بخشی از مقاله
چکیده :
هدف این پژوهش قصد دارد تا سرب را بعنوان یکی از آلایندههای مهم و منبع خطرناکی براس سلامتی مورد بررسی قرار دهد از این جهت ویژگیها، مضرات و اثرات سرب بیان گردیده است. روش: این تحقیق از روش کاربدی استفاده شده که به آزمون مفاهیم نظری و حلف مشکلات میپردازد. یافتهها : تحقیقات درباره سرب سبب دستیابی به تاثیرات آن بر محکیط و سلامت افراد ور وشهای پیشگیری و تشخیص مسمومیتهای سربی و ... شده است. نتیجهگیری : عنصر سرب توسط منابع مختلف به محیط زیست وارد میشود و اثرات سمی آن در بدن تایید شده است. بنابراین ضرورت دارد در استفاده از آن وقت لازم صورت گیرد و از ورود بی رویه آن به محیط زیست جلوگیری شود.
کلمات کلیدی: سرب ، محیط زیست ، آلاینده ، سلامت
-1مقدمه :
زندگی در شهرهای بزرگ دنیا ، علاوه بر مزیتها ، مشکلات و معایب بسیاری دارد . یک یاز بزرگترین معایب آن این است که ساکنان آن فرصت استنشاق هوای تازه را ندارند و اکسیچن کمتری را دریافت میکنن د. آلودکی هوا موجب تشدید بیماری های مختلف میشود که میتواند در دراز مدت اثرات جبران ناپذیری را بر جای گذارد .
آمارها نشان میأهد سالانه 3 میلیون نفر در جهان در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند که % 90 آنان در کشورهای توسعه یافته زندگی میکنند . این افراد با مشکلات متعددی از جمله جذب co2 ، سرب و گازهای سمی دیگر روبرو هستند .
از بین این عناصر ذکر شده سرب - فراوان ترین و پر مصرفترین فلز سنگین ، سمی و چکخوار و به رنگ خاسکتری میباشد - . کارکردن با سرب به علت نقطه ذوب کم - - 327 اسان بوده ، به سادگی میتوان آن را به اشکال گوناگون در آورد به علت کاربردهایی که سبب پارکندگی مهار نشدنی این عصنر شده است ، غلظت زیست محیطی آندر بیشتر کشورها رو به افزایش است .
سرب به طور طبیعی در سنگهای باغلظت متفاوت وجود دارد و در حین هوا زدگی و فرسایبسشیمیایی کانیها به درون خاک ، آب و هوا وارد میوشد و در نهایت با ورود به گیاهان به زنجیره غذایی راه مییابد و از راه دستگاه گوارش یا تنفس وارد بدن می شود . مقدار کمی سرب به بدن همه افراد وارد میشود که معمولا مشکلی ایجاد نمیکند مقدار خیلی زیاد سرب در بدن میتواند پیامدهای ناگواری را داشته باشد . از جمله تاثیر بر آنزیمهای مسیر بیونستند هموگلوبین ، سیستم عصبی ، سیستم گوارشی ، سیستم تنفسی و گردش خون دارد .
بهترین ترکیب صنعتی سرب ، تترااتیل سرب نام دارد که هدف از اضافه کردن این ماده به بنزین جلوگیری از کوبش - انفجار ضربهای - است . مصرف بنزینهای سرب دار در اتومبیلها باعث وارد شدن سرب در هوا میشود .
-2 مواد و روش ها:
آلودگی هوا
آلودگی هوا به معنای مخلوط شدن هوا با گازها، قطرات و ذراتی چون کربن دی اکسید، سرب و... است که کیفیت هوا را کاهش می دهند. در شهرها ماشین ها، اتوبوس ها و هواپیماها و نیز صنایع و ساختمان سازی ممکن است باعث آلودگی هوا شوند. در خارج شهرها غبار حاصل از شخم زدن زمین ها به وسیله تراکتورها، ماشین ها و کامیون هایی که در جاده های شنی یا خاکی می رانند، ریزش کوه و دود حاصل از آتش سوزی بیشه ها و مزارع باعث آلودگی هوا می شود.
گونههای آلاینده سرب
سرب تا زمانی که بهصورت آزاد و غیر یونی باشد، مشکل زیست محیطی بهحساب نمیآید، بلکه سرب بهصورت حل شده یا یونی ، آلاینده زیست محیطیبهشمار میرود. شکلهای آلاینده سرب بهصورت زیر میباشد .
