بخشی از مقاله
چکیده :
حلقه مرکزي شهر همدان به دلیل نظام شعاعی خود و انطباق هسته شهر جدید - خیابان کشی بعد از - 1310 برروي شهر قدیم - بافت بازارو تپه هگمتانه و... - امروزه در تقابل دو اهرم کهن و مدرن ، به مجموعه اي غنی از سبک و سیاق هاي معماري و شهرسازي با وجود لایه هاي مختلف طراحی شهري در ابنیه آن به فواصل و فراخور زمانی، تبدیل شده است که با کاوش و شناسایی آنها ، می توان حلقه مفقوده در جهش آنی معماري و شهرسازي کهن به مدرن در دستیابی به شکل منسجم شهري را در آن یافت .
براي دستیابی به وحدت کالبدي هسته مرکزي شهر همدان در گذشته ، تعاملات اجتماعی و معنایی از شروط اصلی آن بوده است، امروزه افت کیفیت کالبدي آن و عدم توانمندي ایجاد تعاملات معنایی و انسجام کالبدي در درون و برون خود منجر به صدمه خوردن این تجربه شده است.
براي دستیابی به وحدت کالبدي هسته مرکزي شهر همدان در گذشته ،تعاملات اجتماعی ومعنایی از شروط اصلی آن بوده است ، امروزه افت کیفیت کالبدي آن و عدم توانمندي ایجاد تعاملات معنایی و انسجام کالبدي در درون و برون خود منجر به صدمه خوردن این تجربه شده است.جهت انجام این تحقیق از اسناد کتابخانه اي و آرشیو سازمان هاي مرتبط با محدوده بافت قدیم استفاده خواهد شد. بررسی طرح هاي سازمانهاي فوق جهت احیا و پویایی هسته مرکزي کهن شهر و کنترل یا تعدیل عواملی که سبب تضعیف کالبد و عملکرد آن گردد نیزیکی دیگر از موضوعات مورد پیگیري در این نوشتار می باشد.
-1مقدمه :
بحث اصلی در هویت یک شهر وجود عناصر و جزئیات منحصر به فرد شهري است که موجب حک شدن آن در ذهن می شود.
شیفتگی در برابر حضور پدیدههاي نو و تقلیدهاي بی اساس از شهرسازي غربی در تاریخ یک سده اخیر معماري و شهرسازي ایران و همچنین علاقه براي انطباق نامتجانس معیارهاي سنتی و بومی آن با این دستاوردها نتیجهاي جز بروز کالبدهایی مبهم و فاقد ارزش نداشت و با متفاوت شدن روند پیشرفت و توسعه شهرها و تغییر الگوهاي فضاي شهري ، نمادهایی که موجب هویت بخشیدن به فضا می شد بسرعت رو به کم شدن و زوال گرائید.
امروزه حفظ کاراکتر و هویت شهرها و مناطق شهري از مباحثی است که مورد توجه مسئولین و دست اندرکاران طراحی شهر قرار دارد. متمایز بودن شهرها با تکیه بر خصوصیات بافت کالبدي که مبتنی بر شرایط جغرافیایی و تاریخی شکل می گیرد و علاوه بر آن حفظ محیط و عناصر طبیعی که نقش عمده اي در هویت بخشی به شهرها دارند، از جهات گوناگون مورد بررسی قرار می گیرد.1در این بین نشانه هاي هویتمند شهري به عنوان عنصر فرهنگی، هنري نقش بارزي در ارتقاء سواد بصري شهروندان جامعه خواهد داشت. وجود این نشانه ها به عنوان یک واقعیت اجتماعی در ساختار فرهنگی جامعه باعث تقویت هویت شهري،مشارکت پایدار، و تعلق به حفظ الگوهاي فرهنگی حاکم بر شیوه زندگی اجتماعی شهروندان خواهد شد.
-2بیان مسئله :
امروزه ارتباط معنی دار بین انسان و محیط سکونت وي کم رنگ شده و یکپارچگی بصري و ساختاري بافت، خیابان و مکان دچار خدشه گردیده اند. مسائل زیست محیطی، رفتاري، خوانایی، معنی و ادراك، عواملی هستند که در فرایند این ارتقاء مورد توجه قرار می گیرند و شکل متناسب با خواسته هاي جامعه شهري به وجود می آورند. این در حالی است که بهره مندي از نشانه هاي هویتمند شهري در راستاي حفظ الگوهاي حاکم بر فرهنگ شهر از طریق آموزش هاي شهروندي منجربه تقویت روح جمعی می شود . نشانه هاي شهري به عنوان عنصرفرهنگی، هنري نقش بارزي در ارتقاء سواد بصري شهروندان جامعه خواهد داشت. وجود این نشانه ها به عنوان یک واقعیت اجتماعی در ساختار فرهنگی جامعه باعث تقویت هویت شهري،مشارکت پایدار، و تعلق به حفظ الگوهاي فرهنگی حاکم بر شیوه زندگی اجتماعی شهروندان خواهد شد.
حلقه مرکزي شهر همدان با پیشینه غنی خود ، به عنوان اولین طرح شهري ایران در سال 1310 با شش خیابان عمود بر مرکز،هسته مرکزي را به صورت شعاعی شکل می دهد .مهمترین خیابان هاي منشعب از میدان شاه - امام - ، خیابان هاي اکباتان و بوعلی سینا درامتداد یک محور که از مرکز میگذرد است .خیابان اکباتان در انتهاي حلقه ذکرشده به طول631 متر از مرکز2 به تپه هگمتانه - پایتخت مادي - منتهی می گردد.
مهمترین عناصر شهر قدیم مانند بازار،مسجد جامع وکاروانسراها و.... در دوسمت جداره و بافت درون این خیابان قرار دارند.در ادامه ي محور فوق، خیابان بوعلی سینا از میدان امام آغاز شده و به فاصله ي594 متري از آن به آرامگاه بوعلی سینا - عرصه فرهنگی - ختم می گردد.این خیابان در جداره با کالبد اداري-تجاري مدرن وبافت غالبا مسکونی درلایه هاي متصل به خیابان قابل مشاهده است .
-3روش تحقیق:
در بخش مبانی نظري - از طریق منابع موجود در زمینه مبانی نظري - مبانی و مفاهیم مربوطه شناسایی و بررسی می شود.
سپس اصول و احکام طراحی استخراج می گردد. بدین ترتیب، روش یافته اندوزي یا شیوه پژوهش بصورت ترکیبی شامل مشاهده، مصاحبه و مطالعات کتابخانه اي است. مواجهه با نمونه موردي نیز با شناخت اولیه آغاز می شود.
