بخشی از مقاله
چکیده
تکنیک های مختلفی برای افزایش جذب رنگ کالاهای نساجی از جمله اشعه ماورابنفش استفاده میشود. همچنین، با توجه به ضعف های ثباتی و قدرت رنگی رنگینه های طبیعی، تحقیق موجود برای دستیابی به راه حلی مناسب برای روش رنگرزی رنگینه های پر کاربرد حنا انجام شد و علاوه بر این، تاثیر اشعه ماورابنفش بر خواص رنگی و تر شوندگی کالای پنبه ای عمل شده با رنگزای طبیعی حنا مورد بررسی قرار گرفت .
با تو جه به پیشرفت تکنولوژی های رنگرزی مدرن و لزوم استفاده از روش های توسعه یافته برای بهبود خواص رنگی منسوجات با استفاده از اشعه ماورابنفش - UV - ، اصلاح سطحی کالای پنبه ای را انجام داده و سپس نمونه تحت رنگرزی با رنگزای طبیعی حنا قرار گرفت. ن تایج حاصله نشان داد که تابش اشعه ماورابنفش به مدت 48 ساعت باعث بهبود ثبات های نوری و شستشویی نمونه های پنبه ای رنگی شده است ولی از نظر میزان جذب رنگ در مقایسه با نمونه های رنگرزی شده به شیوه معمولی تفاوت معناداری وجود نداشت.
-1 مقدمه
آنچه اطراف انسان هاست منابع طبیعی دست نخورده ای است که سرشار از رنگزاهای طبیعی است که بکارگیری خواص متفاوت آنها در شاخههای فراتر از تغییر خواص انعکاسی منسوج نظر انسانها را به خود جلب کرده است. منسوجات بسته به نوع کاربرد و بطور مخصوص در مواردی که در تماس با بدن انسان هستند کیفیت و عملکرد مواد اولیه مصرفی آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. بنظر می رسد که انسان ابتدا برای ایجاد تنوع، از الیاف طبیعی موجود در طبیعت - الیاف خودرنگ - استفاده کرده وبتدریج، استفاده از مواد طبیعی برای رنگرزی را تجربه کرده است.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی های رنگرزی مدرن و لزوم استفاده از روش های توسعه یافته برای بهبود خواص رنگی منسوجات می توان با استفاده از اشعه - UV - ،اصلاح سطحی کالای پنبه ای را انجام داده و سپس نمونه تحت رنگرزی با رنگزای طبیعی حنا قرار گیرد. - 2 - استفاده ازاشعهuv بدین منظور است که بتوان خواص مورفولوژی سطحی را تغییر داد و همچنین پیگمنت ها و ناخالصی های سطحی کالا را حذف کرد تا جذب رنگ و مولفه های رنگی بهبود یابد.تحقیقات متعددی در این مورد انجام شد از جمله مطالعه لکبل وهمکارانش،که تاثیر اشعه uv بر رنگرزی پارچه پنبه ای به وسیله عصاره برگ حنا مورد بررسی قرار گرفت.
-2 روش تحقیق
ابتدا کالای پنبه ای راطبق شرای استاندارد آماده سازی می شود. سپس در مدت زمان 48 ساعت، نمونه ها تحت عملیات اشعه UVA قرار می گیرند و نمونه هایی که تحت عملیات اشعه uv قرار نگرفتند را با دندانه های مختلف مانند سولفات آلومینیوم، لیمو و حلیله و به منظور ثبات رنگ بر روی پارچه پنبه ای مورد استفاده قرار داده می شود.
در مرحله بعد، رنگزا عصاره گیری شد و رنگرزی بوسیله حنا بعد از عملیات دندانه انجام شد .نهایتا کالا در شرای مشخص و بهینه ای تحت عملیات رنگرزی با رنگزای طبیعی برگ حنا بر روی پارچه پنبه ای قرار میگیرد. به منظور بهینه سازی شرای رنگرزی مدت زمان رنگرزی، دما و غلظت رنگزای متغیر مورد آزمایش قرارمی گیرد.
به منظور آسان تر شدن امکان تحلیل و درک بهتر مخاطب کدگذاری صورت گرفته است. در این پژوهش به طور کلی 18 نمونه به منظور بررسی عامل های متغیر در نظر گرفته شده است. متغیر ها شامل دما، غلظت ماده رنگزا و دندانه ها مختلف است. برای رنگرزی پنبه و به دست آوردن طیف های مختلف رنگی از این پودر استخراج شده در غلظت های مختلف: 20 ، 40 و 80 استفاده شد. همچنین به منظور به دست آوردن طیف های مختلف رنگی و ثبات بیشتر نمونه ها،در زمان 60 و 90 دقیقه استفاده شد.
جدول -1کد نمونه ها
-1-2ارزیابی آزمون های انجام شده
-1-1-2 آزمون تعیین ثبات شستشویی
بعد از اتمام رنگرزی ، تمامی نمونه ها تحت انجام آزمایش ثبات شستشویی طبق استانداردISO 105 C02-1989 انجام شد.
-2-1-2 آزمایش ثبات نوری نمونه ها
آزمون ثبات نوری مطابق با استاندارد ISO 105 B02-1994 انجام شده و ثبات نوری نمونه های آزمایش شده با استفاده از معیار آبی مورد سنجش قرار گرفت.
-3-1-2آزمایش میزان تر شوندگی نمونه های رنگرزی شده جهت بررسی میزان تر شوندگی نمونه ها از روش استانداردASTM D 4772-09e1 استفاده گردید.
- 4-1-2 اندازه گیری قدرت رنگی و اختلاف رنگی نمونه ها
قدرت رنگی نمونه ها به کمک رابطه کیوبلکامانک محاسبه گردید. به منظور ارزیابی مؤلفه های رنگی نمونه ها از دستگاه اسپکتوفتومتر انعکاسی X-Rite SP62استفاده شد و محاسبه اختلاف رنگی نمونه ها در سیستم CIE 1976 l*a*b* انجام گرفت.
-3بحث و نتایج
-3-1 نتایج میزان ترشوندگی نمونه ها ی رنگرزی شده
همانطور که مشاهده شد تغییر زمان بر روی نمونه های رنگ شده از لحاظ میزان عمق رنگ تغییری نداشته و اثر قابل توجه ای بر روی نمونه ها نداشته است.اما از میزان جذب رطوبت میتوان گفت نمونه ها که در زمان 60 دقیقه رنگرزی شدند دارای جذب رطوبت بیشتری می باشند و نمونه هایی که در زمان 90 دقیقه عملیات رنگرزی بر روی آنها انجام شده دارای جذب رطوبت کمتری می باشند و همچنین نمونه هایی که تحت اشعه uv قرار گرفته و سپس رنگرزی شدند دارای دارای جذب رطوبت بهتری می باشند .
جدول -2 مدت زمان تر شوندگی نمونه ها خام پنبه بر حسب ثانیه
جدول -3 مدت زمان تر شوندگی نمونه ها تحت uv بر حسب ثانیه
