بخشی از مقاله
چکیده
درصد قابل توجهی از مزارع گندم آبی کشور داراي عملکردي بیش از 5 تن در هکتار هستند و این درحالی است. که کمباین غالب در کشور جاندیر 955 است که به علت ظرفیت پایین آن، در مواردي رانندگان به منظور جلوگیري از ریزش بیش از حد یا گرفتگی کمباین با خالی گذاشتن قسمتی از شانه ي برش عملیات برداشت را انجام میدهند.
به منظور بررسی و ارزیابی اثر سرعت پیشروي و عرض موثر شانهي برش بر ریزش انتهایی و سکوي برش کمباین جاندیر 955 در شمال خوزستان آزمایشی در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی با سه تکرار و نوارهاي طولی به عرض موثر شانه برش در سه سطح 60، 80 و 100 درصد و نوارهاي عرضی به سرعت پیشروي در سه سطح 1/54، 2/71 و 3/41 کیلومتر در ساعت اجرا گردید. نتایج نشان داد که با افزایش عرض شانه برش و افزایش سرعت پیشروي کمباین ریزش انتهایی و ریزش سکوي برش افزایش یافت. بیشترین ریزش انتهایی و سکوي برش در عرض 100 درصد و سرعت 3/4 کیلومتر در ساعت و کمترین ریزش در عرض 60 درصد و سرعت 1/54 کیلومتر در ساعت مشاهده شد.
مقدمه
برداشت یکی از مهمترین عملیات زراعی است و کاهش عملکرد قبل و بعد از برداشت عامل اصلی کاهش درآمد می باشد. بخش مهمی از تلفات کلی تولید گندم در کشور، در مرحله برداشت با کمباین رخ می دهد که در منابع از 4/81 تا 18/1 درصد ذکر شده است . - Anon , 2003 - تلفات برداشت گندم را در ایران بهروزي لار و همکاران - 1385 - اندازه گیري کرده اند.
این محققان میانگین افت کمباینی گندم در فارس را 4/5 درصد، در همدان 7 درصد، در خراسان 7/8 درصد، در اصفهان 2/3 درصد و در گرگان 6-7 درصد گزارش کرده اند. در گزارش آنان عوامل موثر در افت به این شرح ذکر شدهاند: تنظیم نبودن کمباین، مناسب نبودن زمان برداشت، رطوبت نسبی هوا و ساعت برداشت.
خسروانی - 1384 - تلفات برداشت گندم را در استان فارس بین 5 تا 10 درصد گزارش کرده که حدود 70 درصد از این افت مربوط به افت دماغه کمباین است. بررسی افت کمباینی در برداشت گندم با استفاده از نمایشگر هاي تلفات دانه توسط - Mostofi Sarkari, 2008 - در کشور نشان داد که استفاده از نمایشگر هاي تلفات در جهت اندازه گیري دقیق افت هاي کمباینی مؤثر بوده و در افزایش عملکرد و ظرفیت آن حائز اهمیت است. ابراهیمی نیک و همکاران - 1388 - اثر سرعت پیشروي و عرض مؤثر شانه برش را بر ریزش سکوي برش کمباین جاندیر 955 مورد بررسی قرار دادند. افزایش سرعت پیشروي، افت سکوي برش را بهطور معنیداري کاهش داد.
هدف از این تحقیق بررسی و ارزیابی تاثیر سرعت پیشروي کمباین بر افت سکوي برش، ریزش انتهایی و ریزش کل است
مواد و روشها
این تحقیق در دي ماه 1395 در شهرستان دزفول در قالب طرح نواري کرت هاي خرد شده بر پایه بلوك هاي کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. نوارهاي طولی عرض موثر شانه با مقادیر 60، 80 و 100 درصد و نوازهاي عرضی سرعت پیشروي شامل 1/54، 2/71 و 3/41 کیلومتر بر ساعت بودند. در تمامی تیمارها ارتفاع سکوي برش در بیشینهي ممکنه تنظیم شد. افت انتهایی به روش توصیه شده ستاد برداشت غلات کشور و با استفاده از قالب هاي 60×33/5 سانی متري طولی دار و 65×38 سانتی متري بدون تور اندازه گیري شد. براي افت سکوي برش هم پس از عبور کمباین از نقطه مورد نظر قاب 65×38 سانتی متري حدفاصل مقسم هاي طرفین سکوي برش و چرخ جلو انداخته می شود و دانه هاي قرار گرفته در داخل کادر جمع آوري و توزین می شود.
