بخشی از مقاله
چکیده
به منظور تاثیر دفعات عبور تراکتورهای کلاس و سرعت عبور بر وزن مخصوص ظاهری خاک آزمایشی به صورت فاکتوریل در 3 تکرار انجام شد. مدل تراکتور بهعنوان فاکتور اصلی بوده که شامل سه مدل 800، 630، 640 مییاشد. تعداد دفعات عبور تراکتور در دو سطح یک بار و سه بار و سرعت پیشروی تراکتور در دو سطح کم و متوسط بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین وزن مخصوص ظاهری خاک در اثر عبور تراکتور کلاس 800، با سه بار عبور تراکتور و سرعت متوسط تراکتور به دست آمد.
مقدمه
از دیدگاه مهندسین ماشینهای کشاورزی، تراکم خاک باعث افزایش مقاومت مکانیکی خاک شده و به تبع آن افزایش نیروی کششی، افزایش مصرف سوخت، افزایش زمان انجام کار و افزایش سائیدگی ادوات کشاورزی را به دنبال خواهد داشت. تردد تراکترها در مزارع نقش موثری در افزایش تراکم خاک دارد. هاکانسون و ریدر - 1994 - نشان دادند که عملکرد محصول در اولین سال بعد از عبور تراکتور و تراکم خاک در حدود %14 کاهش مییابد. تحقیقات آنها در 7 کشور اروپایی و آمریکای شمالی انجام شد.
تحقیقات مشابهی توسط نجی - 1981 - بر روی ذرت علوفهای در خاک لومی شنی صورت گرفته که تقریباً به نتایج یکسانی با مک کیز دست یافت - شهیدی و پرویز، . - 1384 دهقانیان و صلحجو - 1384 - تاثیر عملیات زیرشکن روی خصوصیات فیزیکی خاک و رطوبت قابل استفاده گیاه چغندر قند بررسی کردند.
نتایج نشان داد که زیرشکنی خاک باعث کاهش شاخص پارامترهائی مانند شاخص مخروط به میزان %13 و جرم مخصوص ظاهری خاک به میزان %4 و نفوذ پذیری آب در خاک به میزان %60 افزایش نشان داد. با توجه به نتایج بدست آمده انجام عملیات زیرشکنی خاک باعث بهبود شرایط فیزیکی خاک و افزایش ذخیره رطوبت قابل دسترس گیاه در خاک و عملکرد چغندرقند شد.
مواد و روشها
این تحقیق در دزفول در سال 1395 انجام شد. از طرح فاکتوریل برای این تحقیق استفاده شد. از آنجاییکه مدل تراکتور مهمترین فاکتور تعیین کننده تراکم خاک میباشد، مدل تراکتور بهعنوان فاکتور اصلی بوده که شامل سه مدل تراکتور کلاس 800، 630، 640 بود.. دومین فاکتوری که به عنوان متغیر در نظر گرفته شد، تعداد دفعات عبور تراکتور است. با توجه به اینکه در طول یک فصل زراعی ممکن است تراکتور چند مرتبه وارد مزرعه شود، بنابراین فاکتور دفعات عبور تراکتور در دو سطح دو و چهار بار مورد ارزیابی قرار می گیرد.
سومین فاکتور متغیر، سرعت پیشروی تراکتور است. سرعت پیشروی در دو سطح کم و متوسط مورد ارزیابی قرار میگیرد. در سرعت کم، تراکتور با دنده چهار سنگین و دور موتور1600 دور بر دقیقه در حال پیشروی خواهد بود و در سرعت متوسط، تراکتور در دنده یک سبک و با دور موتور 1700 دور بر دقیقه، حرکت میکند. اندازهگیری جرم مخصوص ظاهری خاک که برابر وزن خشک خاک تقسیم بر حجم آن میباشد، توسط استوانههای نمونه برداری صورت گرفت. استوانههای نمونه برداری از جنس فولاد با قطر54 میلیمتر و ارتفاع 40 میلیمتر استفاده گردید.
اندازهگیری در هر کرت 2 بار قبل و 2 بار بعد از عبور و در سه عمق مختلف صورت گرفت. به این صورت برای هر کرت 12 نمونهگیری انجام و در مجموع 432 نمونه خاک در سه عمق اندازهگیری شد. نمونهها از محل اثر چرخهای سمت راست و چپ تهیه شدند. برای در نظر گرفتن بیشترین تراکم، جرم مخصوص ظاهری در محل خط مرکزی چرخ اندازهگیری شد، که بیانگر حادترین حالت تراکم میباشد.
بحث و نتایج
نتایج تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر وزن مخصوص ظاهری خاک نشان داد که تاثیر مدل تراکتور، تعداد دفعات عبور تراکتور و سرعت پیشروی تراکتور بر وزن مخصوص ظاهری خاک به ترتیب در سطح احتمال یک درصد، یک درصد و پنج درصد معنیدار است. اثرات متقابل مدل تراکتور و دفعات عبور، دفعات عبور و سرعت پیشروی و مدل تراکتور، دفعات عبور و سرعت پیشروی معنیدار بود.
نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که وزن مخصوص ظاهری خاک در عبور مدل های مختلف خاک با هم اختلاف معنیداری داشت. بیشترین وزن مخصوص ظاهری خاک در مدا 800 و کمترین وزن مخصوص ظاهری در مدل 630 به دست آمد - شکل . - 1
نتایج مقایسه میانگین نشان داد که وزن مخصوص ظاهری خاک در تعداد دفعات مختلف عبور تراکتور با هم اختلاف معنی داری دارد. وزن مخصوص ظاهری در 4 بار عبور تراکتور بیشتر از 2 بار عبور تراکتور بود - شکل . - 2 نتایج مقایسه میانگین نشان داد که وزن مخصوص ظاهری خاک در سرعت متفاوت پیشروی تراکتور با هم اختلاف معنیداری ندارد. وزن مخصوص ظاهری در سرعت کم 1/24 و در سرعت متوسط 1/26 تن بر متر مکعب به دست آمد
شکل -1 تاثیر مدل بر وزن مخصوص ظاهری خاک
شکل -2 تاثیر تعداد دفعات عبور تراکتور بر وزن مخصوص ظاهری خاک
شکل -3 تاثیر سرعت پیشروی بر وزن مخصوص ظاهری خاک
