بخشی از مقاله
چکیده:
دما یکی از مولفه های مهم در اقلیم هر منطقه می باشد که با تغییر و نوسان آن علاوه بر تغییر در دیگر عناصر اقلیمی، اثرات زیانباری را بر روی جوامع انسانی و دیگر اکوسیستم های طبیعی کره زمین به جای می گذارد. - .درختان شواهد اقلیمی زنده ای هستند که با رویش سالیانه خود تغییرات و نوسانات اقلیمی رخ داده را ضبط می کنندو از طریق مطالعه حلقه های سالیانه آنها به خوبی می توان به وضعیت اقلیمی گذشنه یک منطقه پی برد، هردرخت سالانه یک حلقه رویشی به مجموع حلقه سالیانه خود اضافه می کند،شکل گیری این حلقه های سالیانه تابعی از اقلیم و دیگر عوامل محیطی می باشد.
اثرات این تاثیرات اقلیمی به صورت نوسان در حلقه های سالیانه درختان بروز می کند. حداقل دمای ماه دسامبر - آذر - سال قبل تشکیل حلقه در هر سه ارتفاع رویشی مثبت برروی رشد شعاعی داشت، چرا که با پایین آمدن دما و افزایش نزولات آسمانی میزان رطوبت قابل دسترس در خاک برای رویشی بعدی ذخیره می شود. درحالیکه حداکثر دما در ماه آوریل - بهار - اثر منفی بر روی رشد داشته که نشانه ای است از اثر محدودکنندگی دمای هوای بالا بر روی رشد شعایی راش دارد، کرد با فراهم بودن شرایط اقلیمی بهینه برای رویش درخت حلقه های سالیانه پهن تری شکل می گیرند و در صورت فراهم نبودن این شرایط حلقه های سالیانه نازکتر شکل می گیرند
مقدمه:
دما یکی از مولفه های مهم در اقلیم هر منطقه می باشد که با تغییر و نوسان آن علاوه بر تغییر در دیگر عناصر اقلیمی، اثرات زیانباری را بر روی جوامع انسانی و دیگر اکوسیستم های طبیعی کره زمین به جای می گذارد - وس و همکاران 2005 - .درختان شواهد اقلیمی زنده ای هستند که با رویش سالیانه خود تغییرات و نوسانات اقلیمی رخ داده را ضبط می کنندو از طریق مطالعه حلقه های سالیانه آنها به خوبی می توان به وضعیت اقلیمی گذشنه یک منطقه پی برد، درختان می توانند برای صدها یا حتی هزاران سال زندگی کنند بنابراین با استفاده از پارامترهای فیزیکی آنها، می توان تغییرات اقلیم را در سراسر زندگی درخت بازسازی نمود
تخریب های ناشی از تغییر اقلیم منجربه تخریب غیر قابل برگشت برخی گونه های گیاهی و خشک شدن کامل سفره های آب سطحی و افت سفره های زیرزمینی می گردد
تغییر اقلیم رشد درختان رانیز تحت تاثیر قرار می دهد، سالانه توالی اقلیم مساعد و نامساعد تاثیر برروی رویش سالیانه درختان خود را در پهنای حلقه های رویشی نشان میدهد،تاثیر پذیری رشد سالانه درخت از نوسانات آب و هوایی سبب می شود که بررسی اجمالی چگونگی اقلیم گذشته از روی حلقه های رویشی امان پذیر باشد.مطالعه حلقه های رویشی به منظور برآوردهای اقلیمی می تواند جانشینی برای سنجش های هواشناسی باشد و می تواند اطالاعات ارزشمندی با هزینه بسیار کم برای دوره و مناطقی که فاقد اطلاعات هواشناسی اند فراهم نماید
حلقه های سالیانه درختان:
هردرخت سالانه یک حلقه رویشی به مجموع حلقه سالیانه خود اضافه می کند،شکل گیری این حلقه های سالیانه تابعی از اقلیم و دیگر عوامل محیطی می باشد. اثرات این تاثیرات اقلیمی به صورت نوسان در حلقه های سالیانه درختان بروز می کند.به لایه سلول هایی گفته می شود که در طی یکسال به وسیله بافت آبکش و چوب تولید شده باشد محدودهای چوب بهاره و چوب تابستانه در حلقه های رویشی متوالی کاملا مشخص بوده و در سراسر محیط تنه درخت گستره شده است.
