بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه توسععه و نمو سعاختارهای اسعتخوانی در ماهیان در شعیالت، زیسعت شعناسی و آبزیپروری مهم است. این مطالعات میتوانند به عنوان شعععاخص زیسعععتی اولیه از شعععرایط پرورش غیر بهینه مورد اسعععتفاده قرار گیرند. بنابراین در این مطالعه، حسعاسیت آنتوژنی اسكلتی نسبت به دما 33 - ، 30 و 21 درجه سانتیگراد - در تیالپیای نیل - Oreochromis niloticus - بررسعی شعده است. توالی و سرعت حوادا استخوانسازی در مقایسه با غضروفسازی به دما حساسیت بیشتری نشان دادند. زمان نمو سععاختارهای عملكردی مهم از قبیل بالهها مثال باله دمی که برای شععناگری مهم اسععت، در کلیه تیمارهای دمایی به خوبی حفظ شده است و ممكن است یک شاخص خوب از مراحل نمو ماهیان استخوانی باشد.
واژگان کلیدی: آنتوژنی، استخوان سازی، دما، تیالپیای نیل.
مقدمه
سعالهای متمادی اسعت که توجه بسعیاری از مطالعات معطوف به سعاختار، ترکیب و نمو سعاختارهای اسععتخوانی به خصو جمجمه ماهیان اسععتخوانی همانند سععایر مهرهداران بوده اسععت . - Goodrich 1930; de Beer 1937 - با این حال عوامل تعیینکننده مورفولوژی اسعتخوان به شعكل ضععیفی مورد مطالعه قرار گرفته اسعت، چرا که شكلگیری استخوان در طول نمو ماهیان تا حدی با تأخیر شروع میشود . - Albertson & Yelick 2004 -
اسعتخوانهای بدنی نتیجه فرآیند اسعتخوانی شعدن انواع دیگر سعاختارهای بدنی است، ترشح یک پیشماده غیرمعدنی شده از ماتریس اسعتخوان - Osteoid - بهوسعیله جذب Ca2+ و معدنی شعدن استخوان ادامه مییابد. اجزای غضروفی نقش مهمی در تشععكیل اجزای اسععتخوانی بازی میکنند. اجزای اسععتخوانی به دو روش اسععتخوانی میشععوند که با اجزای غضععروفی در ارتباط میباشعد - 4 : - Huysseune 2000 - اسعتخوانی شدن ساختارهای غضروفی یعنی استخوانی شدن خارجی - Perichondral - یا داخلی - Endochondral - اجزای غضعروفی و - 3 اسعتخوانی شدن درون غشایی به این معنی که اجزای استخوانی در بافت مزنشععیم اسععتخوانی میشععوند که خط خارجی از اجزای غضععروفی - Parachondral - تبعیت میکند - Fujimura and . - Okada, 2008عوامل متنوع داخلی و خارجی زندگی ماهیان را تحت تأثیر قرار میدهند که یكی از این عوامل دمای محیط اسعععت - نصعععراله پورمقدم و ایگدری، . - 4233 از آنجاییکه ماهیان موجودات خونسععرد هسععتند و دمای بدنشععان متناسععب با دمای محیط تغییر میکند و این باعث حسعاسعیت ماهیان به تغییرات دمای محیط شعده اسعت. این حسعاسیت و تغییرات دمایی ممكن است اثر مسععتقیمی بر فرآیندهای فیزیولوژیكی در تمامی مراحل زندگی داشععته باشععد. یكی از این فرآیندهای مهم آنتوژنی تشععكیل ساختارهای استخوان و غضروف است . - Campinho et al., 2004 -
سعیچالیدهای از جمله ماهیان مناسعب مدل برای مطالعات تكامل و نمو، بهخصعو برای درک مكانیسععمهای ژنتیكی و نموی تحت تغییرات سازش در بخشهای مختلف بدنی میباشند . - Albertson & Kocher 2006 - دما برای دستکاری نرخهای رشعععد الرو اسعععتفاده میشعععود و در این روش سعععن ماهیان برای امكان مقایسعععه مسعععتقیم آنتوژنی اسعععكلتی تیالپیای نیل - Oreochromis niloticus - نگهداری شعده در سعه تیمار دمایی 33، 30 و 21 درجه سعانتیگراد استفاده میشود. در این مطالعه اثرات کنترل دمایی بر رشعد و نمو سعاختارهای غضعروفی و استخوانی اسكلت باله دمی تیالپیای نیل - O. niloticus - مطالعه شده است.