جهت تجزیه تحلیل داده ها در اي تحقیق از نرم افزار آماري SAS استفاده شد. مقایسه میانگین داده ها توسط آزمون Duncan صورت گرفت.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر عرض شانه برش و سرعت پیشروي بر میزان افت انتهایی و افت سکی برش در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود اما اثر متقابل این تیمارها معنیدار نشد
جدول - 1 تجزیه واریانس اثر تیمارهاي آزمایش بر افت انتهایی و سکوي برش
نتایج مقایسه میانگین اثر عرض موثر شانه برش بر میزان افت انتهایی نشان داد که با افزایش عرض، افت انتهایی افزایش یافته به طوریکه بیشترین افت انتهایی در تیمار %100با میانگین 6/5 درصد و کمترین افت انتهایی در تیمار %60 با میانگین 3/7 درصد به دست آمد. تیمار %80 با %60 تفاوت معنی داري نشان نداد - شکل . - 1
نتایج تاثیر سرعت پیشروي بر میزان افت انتهایی نشان داد که با افزایش سرعت پیشروي میزان افت انتهایی افزایش یافته است. مقایسه بین سه سرعت اعمال شده نشان داد که بین هر سه سرعت اختلاف معنیدار است. بیشترین میزان افت انتهایی در سرعت 3/41 کیلومتر در ساعت با میانگین 6 درصد ریزش و کمترین افت در سرعت 1/54 کیلومتر در ساعت با میانگین 3/5 درصد ریزش به دست آمد - شکل . - 2 بنابراین افزایش سرعت باعث افزایش ریزش انتهایی گردید. نتایج اثر متقابل عرض موثر شانه برش و سرعت پیشروي بر ریزش انتهایی نشان داد که در عرض 60 و 100 درصد، افزایش سرعت باعث افزایش ریزش گردید اما در عرض 80 درصد افزایش سرعت به 3/4 کیلومتر در ساعت باعث افزایش ریزش نشد. بیشترین ریزش انتهایی در عرض 100 درصد و سرعت 3/4 کیلومتر در ساعت و کمترین ریزش در عرض 60 درصد و سرعت 1/54 کیلومتر در ساعت مشاهده شد - شکل . - 3
نتایج مقایسه میانگین اثر عرض موثر شانه برش بر میزان افت سکوي برش نشان داد که با افزایش عرض، افت سکوي برش افزایش یافته به طوریکه بیشترین افت در تیمار %100با میانگین 5/7 درصد و کمترین افت در تیمار %60 با میانگین 2/7 درصد به دست آمد. تیمار %80 با میانگین افت 3/6 درصد با تیمار %60 تفاوت معنیداري نشان داد - شکل . - 4 با افزایش سرعت پیشروي میزان این افت افزایش یافته است. بیشترین میزان افت سکوي برش در سرعت 3/41 کیلومتر در ساعت با میانگین 5 درصد ریزش و کمترین افت در سرعت 1/54 کیلومتر در ساعت با میانگین 2/6 درصد ریزش به دست آمد
بنابراین افزایش سرعت پیشروي باعث افزایش ریزش سکوي برش نیز شد. نتایج اثر متقابل عرض موثر شانه برش و سرعت پیشروي بر افت سکوي برش نشان داد که در عرض 60 و 100 درصد، افزایش سرعت باعث افزایش ریزش گردید اما در عرض 80 درصد افزایش سرعت به 3/4 کیلومتر در ساعت باعث افزایش ریزش سکوي برش نشد. بیشترین ریزش سکوي برش در عرض 100 درصد و سرعت 3/4 کیلومتر در ساعت و کمترین ریزش در عرض 60 درصد و سرعت 1/54 کیلومتر در ساعت مشاهده شد - شکل. - 5 در این زمینه منصوري و مینایی - 1382 - اعلام کردند که با افزایش سرعت پیشروي تلفات سکوي برش بطور فزاینده زیاد می شود.
شکل -1 تاثیر عرض موثر شانه برش بر درصد افت انتهایی
