام وارد می شود. سپس بـا دانـستن غلظـت ایـن ترکیبـات در هـوای حمام مقدار ریسک سرطانی در نتیجه استنشاق آن ها محاسبه شد.آزمایـشات نـشان داده اسـت کـه میـانگین غلظت تری هالومتان ها در این مناطق 4/34 میکروگرم بر لیتر بوده است که بالاترین غلظت آن ها را روسـتای اوزین بوغاز ( شماره ۸ ) با غلظت 13/78 میکروگرم بر لیتر داشته است . از بین ترکیبـات تـری هالومتـان هـا، دی کلرو برومومتان بالاترین غلظت را داشته و بعـد از آن برومـوفرم و بعـد از آن دی بروموکلرومتـان بـالاترین غلظت را داشته اند و در نهایت کلروفرم. میانگین ریسک سرطان برای این مناطق از طریق تنفس ترکیبات تری هالومتان های موجود در فضای حمام 2/12e-5 محاسبه شده است. که دی کلروبرومو متان بـا ریـسک %78/5 بالاترین ریسک را برای ساکنین این مناطق داشته است.
کلید واﮊهها
۱-تری هالومتان ها ۲-ارزیابی ریسک ۳-استنشاق تری هالومتان ها ۴-گنبد
۱- مقدمه
گندزدایی برای جلوگیری از بیماری های ناشی از آب ضروری است تا از کیفیـت آب خروجـی از تـصفیه خانـه تـا رسـیدن بـه شیرهای مصرف کننده مطمئن شویم . به هر حال کلر با مواد ارگانیک طبیعی یا مواد غیر ارگانیک موجود در آب واکـنش مـی دهد و ترکیبات جانبی کلر زنی متنوعی را تشکیل می دهد . مثل تـری هالومتـان هـا، هالواسـتیک اسـیدها و دیگـر ترکیبـات ناخواسته ( رو ؛ ، ۴۷۹۱ ، سینگر ، ۴۹۹۱ ).
از بین این ترکیبات جانبی کلرزنی، تری هالومتان ها که یک ترکیب جانبی هالوﮊنه ارگانیک بوده سرطانزا تـشخیص داده شـده است که ااصلی ترین ترکیبات جانبی گندزدایی هـستند ( روبـر، ۴۷۹۱ ؛ IARC ، ۸۷۹۱ ؛ دونیـک و منیـک ، ۳۹۹۱ ؛ بـول و همکاران ، ۵۹۹۱ ؛ یو و چنگ ، ۹۹۹۱ ؛ هسو و همکاران ، ۱۰۰۲ ).
WHO (۰۰۰۲) گزارش کرد که بالاترین غلظت ترکیبات جانبی کلر زنی مربوط به تری هالو متـان هاسـت و بعـد آن HAAs بالاترین غلظت ها را دارند.تری هالو متان ها شامل چهار ترکیب کلروفرم( CHcl3 )، برومو دی کلرو متـان ( CHBrcl2 )، دی برومو کلرو متان ( ( CHHBr2cl و بروموفرم( ( CHBr3 می باشند. سازمان حفاظـت محـیط زیـست آمریکـا ( USEPA) در سال ۹۹۹۱ گزارش کرد که این ترکیبات باعث سرطان در انسان می شوند. که از این ترکیبات کلروفرم، برومو دی کلرو متـان و بروموفرم در گروه B2 سرطانزایی (باعث سرطان انسان می شوند)و دی بروموکلرو متان در گـروه C سـرطانزایی ( شـاید باعـث سرطان انسان شود)قرار می گیرند. جدای از آن̨ این ترکیبات می توانند باعث خطر های بسیاری مثل سقط جنین و بچه هایی با بیماری آسم به خاطر تنفس تری هالو متان های تبخیر شده از طریق مجاری تنفسی می شوند .(WHO , 2000a, 2000b)
در طی دوش گرفتن و حمام کردن ، دمای آب 35 تا 40 درجه سانتی گراد بالا می رود . افزایش دمای آب ممکن اسـت باعـث افزایش تشکیل تری هالومتان ها از طریق واکنش بین کلر باقی مانده و مواد ارگانیکی که هنوز واکنش نداده اند شود ( ویسل و چن ، ۴۹۹۱ ؛ ال اموی ، ۴۰۰۲ ؛ چودهوری ،۸۰۰۲).
استان گلستان در شمال شرق ایران با رنج سرطان مری 43/4 مورد و 36/3 مـورد بـه ازای هـر ۰۰۰/۰۰۱ نفـر جمعیـت بـرای مردان و زنان ، یک منطقه با ریسک بالا برای سرطان مری بوده است . در صـورتیکه میـانگین جهـانی سـرطانی مـری ، , 4/7 11/5 مورد به ازای هر ۰۰۰ /۰۰۱ نفر جمعیت برای مردان و زنان بوده است ( پارکین و همکاران ، ۲۰۰۲ ؛ فولای و همکـاران ، ۴۰۰۲ ؛ سمنانی و همکاران ، ۶۰۰۲ ).