مواد و روشها
برای انجام این پژوهش چند جفت مولد تیالپیای نیل - O. niloticus - ، به دو تانک آب شعیرین 211 لیتری وارد شدند. دمای آب نگهداری مولدین در حد بهینه یعنی 30-32 درجه سعععانتیگراد در طول پرورش مولدین تا زمان تخمکشعععی حفظ شعععد. مولدین روزی سه بار تغذیه و هر دو روز یکبار تعویض آب انجام میشد. هر 41 روز یکبار دهان مولدین ماده بهمنظور بررسی وجود تخم مورد بعازبینی قرار میگرفعت. بععد از خعارک کردن تخمها از دهان مولدین، از مولد که دارای تعداد قابل قبولی تخم برای آزمایش بود، تخمها به انكوباتورهای دارای دمای بهینه پرورش تخم منتقل شعدند. بالفاصله بعد از خروک حداکثر الروها از تخم - که معموال این دوره کمتر از چند سعاعت است - ، با رعایت دوره سازگاری، تعداد مناسب الرو به مخازن آب دارای دماهای 33، 30 و 21 درجه سعانتیگراد بودند، منتقل شدند. هر روز جذب کیسه زرده در الروها کنترلشده و در صورت نیاز غذایی، تا پنج روز اول با ناپلیوس تازه پوسعععتهزدایی شعععده آرتمیا - Artemia franciscana - و در روزهای بعد با غذای تجاری بیومار فرانسه تا پایان دوره آزمایش 11 - روزگی - تغذیه شدند.
در کلیه تیمارها، از الروها در سنین 4، 3، 2، 1، 0، 2، 3، 44، 41، 42، 31، 32، 32، 24 ، 20 و 23 روزگی نمونهبرداری شد و الروها بعد از بیهوشعععی در محلول گل میخک اسعععتاندارد، در فرمالین %1 تثبیت شعععدند و بعد از یک روز به الكل اتانول %21 منتقل شعدند. برای شفافسازی از پروتكلهای Potthoff - 1984 - و Javidan and Schilling - 2004 - استفاده شد که البته با اصعالحاتی، برای تیالپیا پروتكل مناسعبی تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. بعد از شفافسازی، با استفاده از اسكنر مدل HP Scanjet G4050، از اسععكلت باله دمی تصععاویر تهیه و مورد اسععتفاده قرار گرفت. برای نامگذاری اجزای اسععكلتی از
Fujimura and Okada - 2008 - استفاده شد.
نتایج
در روز اول نمونهگیری که الروها در سن یک روزگی بودند و هنوز تأثیر تیمارهای دمایی به خوبی بر نرخ رشد و آنتوژنی اثر نگذاشته بود، تفاوت خاصی بین نمونههای تیمارهای دمایی مشاهده نشد و شروع تفاوتها در سنین بعدی دیده میشود. در تیمارهای 30 و 21 درجه خمیدگی نوتوکورد و شروع غضروفی شدن هیپورالها و پارهیپورال قابل مشاهده است اما تشخیص تعداد هیپورالها در تیمار 21 درجه مشكل است و در تیمار 33 درجه خمیدگی نوتوکورد و تشكیل اجزای باله دمی دیده نمیشود. در سن سه روزگی تا حد زیادی اجزای باله دمی از جمله هیپورالهای اول تا چهارم و پارهیپورال در نمونههای تیمارهای دمایی 30 و 21 درجه غضروفی شده و قابل شناسایی هستند ولی تیمار 33 درجه هیچ گونه غضروفیشدگی و خمیدگی نوتوکرد را نشان نمیدهد. در سن چهار روزگی شروع استخوانیشدگی در تیمار 21 درجه دیده میشود و لی در تیمار 30 درجه استخوانیشدگی هنوز دیده نمیشود و در این سن در تیمار 33 درجه خمیدگی نوتوکورد قابل مشاهده است. در سن پنج روزگی استخوانیشدگی اجزای باله دمی در تیمار 21 درجه تا حد زیادی انجام شده است و این فرآیند در تیمار 30 درجه شروع شده است و در تیمار 33 درجه تعداد هیپورال و پارهیپورال ظهور یافتهاند. تفكیک اجزای اسكلت باله دمی و استخوانی-شدگی آنها در تیمار 21 درجه در سن هفت روزگی کامل شده است و این حالت در تیمار 30درجه در سن نُه روزگی دیده میشود ولی غضروفیشدن کلیه اجزای باله دمی در تیمار 33 درجه همچنان ادامه دارد و شروع استخوانیشدگی هنوز در این تیمار تا سن 30 روزگی دیده نمیشد. شروع استخوانیشدن اجزای باله دمی در تیمار 33 درجه در سن 34 روزگی شروع شد و در سن 23 روزگی کامل شد - شكل 4 و جدول . - 4
