بخشی از مقاله
چکیده
به منظور تاثیر مدل تراکتور کلاس، دفعات عبور تراکتور و سرعت پیشروی بر شاخص مخروطی خاک آزمایشی به صورت فاکتوریل در 3 تکرار انجام شد. سه مدل تراکتور کلاس بهعنوان فاکتور اصلی بوده که شامل سه مدل 800، 630، 640 بود. تعداد دفعات عبور تراکتور در دو سطح 2 بار و 4 بار و سرعت پیشروی تراکتور در دو سطح کم و متوسط بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین شاخص مخروطی خاک نیز در تراکتور کلاس مدل 630، 4 بار عبور تراکتور و سرعت متوسط حرکت تراکتور به دست آمد. کمترین شاخص مخروطی در تراکتور کلاس مدل 800، 2 بار عبور و سرعت کم تراکتور به دست آمد.
مقدمه
درویش پسند و همکاران - 1392 - اثر تردد ماشین آلات کشاورزی بر ویژگی های منافذ متوسط و درشت هدایت کننده آب در خاک با استفاده از نفوذسنج صفحه ای را بررسی نمودند. نتایج نشان داد که در تیمار شاهد، منافذ درشت و متوسط در لایه بالایی وجود دارد، در حالی که در 2 تیمار دیگر در اثر تراکم ناشی از تردد تراکتور و فشار ناشی از آن، این دسته از منافذ تخریب و کاهش پیدا کرده بودند. در هر 3 تیمار، منافذ درشت به رغم حجم خیلی کم، منافذ اصلی شرکت کننده برای جریان آب در خاک بودند.
احمدی مقدم و همکاران - 1385 - اثر رطوبت خاک، سرعت پیشروی و دفعات عبور تراکتور بر تراکم پذیری خاک های شمال غرب ایران را بررسی نمودند. بررسی نتایج نشان داد که تیمار رطوبت در سطح %5 فقط در عمق دوم اثر معنی داری بر مقدار چگالی مخصوص ظاهری داشته است.
همچنین نتایج نشان داد که بیشترین افزایش تراکم در عمق 10-15 سانتی متر اتفاق میافتد و در عمقهای پایینتر از 20 سانتیمتر به دلیل سبک بودن تراکتور، تغییرات معنیداری در مقدار تراکم ایجاد نشده است. بنابراین مسئله تشکیل لایه سخت شده زیرین برای کار با این نوع تراکتوردر شرایط آزمایش شده وجود ندارد. نتایج نشان داد که خاک در رطوبت حد خمیری بیشترین واکنش را نسبت به تراکم نشان میدهد، بنابراین باید از تردد تراکتور در این محدوده رطوبتی جلوگیری شود.
مواد و روشها
این تحقیق در دزفول در سال 1395 انجام شد. از طرح فاکتوریل برای این تحقیق استفاده شد. از آنجاییکه مدل تراکتور مهمترین فاکتور تعیین کننده تراکم خاک میباشد، مدل تراکتور بهعنوان فاکتور اصلی بوده که شامل سه مدل تراکتور کلاس 800، 630، 640 بود.. دومین فاکتوری که به عنوان متغیر در نظر گرفته شد، تعداد دفعات عبور تراکتور است.
با توجه به اینکه در طول یک فصل زراعی ممکن است تراکتور چند مرتبه وارد مزرعه شود، بنابراین فاکتور دفعات عبور تراکتور در دو سطح دو و چهار بار مورد ارزیابی قرار می گیرد. سومین فاکتور متغیر، سرعت پیشروی تراکتور است. سرعت پیشروی در دو سطح کم و متوسط مورد ارزیابی قرار میگیرد. در سرعت کم، تراکتور با دنده چهار سنگین و دور موتور1600 دور بر دقیقه در حال پیشروی خواهد بود و در سرعت متوسط، تراکتور در دنده یک سبک و با دور موتور 1700 دور بر دقیقه، حرکت میکند.
اندازهگیری جرم مخصوص ظاهری خاک که برابر وزن خشک خاک تقسیم بر حجم آن میباشد، توسط استوانههای نمونه برداری صورت گرفت. استوانههای نمونه برداری از جنس فولاد با قطر54 میلیمتر و ارتفاع 40 میلیمتر استفاده گردید. اندازهگیری در هر کرت 2 بار قبل و 2 بار بعد از عبور و در سه عمق مختلف صورت گرفت. به این صورت برای هر کرت 12 نمونهگیری انجام و در مجموع 432 نمونه خاک در سه عمق اندازهگیری شد. نمونهها از محل اثر چرخهای سمت راست و چپ تهیه شدند. برای در نظر گرفتن بیشترین تراکم، جرم مخصوص ظاهری در محل خط مرکزی چرخ اندازهگیری شد، که بیانگر حادترین حالت تراکم میباشد.
بحث و نتایج
نتایج تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر شاخص مخروطی خاک نشان داد که تاثیر مدل تراکتور، تعداد دفعات عبور تراکتور و سرعت پیشروی تراکتور بر شاخص مخروطی خاک در سطح احتمال یک درصد معنیدار است. اثرات متقابل مدل تراکتور و دفعات عبور، دفعات عبور و سرعت پیشروی در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که شاخص مخروطی خاک در مدل های مختلف با هم اختلاف معنیداری داشت. بیشترین شاخص مخروطی خاک در تراکتور کلاس 800 و کمترین شاخص مخروطی در کلاس مدل 630 به دست آمد
همپنین نتایج مقایسه میانگین نشان داد که شاخص مخروطی خاک در تعداد دفعات مختلف عبور تراکتور با هم اختلاف معنیداری دارد. شاخص مخروطی در 4بار عبور تراکتور بیشتر از 2 بار عبور تراکتور بود - شکل . - 2 نتایج مقایسه میانگین نشان داد که شاخص مخروطیی خاک در سرعت متفاوت پیشروی تراکتور با هم اختلاف معنیداری دارد.
شکل -1 تاثیر مدل تراکتور بر شاخص مخروطی خاک
شکل -2 تاثیر تعداد دفعات عبور تراکتور بر شاخص مخروطی خاک
