بخشی از مقاله
چکیده
به منطور بررسی تاثیر محلول پاشی نانوذرات آهن و منیزیم بر خصوصیات رویشی و زایشی گل ناز آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار نانوذرات آهن در چهار غلظت شامل: 0، 10، 20 و 30 میکرولیتر و نانوذرات منیزیم نیز در چهار غلظت 0، 2، 4 و 6 میلی گرم بر لیتر.
نتایج نشان داد تاثیر نانوذرات آهن و منیزیم بر طول ساقه، تعداد گل در بوته، تعداد برگ و انشعابات جانبی در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل این دو تیمار به جز تعداد گل در بوته سایر صفات را در سطح 1 درصد تحت تاثیر قرار داد. با افزایش غلظت رشد رویشی و زایشی گیاه افزایش یافت به طوریکه بیشترین طول ساقه، تعداد برگ و تعداد انشعابات جانبی از غلظت 30 میکرولیتر نانوذرات آهن و 6 میلی گرم در لیتر نانوذرات منیزیم حاصل شد. به طور کلی تیمار نانوذرات آهن و منیزیم منجر به افزایش معنی دار صفات مورد بررسی نسبت به گیاهان شاهد شد.
مقدمه
گل ناز گیاهی است علفی یکساله با ساقه هاي گوشتی براق بسیار شکننده. گلها در انتهاي ساقه ها به رنگهاي گوناگون بوده و دائماً پشت سر هم همه روزه تجدید گل می کند و از طریق بذر و قلمه افزایش می یابد. این گیاه مقاومت زیادي به گرما و خشکی دارد و از محدود گلهایی است که شرایط موجود در فصل تابستان در مناطق گرمسیري را به راحتی تحمل می کند
وضعیت عناصر آهن و منیزیم در گیاهان نقشی بحرانی در افزایش مقاومت گیاه به تنش محیطی به دلیل دخالت بر سیستم هاي آنزیمی و فتوسنتزي ایفا میکند
آهن یک عنصر ضروري براي فرایندهاي متابولیک گیاه است که براي سنتز DNA و تنفس ضروري بوده و نقش کلیدي در واکنش هاي متابولیکی دارد همچنین به عنوان یک کوفاکتور براي آنزیم هاي دخیل در طیف وسیعی از واکنش هاي اکسایش و کاهش مانند فتوسنتز، تنفس و سنتز هورمون میباشد
حدود 60 درصد محتوي آهن برگ، در کلروپلاست میباشد از این رو کمبود در مقدار آهن به طور مستقیم بر روي میزان کلروفیل تاثیر دارد که نهایتا منجر به کلروز می شود
منیزیم جزء عناصر غذایی پر مصرف در گیاه میباشد که به صورت Mg2 جذب میشود. این عنصر غذایی تنها جزء معدنی مولکول کلروفیل است و در تولید هیدروکربن ها و مواد قندي موثر است. منیزیم همچنین فعال کننده آنزیمهاي گیاهی - آنزیم دي هیدروژناز و دي کربوکسیلاز - است و در تنفس سلولی، اکسیداسیون و احیاء و جداسازي مولکول اکسیژن در فتوسنتز نقش دارد. یکی از مهمترین عوامل در ایجاد تغییر کشاورزي از حالت سنتی به به حالت مدرن، تغییر در تکنولوژي کشاورزي می باشد
نانوذرت به دلیل سرعت جذب بسیار بالا و انتقال سریع در بافت هاي گیاهی، در رشد گیاه بسیار موثر می باشند .
با توجه به اهمیت عناصر غذایی آهن و منگنز و نقش گل ناز در فضاي سبز در شرایط آب و هوایی تابستان و همچنین در مناطق گرمسیري از جمله اهواز این آزمایش با هدف بهبود خصوصیات مرفولوژیکی و کیفیت گل ناز انجام شد.
