بخشی از مقاله
چکیده :
تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر نوع بستر و سطوح مختلف تراکم بر شاخص هاي تنش در جوجه هاي گوشتی صورت گرفت. دراین آزمایش از 504 قطعه جوجه یک روزه سویه راس 308 به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار - 4 تیمار تراکم و 2 تیمار بستر - در 4 تکرار ، اجرا گردید. تیمارهاي آزمایش شامل گروه هاي تراکمی 10 ، 13 ، 16 و 19 قطعه جوجه در متر مربع و دو نوع بستر شامل بستر هاي ماسه و پوشال چوب بود. جوجه ها به مدت 42 روز - 0 تا 42 روزگی - تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. در سن 42 روزگی فراسنجه هاي بیوشیمیایی سرم خون از قبیل گلوکز ، کلسترول و تري گلیسرید سرم اندازه گیري شد
همچنین نسبت هتروفیل به لمفوسیت در روزهاي 35 و 42 در خون محیطی جوجه ها و فراسنجه هاي خونی از قبیل غلظت هموگلوبین و هماتوکریت در روز 42 دوره پرورش اندازه گیري شد. نسبت هتروفیل به لمفوسیت در سن 35 روزگی تحت تاثیر تراکم گله و نوع بستر قرار نگرفت ولی در سن 42 روزگی کمترین نسبت هتروفیل به لمفوسیت در جوجه هاي پرورش یافته در تراکم 10 مشاهده گردید
میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون به طور غیر معنی داري در جوجه هاي پرورش یافته در تراکم 10 قطعه کمتر از سایر تراکم ها بود. نوع بستر نیز تاثیري بر میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون نداشت. فراسنجه هاي بیوشیمیایی خون از قبیل غلظت گلوکز ، کلسترول و تري گلیسرید تحت تاثیر نوع بستر و تراکم گله قرار نگرفت. نتایج آزمایش نشان داد نوع بستر تاثیري بر شاخص هاي تنش در جوجه هاي گوشتی نداشت ولی با افزایش تراکم گله شاخص هتروفیل به لمفوسیت افزایش یافت.
مقدمه :
بالا بودن هزینه هاي پرورش جوجه هاي گوشتی محققین را مجبور به یافتن راه کارهاي جدید جهت کاهش هزینه هاي پرورش می کند. یکی از این راهکارها افزایش تعداد جوجه در واحد سطح می باشد. از طرفی محدودیت فضا براي پرورش جوجه ها در سالن هاي پرورش به دلیل تراکم بالا و موثر بودن نوع بستر بر روي ایمنی و آسایش جوجه هاي گوشتی تاثیر گذار است به نحوي که باعث تغییر در نسبت هتروفیل به لمفوسیت ، غلظت گلوکز سرم و سطوح کلسترول سرم می گردد.
در رابطه با اثر متقابل بستر و تراکم گله چنین بیان شده است که اثرات سطح تراکمی روي میزان رشد و عوارض پا از طریق اثر آن بر کیفیت بستر و کیفیت هوا می باشد. میزان بالاي رطوبت بستر باعث می شود تا فعالیت میکروبی بالا رفته که این خود منجربه افزایش درجه حرارت و تولید آمونیاك در مرغداري می شود و بنابراین شیوع بالایی از عوارض عفونی – تماسی پدیدار خواهد شد
همچنین میزان تراکم و بستر بر پاسخ هاي فیزیولوژیک و سطح گلوکز ، کلسترول و تري گلیسرید سرم خون جوجه هاي گوشتی تاثیر گذار است. در مقایسه بین جوجه هاي نگهداري شده در قفس و بستر نشان داده شد که تعداد هتروفیل و مونوسیت و نسبت هتروفیل به لمفوسیت در جوجه هاي نگهداري شده در بستر کمتر بود - . - 3 هدف از اجراي این تحقیق در بررسی تاثیر دو نوع بستر و چهار سطح تراکم گله بر شاخص هاي تنش در جوجه هاي گوشتی بود.
مواد و روش ها :
دراین آزمایش از 504 قطعه جوجه یک روزه سویه راس 308 به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار 4 - سطح تراکم و 2 نوع بستر - در 4 تکرار که هر 4 تکرار اختصاص به یک نوع سطح تراکم و بستر داشت، اجرا گردید. تیمارهاي آزمایش شامل گروه هاي تراکمی 10 ، 13 ، 16 و 19 قطعه جوجه و دو نوع بستر شامل بستر هاي ماسه و پوشال چوب بود. جوجه ها به مدت 42 روز - 0 تا 42 روزگی - تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند.
