بخشی از مقاله
چکیده
به منظور ردیابی آلودگی حاصل از تزریق محلول نمک طعام در زون اشباع در منطقه پایین دست سد لتیان اقدام به برداشت شبکه ای و پردازش و تفسیر از پروفیل های طولی و عرضی شده است. زمان و نحوه برداشت این پروفیلها به گونهای است که عملا پوشش گستردهای از نقاط را به صورت سه بعدی ارائه میدهد. پس از تعیین تفکیک عمقی زمین، ابتدا برداشت زمان صفر، برداشت شد که به عنوان برداشت زمینه در نظر گرفته شد. در مرحله بعد محلول آب نمک به عنوان ابر آلودگی در چاه شماره یک در بالادست شبکه تزریق شد و ردیابی آن با 5 برداشت دیگر و بطور همزمان انجام شد نهایتا چگونگی و گسترش پلوم آلودگی در زون اشباع در جهات مختلف مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت و همچنین توانایی روش ژئوالکتریکی در مطالعات آلودگی در منطقه مورد بررسی قرار گرفت.
1 مقدمه
در این پژوهش، روش توموگرافی مقاومت الکتریکی به عنوان روشی برای دستیابی به ویژگیهای هیدرودینامیکی آبخوان بوسیله تصویربرداری ژئوالکتریکی جریان ردیاب مورد استفاده قرار میگیرد و با به کارگیری روش توموگرافی الکتریکی سه بعدی، گسترش هندسی رسانایی الکتریکی زیر سطحی به دست میآید. با استفاده از این روش ناهمگنیهای با ویژگیهای الکتریکی معین شناسایی شده و گسترش آن مشخص میشود. با استفاده از مطالعه رزیستیویته الکتریکی در راستاهای عمودی و افقی گسترش هندسی رسانایی الکتریکی زیر سطحی به دست میآید.
ناهمگنی مقاومت ویژه در محی آبخوان بر این پایه استوار است که گسترش آلودگی شیمیایی در بیشتر موارد منجر به ورود یک فاز رساناتر در درون آبخوان خواهد شد. با استفاده از این روش ناهمگنیهای با ویژگیهای الکتریکی معین شناسایی شده و گسترش آن مشخص میشود.محل اجرای عملیات واقع در 25 کیلومتری شرق تهران در پایین دست سد لتیان و در مجاورت رودخانه جاجرود که در زمان اجرای پروژه دارای دبی در حدود 1 متر مکعب بر ثانیه بوده است.
منطقه مورد بررسی
2 روش تحقیق
شبکهای در محدوده به ابعاد 90*72 متر با 21 پروفیل در جهت جریان آب زیرزمینی با طول 90متر و 27 پروفیل عمود بر آن با طول72 متر و ابعاد چشمه الکترودی 3*3 طراحی شد و روش دوقطبی-دوقطبی به عنوان آرایش برداشتی مورد استفاده قرار گرفت بلافاصله پس از کسب مجوز حفاری، حفر چاههای تزریق آغاز شد و پس از اتمام آن با پمپاژ آب طی یک ساعت و تعیین جهت ورود آبزیرزمینی به چاه که تقریبا از راستای تقریبی N315 بود و با جهت کلی آبزیرزمینی و آبهای سطحی و شیب هیدرولیکی منطقه مطابقت داشته، چاه یک در فاصله 24 متری - فاصله لب
چاه به لب چاه - از چاه شماره دو حفر شد. هر دو چاه به جز در چند متر انتهایی آنها کولگذاری شد و بوسیله یک درپوش بتنی با اندازه پوشانیده شد.
می توان کاهش مقاومت ویژه را در اواس تا انتهای پروفیل های زمان های دو،سه وچهار روزپس از تزریق را به وضوح ملاحظه کرد.گستره پلوم به سمت جنوب شرقی می باشد که با جهت جریان آب زیرزمینی هم راستا می باشد.البته در زمان های سه وچهار روز پس از تزریق گستره پلوم به سمت شمال غربی نیز کشیده شده است.در زمان چهار روز پس از تزریق گستره پلوم به خوبی دیده می شود. می توان گفت این مقطع سه بعدی بهترین مقطع در نمایش گستره پلوم آلودگی در بین مقطع سه بعدی می باشد. براساس این مقطع سه بعدی - شکل - 2 ،اطلاعات حفاری و زمینشناسی منطقه و تفسیر یک بعدی میتوان اینگونه نتیجه گرفت که با افزایش عمق به علت افزایش ضخامت رسوبات احنمالاٌ رسی، مقادیر مقاومتویژه لایهها کاهش مییابد.
به طورکلی در این مقطع در عمق حدود 11 متری، لایه آبدار قابل مشاهده میباشد. البته به علت وجود آنیزوتروپی وناهمگنی لایه ها عمق آب در بعضی از نقاط به درستی نمایش داده نشده است. لایه اول شامل رسوبات آبرفتی جوان و رودخانه-ای میباشد که ترکیب بسیار متنوعی به لحاظ دانهبندی را دارا میباشد. لایه دوم در عمق 8 متری بوده وشامل آبرفت دانه ریز همراه رطوبت بوده و لایه سوم در عمق 11 متری بوده وبه عنوان لایه آبدار با مقاومت ویژه 180-220اهممترتفسیر میگردد. تنها نکتهای که باید به آن متذکر شویم این است که به علت وجود مشکلات وموانع موجود درانتخاب بازه الکترودی بزرگتر نمیتوان اعماق بیشتر را موردکاوش قرار داد .می باشد که با جهت جریان آب زیرزمینی هم راستا می باشد.البته در زمان های سه وچهار روز پس از تزریق گستره پلوم به سمت شمال غربی نیز کشیده شده است.در زمان چهار روز پس از تزریق گستره پلوم به خوبی دیده می شود.
