بخشی از مقاله
چکیده
افزایش آگاهی در بین مصرف کنندگان از مصرف بسیاري از تیمارهاي شیمیایی میوه و سبزیجات به منظور کنترل حشرات، بیماریها و نابسامانیهاي فیزیولوژیکی که براي انسان مضر هستند ، نیاز به توسعه تیمارهاي فیزیکی غیر مخرب موثر براي ضدعفونی حشرات و کنترل بیماري در محصولات باغبانی احساس میشود. تیمارهاي دمایی بالا و پایین روش هایی هستند که کشف شده است. تیمار دمایی بالا بسیار موثر در کنترل سرمازدگی،آفات، حشرات و قارچها ، پاتوژن و رسیدن محصولات تازه برداشت شده بسیار فعال میباشد. تیمار گرمایی از سنتز اتیلن جلوگیري کرده و سبب تاخیر در نرم شدن و کاهش حساسیت سرمازدگی در دماي پایین میشود.
کلمات کلیدي: محصولات باغبانی، تیمار گرمایی، پوسیدگی
مقدمه
میوه ها و سبزي ها %91 ویتامینC، A %48، %27 ویتامین B6، %17 منیزیم، %19 آهن و %9 درصد از کالري رژیم غذایی انسان را تامین میکنند. سایر مواد غذایی مهم که توسط مبوه و سبزيها تامین میشوند شامل فولاسین،ریبوفلاوین، روي، کلسیم، پتاسیم و فسفر میباشند - . - USDA, 1983 با توجه به رشد آگاهی سلامتی در در جوامع مصرف میوهها و سبزي افزایش یافته است. مصرف آنها ارتباط بسیار مهمی با کاهش خطرات ناشی از سرطانها بیماريهاي قلبی، سکته مغزي و سایر بیماري ها دارند - Prior and Cao, 2000; . - Southon, 2000;Wargovish, 2000 میوه ها و سبزيها منابع غنی از آنتی اکسیدانها هستند که باعث تغییر فعالیت متابولیکی و سم زدایی و جمع شدن مواد سرطان زا یا روي فرایندهایی که در تغییر رشد سلولها در ایجاد غده ها دخالت دارند موثر میباشند . - Wargovich, 2000 - هر چند که ظرفیت آنتی اکسیدانی در میوه ها و سبزي ها متفاوت میباشد، مصرف میوه و سبزي هاي مختلف نسبت به آنهایی که داراي مقادیر بالایی آنتی اکسیدان هستند ترجیح داده میشود - . - Prior and Cao, 2000
مقادیر قابل توجهی از محصولات باغبانی در فاصله بین برداشت تا مصرف تلف میشوند. مقدار این ضایعات بستگی به نوع محصول و کشور تولیدکننده دارد. به منظور کاهش این ضایعات فناوري هاي پس از برداشت که پیري را به تاخیر میاندازند و کیفیت را حفظ مینمایند بایستی به کار گرفته شوند. فناوريهاي موجود بایستی بهبود یابند و بدنبال جایگزین فناوري جدید نیز بود. در حال حاضر افزایش رشد و آکاهی مصرف کننده از تیمارهاي شیمیایی جهت کنترل آفات و امراض و نابسامانی هاي فیزیولوژیکی منجر به توسعه تیمارهاي فیزیکی و کارامد بدون صدمه به محصول، براي کنترل حشرات و امراض در میوه ها و سبزي ها شده است. روشهایی که امروزه براي کنترل محصولات پس از برداشت باغبانی استفاده میشود شامل دماي بالا و پایین، انبار با اتمسفر کنترل شده، اشعه دادن و غیره میباشد. این روش ها هر کدام داراي هزینه هاي متفاوت ونیاز به تخصص بالا در استفاده به از آنها می-باشد. در بین این تیمارها، تیمار گرمایی داراي کاربردي ساده، بسیار موثر و هزینه نسبتا پایین میباشد. امروزه به طور گسترده از تیمارهاي دمایی براي کنترل آفات و امراض قارچی پس از برداشت محصولات باغبانی استفاده میشود و مصرف کننده به دنبال محصولی است که کمترین مواد شیمیابی را داشته باشد.در این بررسی اثرات تیمارهاي دمایی بر کنترل آفات و امراض، سرمازدگی محصولات رسیدن میوه ها و کنترل ضایعات پس از برداشت فراورده هاي باغبانی مورد بحث قرار خواهد گرفت.
تیمارهاي دمایی
الف. غوطه وري و یا افشاندن فراورده با آب داغ
سه روش براي تیمار گرمایی فراورده هاي باغبانی استفاده میشود که شامل آب داغ، بخار آب و هواي داغ فشرده میباشند. تیمار آب داغ براي کنترل قارچها استفاده میشود. ولی براي ضد عفونی حشرات نیز استفاده میشود. تیمار بخار آب گرم براي کنترل حشرات بوجود آمد در حالی که تیمار هواي داغ فشرده براي کنترل قارچها و حشرات و واکنش فراورده ها به دماي بالا استفاده می-شود. غوطه وري در آب داغ براي خارج نمودن اسپورهاي قارچ روي سطح و چند لایه سلولی پوست و سبزي ها استفاده میشود و معمولا براي چند دقیقه استفاده میشود. و دماي آب بایستی بیش از هواي داغ و هواي داغ فشرده باشد. دماي آب بایستی بین 50 تا 60 درجه سلسیوس باشد و حداکثر تا 10 دقیقه غوطه وري صورت گیرد.