در سن 42 روزگی دو قطعه جوجه از هر تکرار انتخاب و پس از خونگیري از سیاهرگ بال فراسنجه هاي بیوشیمیایی سرم خون از قبیل گلوکز ، کلسترول، تري گلیسرید سرم خون با استفاده از کیت هاي شرکت پارس آزمون اندازه گیري شد. همچنین نسبت هتروفیل به لمفوسیت در روزهاي 35 و 42 در خون محیطی جوجه ها به صورت لام توسط سرنگ آغشته به هپارین از سیاهرگ بال جوجه ها گرفته شد و به روش گیسما رنگ آمیزي گردید و تعداد 100 گلبول سفید براي هر نمونه در زیر میکروسکوپ نوري با تفکیک هتروفیل و لمفوسیت ها شمارش گردید. فراسنجه هاي خونی از قبیل غلظت هموگلوبین و هماتوکریت در روز 35 دوره پرورش اندازه گیري گردید.
داده ها با استفاده از بسته نرم افزار آماري - 1997 - SASمورد تجزیه و تحلیل آماري قرار گرفتند و مقایسه بین میانگین ها نیز با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.
نتایج و بحث :
تاثیر نوع بستر و تراکم گله بر شاخص هاي تنش در جوجه هاي گوشتی در جدول 1 آورده شده است. همانطور که در این جدول مشاهده می گردد نوع بستر و یا تراکم گله به تنهایی تاثیري بر فراسنجه هاي بیوشیمیایی سرم خون نداشت. ولی در مورد اترات متقابل میزان تري گلیسرید در اثر متقابل ماسه در تراکم 10 نسبت به اثرات متقابل پوشال در 13 ، ماسه در 13 ، ماسه در 16 و پوشال در 19 افزایش معنی داري داشت
میزان کلسترول در تراکم 16 قطعه نسبت به تراکم 10 قطعه و در ا ثرات متقابل پوشال در 16 ، ماسه در 16 و ماسه در 19 نسبت به اثرات متقابل ماسه در 10 و پوشال در 19 افزایش معنی داري را داشت . - P<0/05 - از آنجایی که کلسترول به عنوان پیش ساز و یک متابولیت براي تشکیل هورمونهاي ضد استرس نظیر کورتیزول به شمار می رود و نیز در این فرآیندها تري گلیسرید و پروتئین هم دخیل هستند؛ لذا می توان به این ترتیب معنی دار شدن نتیاج فوق را توجیه نمود. طبق نظر اولکا گالکیهان سیمسک و همکاران - 5 - سطوح تراکمی بالاتر ، سطح کلسترول را افزایش می دهد. ولی تاکستون و همکاران - 4 - در تحقیق خود گزارش نمودند که میزان تراکم اثري بر کلسترول جوجه هاي در حال رشد تا وزن 3/1 کیلو گرمی نداشت.
میزان هتروفیل به لمفوسیت در سن 42 روزگی در تراکم 13 قطعه نسبت به تراکم 10 قطعه افزایش معنی داري را نشان داد . - P<0/05 - از آنجا که نسبت هتروفیل به لمفوسیت یک شاخص آسایش و ایمنی است و همچنین یکی از شاخص هایی است که اثرات طولانی مدت استرس بر پرندگان را به خوبی نشان می دهد ، می تواند نشانگر این مطلب باشد که تراکم 10 قطعه نسبت به سایر سطوح تراکمی، مناسب تر بوده و آسایش و ایمنی بهتري را براي پرنده فراهم می نماید.
در این آزمایش با افزایش تراکم نسبت هتروفیل به لمفوسیت کاهش پیدا نمود. دوزیر و همکاران - 2 - گزارش کردند که افزایش میزان تراکم از 30 به 45 کیلو گرم به ازاي هر متر مربع ، اثري بر شاخص هاي فیزیولوژیکی استرس نداشت. در حالی که طبق نظر تاکستون و همکاران - 4 - نسبت هتروفیل به لمفوسیت با افزایش تراکم ، افزایش یافت که با نتیجه آزمایش حاضر در تناقض می باشد.
میزان هماتوکریت و هموگلوبین در بستر ماسه و همچنین در تراکم 13 قطعه افزایش غیر معنی داري را داشت. آزمایش حاضر نشان داد که با افزایش تراکم در بالاترین مقدار ، میزان هماتوکریت به طور غیر معنی داري کاهش پیدا کرد که این نتیجه با نتیجه اسکوموروچا و موچاکا - 3 - که نشان دادند هماتوکریت و ایمونوگلوبولین ها با افزایش بیش از حد تراکم، افزایش یافت در تناقض می باشد.
نتایج آزمایش نشان داد نوع بستر تاثیري بر شاخص هاي تنش در جوجه هاي گوشتی نداشت ولی با افزایش تراکم گله شاخص هتروفیل به لمفوسیت افزایش یافت.
