بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به افزایش تعداد خودروها و افزایش میزان سفر های درون شهری و برون شهری و رشد فزاینده مصرف سوخت در کشور ،شاهد افزایش قابل توجه صف در جایگاه های پمپ بنزین به ویژه در شهرهای بزرگ بوده ایم. لذا طراحی بهینه احداث جایگاه بنزین با هدف افزایش کارایی برای ارائه خدمت و رضایت مشتری امری ضروری ست. این مقاله ابتدا به بررسی ادبیات در موضوع بهینه سازی جایگاه پمپ بنزین که به منظور افزایش رضایت مشتریان ارائه شده است می پردازد. سپس با تعریف سیستم صف و ویژگی های آن موضوع افزایش کارایی جایگاه سوخت را از دید سیستم های صف بررسی میکند .
همچنین عملکرد یک جایگاه پمپ بنزین را با استفاده از شبیه سازی مونت کارلو تحلیل و معیارهای کارایی در آن محاسبه میگردد. یافته ها از نا مطلوب بودن میزان معیارهای کارایی از جمله میانگین مدت زمان انتظار در صف احتمال قرار گرفتن مشتری در صف و... در این مطالعه موردی خبر میدهد. در ادامه پیشنهاداتی برای افزایش معیارهای کارایی ارائه می شوند.
-1 مقدمه
در سال های اخیر رشد سریع شهرنشینی باعث افزایش تقاضای سفر با خودروها و در نتیجه افزایش مصرف سوخت شده است
همچنین افزایش تعداد خودروها و به خصوص وجود تعداد زیاد خودروهای فرسوده، توزیع نامناسب و تعداد کم پمپ بنزین در شهر، افزایش قابل توجه مسافت سفر ، شلوغی برخی از پمپ بنزینها را به دنبال داشته که این مسأله باعث نارضایتی رانندگان و بروز مشکلات ترافیکی در بسیاری از ساعات شبانه روز در معابر اطراف جایگاه ها می شود. آثار منفی این مشکل به غیر از نارضایتی های اجتماعی، به صورت ساعت ها وقت تلف شده رانندگان، زشت شدن چهره شهرها، افزایش آلودگی هوا بروز میکند که این مسائل با اصول پایداری شهر و رشد هوشمند در تعارض است.
تاکنون مقالات زیادی در زمینه مکانیابی بهینه جایگاه سوخت برای رفع این مشکلات ارائه گردیده از جمله آن میتوان به مقاله شکوهی اشاره کرد که هدف از آن ، بررسی نحوه پراکندگی پمپ بنزینها و تطبیق آن با نیازهای مناطق مختلف شهر مشهد می باشد. همچنین از جمله مطالعات داخلی در زمینه مکانیابی جایگاه های سوخت می توان به مطالعه اسد امرجی اشاره نمود.
یعقوب زاده [4]نیز در مقاله خود با توجه به معیارهای مؤثر در مکان یابی به بهینه سازی جایگاه سوخت از بین چهار مکان مختلف میپردازد وی برای اطمینان از نتیجه حاصل دو مدل تاکسونومی و تاپسیس استفاده کرده است.
همچنین حاجی حسینلو [5] نیز به مکانیابی بهینه ایستگاه های پمپ بنزین در شبکه های درون شهری میپردازد. همانطور که مشاهده کردید مطالعات انجام شده برای کاهش مشکلات موجود بیشتر در زمینه مکانیابی جایگاه سوخت میباشد . یکی از راه های کاهش شلوغی پمپ بنزینها وافزایش رضایت مشتریان، بهینه سازی بعد عمرانی و معماری جایگاه سوخت است که خادمی در مقاله خود به آن میپردازد وی ورودی و خروجی برای پمپ بنزین را تواما مورد توجه قرار میدهد تا نه تنها بصورت ایمن طراحی شود بلکه راههای دسترسی به پمپ بنزین و وسایل نقلیه مشتری از نظر آماری افزایش یابد.
در این مقاله به بررسی انواع مدل های صف می پردازیم. سپس معیارهایی کارایی در یک پمپ بنزین با 8 نازل - خدمت دهنده - را با استفاده از شبیه سازی مونت کارلو محاسبه میگردد.و در انتها جهت بهبود این معیارها پیشنهاداتی ارائه میشود.
در ادامه به بررسی انواع سیستم های صف و سیستمهای شبیه سازی در حل این مسائل میپردازیم.
-2 سیستم های صف:
یک سیستم صف را میتوان به عنوان مشتریانی که جهت استفاده از خدمات وارد شده اند ، انتظار جهت استفاده از سرویس اگر فورا در اختیار نباشد،واگر برای استفاده از سرویس در انتظار باشند ، سیستم را پس از سرویس شدن ترک میکنند، در نظر گرفت.[7] در شکل زیر نمونه ای از انواع سیستم های صف به تصویر کشیده شده است.
شکل-1نمونه ای از انواع سیستم صف
-1-2 ویژگیهای فرایند صف:
-1-1-2 الگوی ورودی مشتریان:
اغلب بر حسب میانگین تعداد ورودی ها در واحد زمان - میانگین نرخ ورود - یا میانگین فاصله زمانی بین دو ورودی متوالی اندازه گیری میشودمعمولاً ما فرض میکنیم که زمان ورود مشتریان سیستم صف مستقل از هم است و تابع توزیع ورود عمومی هستند .به طور معمول در بسیاری از موقعیتهای عملی مشتریان مطابق با نرخ پواسون وارد میشوند - توزیع نمایی - .در این سیستم ممکن است مشتریان به صورت تک تک یا به صورت گروهی - مانند ورود مشتریان به ترن - وارد شوند
-2-1-2 رفتار مشتریان:
که به واکنش مشتریان به محض ورود به سیستم میپردازد. به بیان دیگر مشتریان میتوانند تصمیم بگیرند طول صف هرچقدر باشد صبر کند یا اصلا وارد نشود. همچنین میتواند پس از مدتی انتظار سیستم را ترک کند و یا در بین صف ها جا به جا شوند.
-3-1-2الگوی خدمت دهی:
الگوی خدمت دهی نیز مانند الگوی ورودی اغلب بر حسب میانگین تعداد سرویس ها در واحد زمان - میانگین نرخ سرویس - یا میانگین مدت زمان سرویس اندازه گیری میشود.
-4-1-2 نوع خدمت دهی: میتواند به صورت دسته ای یا انفرادی باشد.
