بخشی از مقاله
چکیده
منطقه معدنی پلی متال مورد مطالعه واقع در ا ستان خرا سان جنوبی و در 30 کیلومتری شمال غربی شهر ستان بیرجند در خرا سان جنوبی قرار گفته است. با توجه به اطلاعات بدست آمده از تجزیه و تحلیل های نمونه های برداشته شده از سه روش کلاسیک ، آنالیز مولفه های اصلی و همچنین آنالیز فاکتوری داده ها مورد بررسی قرارگرفت و در نهایت روش خوشه بندی سلسله مراتبی انجام گردید . این روش ها هر یک نتایج تقریباً مشابهی را ارائه کرد و این نشانگر صحت کار است .
.1 مقدمه
مهم ترین بحث در تحلیل داده های ژیوشیمیایی تعیین حد زمینه برای هر عنصر در منطقه موردمطالعه و جداکردن زمینه از آنومالی های عنصر مربوطه است. یکی دیگر از مسائل پیچیده و مهم در اکتشافات ژئوشیمیائی بررسی همزمان عنصرهای مورد مطالعه است. یکی از روشهای بسیار قوی در این زمینه تجزیه و تحلیل فاکتوری و همچنین روش آنالیز مولفه های اصلی است. این روش دو مزیت بسیار بزرگ دارد
-1 کاهش ابعاد داده ها
-2 بیان ارتباط موجود بین عنصرهای مختلف به خصوص با تعداد زیاد عنصرها مورد بررسی و تعداد زیاد نمونه ها نقش تجزیه و تحلیل فاکتوری بیش از پیش نمایان می شود، به طوری که فهم و درک تغییرپذیری داده ها را بسیار ساده تر می کند . [2] [1] تجزیه و تحلیل فاکتوری براساس روش PCA استوار است. این روش تکنیکی برای پیدا کردن ترکیب خطی از متغیرهای اولیه هم بستر است که تشکیل یک دستگاه محور مختصات جدید بدهند. این ترکیبات خطی را مؤلفه های اصلی می نامند و دارای خواص زیر هستند :
-1 بخش اعظمی از تغییرپذیری توسط تعداد محدودی از متغیرهای جدید قابل توجیه است .
-2 متغیرهای جدید، که محصول ترکیب خطی متغیرهای اولیه هستند، بین خود همبستگی نشان نمی دهند . قبل از استفاده توجه به دو نکته ضروری است :
. اگر متغیرهای اولیه همبسته نباشند - ضریب همبستگی کوچکی داشته باشند - ، دلیلی برای کاربرد این روش وجود ندارد، چرا که نتایج قابل قبولی از آنها به دست نمی آید .
. تجزیه و تحلیل فاکتوری زمانی صورت می گیرد که تعداد متغیرهای اولیه به حد کافی باشد . تجزیه و تحلیل فاکتوری در چهار مرحله انجام می گیرد:
-1 محاسبه ضرایب همبستگی.
-2 استخراج عاملها که شامل تعیین تعداد و روش محاسبه عاملها است .
-3 دوران و اعمال تبدیلاتی خاص بر روی عاملها، برای آنکه روابط میان داده ها بهتر تفسیر شود.
-4 محاسبه امتیاز هر عامل برای تک تک نمونه ها.
خوشه بندی قراردادن داده ها در گروه هایی است که اعضای هر گروه از زاویه خاصی شبیه یک دیگرند شباهت بین داده های درون هر خوشه حداکثر و شباهت بین داده های درون خوشه های متفاوت حداقل می باشد . ساختاراین خوشه ها یا گروهها می تواند منطبق برذات داده ها یا ساختار پنهانی باشد که در داخل داد ه ها نهفته شده است ، خوشه بندی یافتن ساختاری درمجموعه ای ازداده هااست که طبقه بندی نشده اند دلیل اصلی استفاده از روشهای خوشه بندی نیاز به کشف ساختارهای جدیدی است که به صورت طبیعی در داده ها وجود دارد بدون اینکه هیچگونه اطلاع قبلی . از ساختار کلاسها یا رده ها وجود داشته باشد. [6] [5] [3] [2]
.2 موقعیت و زمینشناسی منطقه
محدوده پلی متال مورد مطالعه در عرض های جغرافیایی"32° 58' 23 شمالی و 58° 56 ' 7" شرقی ، واقع در استان خراسان جنوبی و در 30 کیلومتری شمال غربی شهرستان بیرجند در خراسان جنوبی قرار گفته است.
منطقه مورد بررسی
این ناحیه از نظر تقسیم بندی ایالت های ساختاری پوسته ایران در خاور خرد قاره ایران مرکزی در حاشیه شمال باختری پهنه لوت قرار گرفته است. سامانه گسلی نهبندان که تمامی ایالات ساختاری سیستان را در بر می گیرد، در بخش شمالی با تغییر جهت به طرف باختر به صورت تداخلی وارد پهنه لوت می شود - خطیب، . - 1377 منطقه چشمه خوری نیز در باختری ترین محل شمالی - Splay - این تغییر روند ساختاری واقع شده که تحت تأثیر سرشاخه های سامانه گسلیمزبور قرار گرفته است.
سیمای منطقه را عموماً سنگ های آتشفشانی و حدواسط سنوزوییک به صورت توده های آندزیتی، آندزیت بازالت، داسیت و ریوداسیت نفوذی تشکیل داده اند - لطفی، - 1374 که در برخی موارد موجبات ایجاد دگرسانی و کانه زایی را فرآهم آورده اند. آذرآواری ها نظیر توف های اسیدی دگرسان شده و برش ها با قطعات سنگی آندزیت نیز در منطقه وجود داشته و واحدهای غیرآتشفشانی نظیر کنگلومرا، ماسه سنگ، پلایاهای نمکی و آبرفت های جوان در منطقه یافت می شوند. [4]