پایدارترین یون سرب میباشد. کانی سرب - گالن - ، شامل N میباشد وتقریبا تمام سرب از این کانی استخراج میشود. در صورت تماس با آبهای اسیدییا استفاده از شبکه آبرسانی قدیمی که از سرب ساخته شدهاند و آب جاری درون آنهااسیدی یا نرم باشد، سرب در آب حل شده ، وارد آبمیشود .انحلالپذیری با غلظت آببطور خطی افزایش مییابد. غلظتهای خطرناک یون سرب میتواند در آبهای کاملا اسیدی کهدر تماس با کانیهای نامحلول سرب قرار دارند، رخ دهد. سرب در آب سخت به دلیل وجودیون کربنات حل نمیشود.
این یون همراه بااکسیژنلایه انحلال ناپذیر از در سطح سربتشکیل و از حل شدنفلززیرین در آب جلوگیریمیکند.در محیطهای کاملا اکسنده ، سرب میتواند یون +4 تشکیل دهد. قرمز سرب کهبهعنوان ضد زنگ بکار میرود، ترکیبی از میباشد. عنصرسرب و دیاکسید سرب بهعنوان الکترود در باتریهای انبارهای بکار میروند.
عملیاتبازگردانی باتریهای انبارهای سربی منبع عمده انتشار سرب در جوامع شهری میباشد وباتری هایی که بازگردانی نمی شوند، منبع اصلی سرب در ضایعات شهری هستند .
کاربردهای سرب
کاربرد سرب به 3800 سال قبل از میلاد میرسد.امروزه هم از سرب در صنعت استفاده های متعددی میگردد. کاربردهای اولیه سرب عبارتند از: سازه های ساختمانی ، رنگدانه های مورداستفاده در لعاب سرامیک و لوله های انتقال آب. کاخها و کلیساهای بزرگ اروپا دروسایل تزئینی ، سقفها ، لوله ها و پنجره هایشان دارای مقادیر قابل توجهی سرب هستند .این فلز - در حالت عنصری - پس ازآهن،آلومینیوم،مس روی یشترین کاربرد رادارد.
در باطریهای اسید سرب ، در اجزای الکترونیکی ، روکش کابل ، مهمات ، در شیشه CTR ها ، سرامیک ، شیشههای سُربدار ، لولههای سربی ، در رنگها ، آلیاژها ، پیوتر ، اتصالات و مواد پر کننده دندان.
همچنین در بامها بعنواندرزگیر برای محافظت اتصالات در برابر باران مورد استفاده قرار میگیرد.
گفته میشود استفاده از سرب برایفشردن سیب جهت تهیه آب سیب ، عامل بیماری Devon colic میباشد.
منابع آلودگی سرب
سرب بطور طبیعی در سنگهای با غلظت های متفاوت وجود دارد و در حین هوازدگیو فرسایش شیمیایی کانی ها به درون خاک، آب و هوا وارد می شود و در نهایت با ورود بهگیاهان به زنجیره غذایی راه می یابد. با این حال چون سرب برای اغلب گیاهان سمی استتمرکز آن در گیاهان پائین می باشد.
➢ باطله های معادن قدیمی سرب باعث آلودگی خاک و آب می شود.
➢ سرب اساساً از 2طریق - دود اگزوز ماشین های سنگین و دود حاصل از سوزاندن صنعتی زغال - وارد هوا میشود.
➢ خوردن آب و غذا واستنشاق دود آلوده به سرب از راههای انتقال سرب و مسمومیت حاصل از آن دربدن انسان می باشد.
➢ تمرکز سرب محلول در بیشتر آب های طبیعی که دارای دی اکسید کربن و PH حدود 7 هستند بسیار پایین است و معمولاً کمتر از ده میکروگرم در لیتر می باشد .حد مجاز تمرکزسرب در آب، بین 10 تا 50 میکروگرم در لیتر است .
➢ سرب حاصل از معدن کاری ، کارخانجات صنعتی مانند ذوب کننده های فلزات وکارخانه های استحصال فلز در سرب موجود در اتمسفر دخیل است. منابع دیگر تنها 10 درصدسرب ورودی به اتمسفر را تامین می کنند.
➢ آب شربیکی از منابع مهم ورود سرب به بدن انسان و بخصوص کودکان می باشد. این عنصر می توانداز منابع طبیعی و یا تانکر های سربی، لوله های سربی وارد آب جاری و یا نزوالت جویشود.