در بعضی مواقع قارچ کش با غلظت پایین به آب داغ اضافه میشود تا کنترل بیماري هاي قارچی افزایش یابد. این روش براي مرکبات با استفاده از TBZ و ایمازالیل بسیار موثر است. تیمار محلول هاي داغ So2 ، اتانول و بیکرنات سدیم براي کنترل کپک سبز استفاده میشود. - . - Karimi et al., 2006 - - Penicillium Sacc امروزه در کارخانه هاي بسته بندي میوه مرکبات با آب داغ به مدت 10 ثانیه شستشو می دهند تا علاوه بر تمیز نمودن سطح میوه ، اسپورهاي سطح میوه خارج شود و سپس آب با دماي 50 تا 70 درجه سلسیوس بازیافت میشود. غوطه وري در آب داغ براي کنترل مگس مدیترانه اي استفاده می شود. زمان غوطه وري براي کنترل حشرات بیشتر از زمان استفاده براي خارج نمودن اسپورهاي قارچ روي سطح میوه میباشد. این روش براي مرکبات، آواکادو و انبه استفاده میشود. براي کنترل بیماري هاي قارچی حدود یک ساعت در دماي زیر 50 درجه سلسیوس ولی مخلوط آب داغ به همراه قارچ کش با دماي بالاتر از 50 درجه سلسیوس براي چند دقیقه کافی می باشد.
براي کنترل حشرات در هسته دارها غوطه وري در آب با دماي 45 تا 50 درجه سلسیوس به مدت 2 تا 3 دقیقه کافی است. در پژوهشی استفاده از غوطه وري در آب گرم براي کنترل پوسیدگی در لیموشیرین مورد استفاده قرار گرفته است. میوه ها زخمی شدند و سپس با اسپورهاي قارچ P. italicum مایه زنی شدند، سپس در دماي اتاق به مدت 4 تا 5 ساعت نگهداري شدند و بدنبال آن در آب گرم 25، 45 و 55 درجه سلسیوس براي 2 تا 5 دقیقه غوطه ور شدند. غوطه وري در آب گرم 25 درجه و 45 درجه به مدت 5 دقیقه پوسیدگی را در طول مدت نگهداري در سردخانه کاهش داد - Mahmoodabadi et al.,
ب: تیمارهاي بخار آب گرم
این روش براي کنترل تخم، لارو و حشرات قبل از ارسال فراورده ها به بازار استفاده میشود. از بخار آب 40 تا 50 درجه سلسیوس بعنوان تیمار قرنطینه جهت کنترل حشرات و لاروها استفاده میشود. این تیمار جهت کنترل مگس مدیترانه و مگس مکزیکی، حشرات و لاروهاي محصولات گرمسیري و نیمه گرمسیري، سبزیها، طالبی، فلفل، کرم سیب و گلابی استفاده می شود. بعد از گرم شدن میوه ها بایستی آن ها را خنک نمود.
پ:تیمارهاي هواي داغ
هواي داغ را در مواقعی که بخار آب به فراورده صدمه می رساند استفاده می شود. این تیمار میتواند بین 12 تا 90 ساعت براي محصولات استفاده شود. پس از اعمال این تیمار فراورده باید بلافاصله خنک شود. کاربرد هواي داغ می تواند بوسیله قرار دادن فراورده هاي باغبانی در آون گرم مجهز به پنکه تهویه یا از هواي داغ تحت فشار استفاده می شود. شب پره هندي Plodia interpunctella یکی از آفات انباري مهم انجیر، خرماي خشک و غلات میباشد. انجیر و خرماي خشک را میتوان پس از تیمار دمایی مناسب در کیسه هاي پلاستیکی به ضخامت 0/24 میلیمتر با اطمینان بسنه بندي نمود. تیمارهاي هواي داغ،60 درجه سلسیوس به مدت حداقل 7 ساعت یا 65 درجه سلسیوس به مدت حداقل 6 ساعت در کنترل شب پره هندي بدون تاثیر بر کیفیت میوه بسیار موثر میباشد - . - Rahemi and Zare, 2002 هواي داغ را همچنین براي کاهش آلودگی فارچی می توان استفاده نمود. تیمار هواي داغ باعث کاهش آلودگی Botyris cinerea Pers. Fr و P. expansum Link در سیب - Klein, et al., 1997b و - Falik et al., 1996 و P. digitatum در نارنگی کینو شده است - . - Mirzakhani and Rahemi, 2001
واکنش میوه ها و سبزي ها به گرما
رسیدن میوه ها
رسیدن اکثر میوه هاي فراز گرا بوسیله خصوصیاتی از قبیل نرم شدن گوشت میوه، افزایش در میزان نسبت قند به اسید، تسریع در توسعه رنگ و افزایش فعالیت تنفسی و تولید اتیلن مشخص میشود. در جلوگیري از رسیدن بوسیله گرما ممکن است در نتیجه اثر آن بر هورمون رسیدن، اتیلن باشد. تیمار گرما سنتز اتیلن را به مدت چند ساعت در سیب و گوجه فرنگی متوقف می سازد - Klein et al., 1997b و . - Biggs et al., 1998 با افزایش دما ماده ACC در بافت میوه جمع می شود و باعث کاهش سریع سنتز اتیلن می شود. همچنین تیمار موقت میوه سبب کاهش سریع فعالیت ACC-oxidase می شود. حساسیت ACC-synthase به گرما کمتر از ACC-oxidase می باشد. تحقیقات نشان میدهد که گرما از بیان ژنهاي رسیدن گوجه فرنگی جلوگیري میکند، بنابراین m-RNA هایی که با فرایند رسیدن متصل میشوندبوسیله گرما ناپدید میگردند. این m-RNA ها آنهایی هستند که براي سنتز ACC-oxidase، پلی گالاکتروناز و لیکوپن کد میشوند - . - Klien, 1998