مواد و روشها
این آزمایش در سال 1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. قلمه ها جهت کشت از خزانه فضاي سبز دانشگاه شهید چمران اهواز تهیه و به گلخانه منتقل شدند. سپس قلمه هاي یکسان و هم اندازه - به طول 5 سانتی متر و قطر 3 میلی متر - به محیط کشت ماسه و خاك مزرعه به نسبت 1:1 انتقال داده شد و بلافاصله پس از کشت آبیاري انجام گردید. دو هفته پس از کشت قلمه ها، محلول پاشی با غلظت هاي مختلف نانوذرات آهن و منیزیم انجام شد.
نانوذرات آهن در چهار سطح شامل: 0، 10، 20 و 30 میکرولیتر و نانوذرات منیزیم در چهار سطح شامل: 0، 2، 4 و 6 میلی گرم در لیتر تهیه شد. محلول پاشی با غلظت هاي مختلف آهن و منیزیم در شرایط یکسان و قبل از غروب آفتاب در شریط دمایی و رطوبت مناسب صورت گرفت.
همه گیاهان در هر تیمار به طوري که تمام سطح فوقانی اندام هاي هوایی کاملا خیس شوند محلول پاشی شدند. در تیمار شاهد محلول پاشی با آب خالص صورت گرفت. ابتدا محلول پاشی آهن سپس محلول پاشی منیزیم با فاصله یک هفته از هم انجام شد و گلدانها در شرایط یکسان در گلخانه تا پایان دوره آزمایش نگهداري شدند. سه هفته پس از محلول پاشی منیزیم طول ساقه، تعداد گل، تعداد برگ و تعداد انشعابات جانبی روي ساقه شمارش و ثبت گردید.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس نشان داد تاثیر غلظت هاي مختلف نانوذرات آهن و منیزیم و اثر متقابل آنها روي طول ساقه، تعداد گل، تعداد برگ و تعداد انشعابات جانبی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. با توجه به نتایج مقایسه میانگین بیشترین طول ساقه از تیمار اثر متقابل 30میکرولیتر آهن َو 6 میلی گرم در لیتر نانوذرات منیزیم حاصل شد - جدول . - 1 تعداد گل هاي ظاهر شده در این آزمایش به طور معنی داري تحت تاثیر تیمارهاي مختلف نانوذرات آهن و منیزیم قرار گرفت و با افزایش غلظت آهن و منیزیم افزایش یافت.
در تیمارهاي 10 و 20 میکرولیتر آهن اختلاف معنی داري از لحاظ تعداد گل مشاهده نشد. در تیمار نانوذرات منیزیم بیشترین تعداد گل از تیمار 6 میلی گرم در لیتر بدست آمد - جدول . - 2 به دنبال تفاوت بین تیمارهاي مختلف از لحاظ طول ساقه، تعداد برگ و انشعابات جانبی نیز در تیمارهاي مختلف متفاوت بود. بیشترین تعداد برگ در بوته و همچنین تعداد انشعابات جانبی روي ساقه نیز در غلظت هاي 30 میکرولیتر نانوذرات آهن و علظت هاي 4 و 6 میلی گرم در لیتر نانوذرات منیزیم مشاهده گردید
جدول -1اثر متقابل نانوذرات آهن و منیزیم بر طول ساقه
بنابراین ترکیبات نانوذرات آهن و منیزیم به علت کوچک بودن بسرعت توسط گیاه جذب شده و رفع کمبود این دو عنصر و افزایش فتوسنتز در گیاه منجر به افزایش رشد رویشی و زایشی در گیاهان می شود. نتایج این آزمایش با نتایج سایر محققان همخوانی دارد
جدول -2اثر نانوذرات آهن و منگنز بر تعداد گل در بوته
جدول -3اثر متقابل نانوذرات آهن و منیزیم بر تعداد برگ
جدول -4اثر متقابل نانوذرات آهن و منیزیم بر تعداد انشعابات جانبی