اقلیم شناسی درختی:
به مطالعه ارتباط بین متغییرهای اقلیمی و شاخص حلقه های درختی و بازسازیی اقلیم گذشته می پردازد،مطالعات نشان داده که دما و بارندگی از عامل های بسیار مهم اقلیمی و تاثیر گذار بر رشد درختان هستند - مهدی نادی و همکاران - 1392.شمس الدین بالاپور و همکاران در تحقیق که انجام دادند به این نتیجه رسیدند حداقل دمای ماه دسامبر - آذر - سال قبل تشکیل حلقه در هر سه ارتفاع رویشی مثبت برروی رشد شعاعی داشت، چرا که با پایین آمدن دما و افزایش نزولات آسمانی میزان رطوبت قابل دسترس در خاک برای رویشی بعدی ذخیره می شود.
درحالیکه حداکثر دما در ماه آوریل - بهار - اثر منفی بر روی رشد داشته که نشانه ای است از اثر محدودکنندگی دمای هوای بالا بر روی رشد شعایی راش دارد.سارا هدایتی و همکاران 1392 در تحقیقی که انجام دادند به این نتیجه رسیدند که بارندگی در ماه های زمستان رطوبت خاک را افزایش داده و با شروع فصل رویش وجود رطوبت کافی در خاک را افزایش داده و با شروع فصل رویش وجود رطوبت کافی در خاک شروع دوره رویش را زودتر فراهم کرده است و بارندگی که در ماه های زمستان رخ می دهد تاثیر مهمی در تشکیل حلقه های رویشی پهن دارد.
اثر منفی حداقل دما بر رشد، ناشی از ابرناکی و کاهش تشعشعات خورشیدی است و در نتیجه کاهش دمای گیاه حداقل فعالییت فتوسنتزی رخ می دهد و فعالییت فیزیولوژیکی درخت کاهش می یابد، دراثر کاهش فعالییت فیزیولوزی درختان نرخ تقسیم سلولی کاهش می یابد که سبب تشکیل حلقه های رویشی با حداقل پهنا می شود.بارندگی فراوان سبب افزایش رطوبت خاک می شود و رطوبت فراوان در خاک تهویه را مختل می کند و موجب اختلال در مکش ریشه می شود و تنش آبی برای درخت پیش می آید مانند شرایظی که در خشکی آب و هوا رخ می دهد بدین ترتیب حلقه های رویشی باریک برای آن سال تشکیل می شود.
بحث و نتیجه گیری :
به طور کلی از نتایج این تحقیق می شود استنتاج کرد با فراهم بودن شرایط اقلیمی بهینه برای رویش درخت حلقه های سالیانه پهن تری شکل می گیرند و در صورت فراهم نبودن این شرایط حلقه های سالیانه نازکتر شکل می گیرند همچنین پارامترهای دیگری از این حلقه های درختی نظیر ایزوتوپ ها و میزان فشردگی چوب درخت رابطه مستقیمی با اقلیم دارند
افزایش متوسط درجه حرارت و کاهش متوسط بارندگی ماه های می و ژوئن به طور مستقیم باعث کاهش پهنای دوایر رویشی چوب تابستانه گردیده است یکی از عوامل مهم رویش حداقل دما در یک دوره رویش می باشد که می تواند طول مدت خواب یا بیداری درخت را دستخوش تغییرات قرار دهد، دیر از خواب بیدار شدن باعث تغییر در مقدار چوب تابستانه شده که باعث تولید چوب کم دوام و فسادپذیرر می شود - صفاری و همکاران . - 1389به طور کلی در برخی مطالعات انجام شده رابطه معنی داری بین تغییرات دوایر رویشی با بارش سالانه بدست آمده است.
