بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تاثیر نوع بستر طبیعی - گلی، چوبی، سنگی و شنی - بر پراکنش و فراوانی دیاتومه Pleurosira laevis در تابستان 1389 انجام شد. نمونه ها از سطح بسترها ی طبیعی اپی لیتون، اپی دندرون ، اپی پسامون و اپی پلون از رودخانه ماسوله رودخان عرض شمالی 37022, تا 37023, از مدار استوا و طول شرقی 49017, تا 49019, واقع در شمال ایران - غرب استان گیلان - جمع آوری شدند. در مسیر رودخانه 5 ایستگاه در یک محدوده 15 کیلومتری برای نمونه برداری از بستر های طبیعی انتخاب گردید. ارتفاع از سطح دریا و فاکتورهای نیترات، اورتوفسفات، سیلیکات، آهن، شوری، هدایت الکتریکی - - EC و pH در تمام ایستگاه ها مورد اندازه گیری قرار گرفت تغییرات جمعیت P. laevis و ارتباط آن با فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی بررسی گردید .
رودخانه دارای عمق آب کمتر از نیم متر و دارای دمای بین 29-30 درجه سانتی گراد، میزان هدایت الکتریکی - 1370 S.cm - 1617، میزان pH از 7.82-8.38 بود. غلظت مواد مغذی PO43- 0.02-0.21 mg l-1 - ،NO3-:1.1-2 mg l-1،Si: 1.04-4.22 mg l-1 ، - Fe:<0.02-0.1 mg l- 1 نشان دهنده و ضعیت تروفیک رودخانه است. گونه P. laevis با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفتند.. تغییرات بین جمعیت و فاکتورهای فیزیکو-شیمیایی آب با استفاده از همبستگی پیرسون بررسی شد. مقایسه فراوانی نسبی P. laevis بر روی بسترهای چوبی با بیشترین فراوانی - - %4 دارای اختلاف معنی داری با سایر بسترها بود .
کلمات کلیدی : Pleurosira laevis ، ماسوله رودخان ، اپی لیتون ، اپی دندرون ، اپی پسامون ، اپی پلون
مقدمه
پراکنش جلبک های کفزی از جمله دیاتومه ها بوسیله ی مجموعه ای از عوامل مانند اقلیم، زمین شناسی، کاربری اراضی در حوزه آبخیز، نور قابل دسترس، مواد مغذی و نوع بستر تعیین می گردد - . - Biggs, 1996; Stevenson, 1997 دیاتومه های کفزی اغلب بر روی تمام بسترهای ثابت؛ بعنوان مثال، سنگ - اپی لیتون - ، ماسه - اپی پسامون - ، چوب - اپی دندرون - ، رسوبات - اپی پلون - ، گیاهان آبزی - اپی فیتون - و سطوح مرده وجود دارند - . - Lowe & Laliberte, 1996 تا کنون مطالعات انجام شده بر روی تاثیر بستر بر روی جمعیت دیاتومه ها، نتایج متفاوتی را نشان داده است - Stevenson & Hashim,. - 1989; Juttner et al., 1996P. laevis برای اولین بار در سال 1978 در دریاچه میشیگان شناسایی شد - Wujek and Welling 1981; Mills et al.. - 1993
P. laevis یک گونه دیاتومه معمول در آب های لب شور می باشددر دریاچه میشیگان در مناطق با غلظت های بالای نیترات در مقایسه با سایر قسمت های دریاچه مشاهده شد و %1 از فراوانی جمعیت فیتوپلانکتون ها را تشکیل داده بود. فراوانی آن در اکثر مواقع وابسته به غلظت های بالای نیترات می باشد.این گونه در آب های سخت شیرین، اولیگوهالین و مزوهالین نیز گزارش شده استو بطور معمول در مصب رودخانه های بزرگ، در آبهای داخلی با هدایت الکتریکی بالا ،نیز زیست می کند بیشترین فراوانی آن در آب های گرم معتدله و گرمسیری می باشد و بنظر می رسد