تا به حال چندین تحقیق انجام شده که بررسی ریسک سرطانی تـری هالومتـان هـا از طریـق تـنفس پرداختـه انـد . از جملـه تحقیقی در تهران انجام شده که به بررسی غلظت تری هالومتان ها در آب آشامیدنی پرداخته و ارزیابی ریسک آن هـا را از سـه طریق تماس از جمله تـنفس محاسـبه کـرده انـد . کـه بـالاترین ریـسک از طریـق تـنفس گـزارش شـده اسـت ( پرداختـی و همکاران،۰۱۰۲). تحقیق دیگری در ۰۱ ناحیه از نورتالیزای برزیل انجام شده است که نشان داد از بین سه طریق تماس، تنفس مهمترین نقش را در ریسک سرطان دارد ( ویانا و همکاران ، ۸۰۰۲ ). همچنین تحقیق دیگری در تایوان انجام شده به بررسـی ارزیابی ریسک سرطان ناشی از تماس باتری هالومتانهای موجود در آب شرب پرداخته که این تحقیـق نـشان داد کـه بـالاترین ریسک از طریق تنفس تری هالومتانها در طی دوش گرفتن ایجاد می شود ( وانگ ، ۷۰۰۲ ).
به علت بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی در مناطق شمالی و بالا بودن فعالیتهای کشاورزی در این مناطق احتمال وجـود مـواد ارگانیک ( ( NOM داخل منابع آب های زیر زمینی بیشتر از مناطق دیگر است و همچنین منابع آب شرب این منـاطق بـدون تصفیه ، فقط با انجام کلر زنی وارد سیستم شبکه توزیع می شود . پس احتمال اینکه این مواد طبیعی ، با کلـر ترکیـب شـده و تشکیل تری هالومتانها را دهند وجود دارد . که هدف از این تحقیق اندازه گیری غلظت تری هالومتانها در آب شـرب گنبـد و ۶ روستا از توابع این شهرستان می باشد و سپس ارزیابی ریسک سرطانی آنها در نتیجه تماس با THMs از طریق تنفس در طـی دوش گرفتن می باشد.
۲- روش کار
۲-۱- نمونه گیری و اندازه گیری غلظت نمونه ها
به علت کوچک بودن شهر گنبد و همچنین به علت اینکه کل شهر از یک منبع آب تغذیه می شوند ، فقـط ۲ موقعیـت در کـل شهر انتخاب شده و نمونه گیری انجام شد . و به علت زیاد بودن تعداد روستاها ، ۶روستا انتخاب شد که جمعاً ۸ موقعیت نمونه گیری انتخاب شد که از هر موقعیت با ۳بار تکرار نمونه گیری انجام شد که جمعاً ۴۲ نمونه گرفته شد .
نمونه ها مستقیم از شیر آب گرفته شده و قبل از نمونه گیری شیر آب را برای چند دقیقه باز گذاشته تا آب تازه وارد لوله شود و سپس ظرف های نمونه را در دمای ۴ درجه سانتی گراد نگهداری کردیم ظرف های نمونه گیری را از قبل داخل اون گذاشـته تا کاملاً تمیز شوند . و پس از آن داخل ظرفهای نمونه گیری تیوسولفات سدیم ریخته تا از تـشکیل تـری هالومتـان هـا بعـد از نمونه گیری در نتیجه واکنش کلر باقیمانده داخل آب جلوگیری شود و غلظت تری هالومتانها با استفاده از دستگاه جی ، سـی ،
مس اندازه گیری شده است .
۲-۲-ارزیابی ریسک سرطان
دوش گرفتن به عنوان مهمترین فعالیت معمول داخل فضای بسته که باعث ریسک تنفسی از طریق تماس با تری هالو متان ها می شود گزارش شده است در طی دوش گرفتن دمای آب تا ۵۳-۰۴ درجه سانتی گراد بالا رفته که ممکن است تـشکیل تـری هالو متان ها و انتقال جرم آنها را به هوای حمام افزایش دهد.غلظت تری هالو متان ها فضای حمام با افـزایش دمـای آب مـدت استحمام افزایش می یابد (ایکسو̨۲۰۰۲. جو̨ ۰۹۹۱ ) .
با استفاده از غلظت های اندازه گیری شده ترکیب های تری هالومتانها در آب شرب ، ارزیابی ریسک سرطان ناشی از تماس بـا این ترکیبات را در طی دوش گرفتن انجام می دهیم . که برای محاسبه این ارزیابی ریسک از فرمول زیر استفاده می کنیم .
که برای محاسبه مقدار تری هالومتانهای که داخل فضای حمام ، در طی دوش گرفتن از آب ، تبخیر می شوند و وارد هـوا مـی شوند از فرمول لتیل (Little,1992) استفاده شده است که :
: Ysi غلظت اولیه ترکیبات تری هالومتانها در فضای حمام که صفر فرض شده است ) .
:Ys(t) غلظت ترکیبات تری هالومتانها در فضای حمام در لحظه ) t دقیقه ) که ۵۳ دقیقه در این تحقیق فرض شده است که :
پارامترهای مورد نیاز در جدول ۱ و۲ آورده شده است .
3-نتیجه
۳-۱- غلظت تری هالومتانها در آب شرب
غلظت تریهالومتانها اندازهگیری و نتایج آن در جدول ۳ و شکل ۱ آورده شدهاست. بالاترین غلظت تریهالومتانهـا در روسـتای شماره ۸ (اوزین بوغاز) با غلظت 13/78mg/l بودهاست. بر اساس میزان غلظت تریهالومتانها روستاها بـه ترتیـب زیـر مرتـب میشوند.
۵
