بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از این مطالعه تعیین و بررسی فاکتور کانیسازی با استفاده از روشهای آمار چند متغیره بوده است. این مطالعه در منطقه سفیدآبه، برای 62 نمونه آبراهه انجام شده است. ابتدا دادههای سنسورد جایگزین شدند و سپس مقادیر خارج از ردیف دادهها با استفاده از نمودار باکس پلات و نمودار Q-Q-Plot شناسایی و با روش کاهش بزرگترین مقدار به مقدار ماقبل آن کاهش یافتند و در نهایت دادهها با تبدیلات لگاریتمی، لگاریتمی سه متغیره و تبدیل کاکس و باکس نرمال و سپس تجزیهوتحلیل آماری بر روی دادههای نرمال انجام شد. در این مقاله از آنالیز فاکتوری - تجزیه عاملی - استفاده شد و تعداد 9 فاکتور شناسایی گردید که فاکتورهای اول و هفتم فاکتورهای کانیسازی هستند. نقشه فاکتورهای کانیسازی در محیط نرمافزار Surfer رسم گردید. با بررسی نقشه فاکتورهای کانیسازی، مناطق کانیسازی و پرپتانسیل معرفی گردید.
واژههای کلیدی: آمار چندمتغیره، آنالیز فاکتوری، سنسورد، باکس پلات
-1مقدمه
یکی از روشهایی که کاربرد فراوانی در مطالعات اکتشافی و بررسی الگوی ژئوشیمیایی عناصر دارد، روش آماری چند متغیره است. این روش به بررسی تغییرات همزمان چند متغیر و استنباط آماری ناشی از آن میپردازد و به دلیل دارا بودن خطای کمتر و اعتبار بیشتر نسبت به روشهای آماری تک متغیره یا دو متغیره کاربرد فراوانی در مطالعات علوم زمین دارد - یزدانی و همکاران، . - 1395 تحلیل مؤلفه اصلی1 از روشهای آماری چند متغیره مبتنی بر مقادیر ویژه است که در آن با استفاده از مقادیر ویژه و بردارهای ویژه، جهتهایی با بیشترین تغییرپذیری شناسایی میشود و سپس با تعریف متغیرهای جدیدی - مؤلفه اصلی - که ترکیب خطی از متغیرهای اولیه هستند، تعداد ابعاد متغیرهای اولیه کاهش مییابد و نقش هر یک از این متغیرها در تغییرپذیری مشخص میشود. به عبارت دیگر این روش، روشی است برای یافتن ترکیبات خطی از متغیرهای اولیه همبسته که تشکیل یک دستگاه محور مختصات جدید را بدهند و هدف از آن توجیه بخش بزرگی از تغییرپذیری بین مشاهدات که به صورت n نقطه در فضای P بعدی ظاهر میشوند در فضایی با بعد کمتر است - یزدانی و همکاران، . - 1395
-2 معرفی منطقه مورد مطالعه
منطقه مورد مطالعه با مساحت 860 کیلومتر مربع در 30 کیلومتری جنوب و جنوب غربی روستای سفیدآبه، 110 کیلومتری جنوب غربی شهر زابل و 130 کیلومتری شمال شهر زاهدان واقع شده است - شکل. - 1 این محدوده در میان رشته کوههای ایران خاوری و در شرق دشت لوت و بر روی نقشه 1:100000 زمینشناسی کوه سیاستراگی قرار دارد. از نظر ژئودینامیکی بر روی پهنه سیستان و حوضه فلیشی نهبندان- خاش که عریضترین و بیشترین توده ها را در حد فاصل پهنه های سیستان و لوت-بزمان تا غرب تفتان تشکیل می دهد، قرار دارد. این پهنه همراه با مجموعههای افیولیتی با دگرسانی شدید است و کانیسازی گستردهای در میان آنها صورتگرفته است.
محدوده اکتشافی شامل سنگهای آتشفشانی و آذرآواری آندزیت- بازالتی مسطح متعلق به پلیوسن در غرب، ماسهسنگ توربیدیتی به همراه میانلایههای ماداستون و شیل متعلق به ائوسن میانی- بالایی، سنگ آهک و برش متعلق به ائوسن جوان و انتهای پالئوسن به صورت ناهمواریهای خشن در شرق و ماداستون آهکی و شیل متعلق به پالئوسن است. آبرفتههای کواترتری نیز به خوبی در تمامی محدوده مشاهده میشود. کوه سیاستراگی در جنوب منطقه واقع شده است و شامل کانیزایی مس، مولیبدن و طلا به سه صورت اسکارن، رگهای و تودهای و شامل کانیهای پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت، نئوتسایت، مولیبدنیت، سیلیس و منگنز میباشد. همچنین کوه آساگی در جنوبغرب محدوده مورد مطالعه واقع است و شامل کانسار طلای اپیترمال با سولفیدزایی پایین است. وجود این کانسارها در اطراف محدوده مورد مطالعه و واقع شدن این منطقه در زون مشابه، منجر به انجام این مطالعه در نزدیکی این کانسارها گردید.
-3 روش تحقیق
در این تحقیق از دادههای مربوط به 62 نمونه لیتوژئوشیمیایی براشت شده در منطقه مامونیه که با استفاده از دستگاه ICP-MS برای 57 عنصر مورد آنالیز قرار گرفتند استفاده شد. در ابتدا پارامترهای آماری توسط نرمافزار SPSS 22 مورد محاسبه قرار گرفت و سپس برای مشخص کردن فاکتور کانیسازی از روش آمار چندمتغیره و با استفاده از آنالیز فاکتوری توسط نرمافزار SPSS انجام شد.
1-3 آنالیز فاکتوری
روش آنالیز فاکتوری روشی دیگر برای کاهش حجم دادهها و تعیین ارتباط بین گروههای مختلف از متغیرهاست. در واقع هدف از تجزیه و تحلیل فاکتوری ت شخیص ا صلیترین متغیرهای کنترلکننده از متغیرها با نقش کمتر میبا شد. به طوری که