دارای پراکنش گسترده و جهانی است . - Whitford 1956 ; Wujek and Welling 1981 ; Compere 1984 -
در مصر گونه Pleurosia laevis در طی مطالعات اکولوژیکی گسترده از زیستگاه های آبزی متفاوتی گزارش شد. این زیستگاه ها شامل : آبهای سخت با هدایت الکتریکی نسبتاً بالا - - El-Awamri, 2007؛ زیستگاه های متفاوت آب شیرین - Foged 1980, Shaaban 1994 , El-Attar, 2000, Deyab et al. 2000 and El-Awamri 2005 - و آبهای لب شور - -El . - Awamri et al; 2000 and Saleh; 2003 بود.Pleurosira توسط Meneghini - 1846 - بعنوان یک زیر جنس از Melosira پیشنهاد شد؛ زیر جنس بوسیله ی Trevisan در سال 1846 به جنس Pleurosira Trevis - Menegh. - تبدیل شد. بعداً انواع گونه های Melosiraسریعاً تحت نام های متفاوت - Hustdt 1927-1930 - Biddulphia laevis Ehr. طبقه بندی شدند. هدف از این مطالعه، بررسی بسترهای متفاوت چوبی، سنگی، شنی و گلی در زیستگاه های طبیعی بر روی فراوانی گونه های P.laevis می باشد.
مواد و روش کار
منطقه مورد مطالعه
حوزه آبخیز نهر ماسوله رود در غرب استان گیلان و بین حوزه های پلنگ ور، گشت رودخان و دشت فومنات و استان زنجان قرار دارد. موقعیت جغرافیایی منطقه در 37003 تا 37023 عرض شمالی از مدار استوا و49009 تا 49054 طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است . مساحت حوزه حدود 227/72 کیلومتر مربع است.شیب متوسط حوزه مورد مطالعه 43/45 درصد، ارتفاع متوسط از سطح دریا 1436 متر و میانگین بارندگی 20 ساله برابر با 1067 میلی متر در سال تعیین شده است - ثروتی و فتح ا... زاده، . - 1382 از رودخانه های مستقل زیر حوضه طالش-انزلی که در غرب مرکز شهرستان های صومعه سرا و فومن جریان دارد، دو رودخانه امام زاده هاشم و خلیل دشت در 2 کیلومتری غرب شهر ماسوله به هم پیوسته و این رودخانه را تشکیل می دهند.
با عبور از جنوب شهر ماسوله در نهایت به تالاب انزلی می ریزد. منبع تغذیه رودخانه نزولات جوی و از ماسوله تا جنوب آبادی کاس سرا که رودخانه وارد جلگه می شود در جهت غرب به شرق و از جنوب این آبادی تا مصب در جهت غرب به شمال شرق جریان دارد. طول رودخانه 71 کیلومتر، شیب متوسط بستر آن در کوهستان 5 درصد،در جلگه 0/5 درصد می باشد. در مناطق بی کربنات کلسیک، بیکربناته سولفاته به صورت پراکنده و ناپیوسته، بی کربناته در سازندهای سیلیکاته و بی کربناته جریان دارد - سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛ - - 1382شکل. - 1نمونه برداری دیاتومه های سنتریک Pleurosia laevis در طول 15 کیلومتری در 5 ایستگاه در تیر ماه انجام شد. موقعیت ایستگاه ها در جدول 1 نشان داده شده است.
مکان های نمونه برداری
در این مطالعه پنج ایستگاه، برای نمونه برداری از بستر های مختلف در یکی از انشعابات نهر ماسوله واقع در غرب استان گیلان انتخاب شدند - جدول . - 1 ایستگاه های مورد نظر براساس معیارهای زیر انتخاب شدند: - 1 دسترسی آسان برای
