بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور انجام این پژوهش از40 نفر از افراد سالم که سیگاری نبوده و سن آنها بین 20-40 بوده خونگیری بعمل آمد و در محیط کشت، کشت داده شدند. خون هپارینه را به پنج قسمت 5 - تیمار - تقسیم نموده، قسمت اول بدون پرتودهی و بدون زهر زنبور به عنوان شاهد کشت داده شد، قسمت دوم نمونهها بدون زهر زنبور، پرتودهی شده، قسمت سوم 6 ساعت قبل از پرتودهی نمونه، زهر زنبور اضافه کرده و قسمتی نیز چند ساعت بعد از پرتودهی نمونهها در زمانهای مختلف، زهر زنبور اضافه شده تمام نمونهها با دزهای 3،2،1،0 گری پرتودهی و کشت داده شدند. قسمت پنجم، به نمونهها همزمان با پرتودهی، زهر زنبور اضافه کرده و کشت داده شدند. و از هر نمونه 50 متافاز مورد مطالعه میکروسکوپی قرار گرفت و آزمایشات براساس طرحکاملاً تصادفی و آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SPSS و مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن صورت گرفت. نتایج نشان میدهد تزریق زهر زنبور عسل با غلظت 0/00015 میکرولیتر بر میلی لیتر، 6 ساعت قبل از پرتودهی نمونهها، میتواند کمترین میزان ناهنجاریها را باعث شود که ناشی از اثر حفاظتی زهر زنبور عسل در برابر اثرات مخرب پرتو گاما میباشد.
واژگان کلیدی: زهرزنبورعسل، پرتودهی، لنفوسیتهای انسانی
مقدمه
با توجه به تحقیقات انجام شده در بسیاری از کشورها مشاهده شده است که زهر زنبور عسل یک حفاظت کننده بسیار مؤثر است که در برابر پرتوها یونساز میتواند از بوجود آمدن ناهنجاریهای کروموزومیمخصوصاً - دی سنتریک - در لنفوسیت خون انسان جلوگیری کند. ناهنجاریهای یاد شده، میتواند به صورت شکست تک زنجیری و یا شکست دو زنجیره در ساختمان DNA ظاهر شود که این به عنوان یکی از معرف های دزیمتری مورد استفاده قرار میگیرد. عواقب این تغییرات ممکن است به صورت سرطانهای مختلف بروز کند. اثر حفاظتی زهر زنبور عسل در کشورهای مختلف بر روی بیماریها و آلرژی در برابر پرتو بررسی شده است - 5 و. - 6 مطالعات زیادی در خصوص تأثیر رادیو پروتکتیوی زهر زنبور عسل به خصوص ترکیبات آن، ملیتین و هیستامین از اجزاء اصلی تشکیل دهنده این زهر را به ما نشان میدهند.
رادیو پروتکتیوی زهر زنبور عسل با درگیر شدن، سیستم خون سازی بدن را تحریک کرده و هیستامین آزاد شده باعث کاهش تنش اکسیژن و در نتیجه به حفاظت پرتوئی زهر زنبور کمک میکند 4]،3،2،.[1 در برزیل اثر حفاظتی زهر زنبور عسل بر روی لنفوسیتهای خون انسان در مقابل پرتو 14]و[15 و همچنین در آمریکا و چین اثر حفاظتی زهر و موم زنبور عسل بر روی موشهای آزمایشگاهی پرتو دیده مورد مطالعه قرار گرفته است 9] و.[10 در کشور ما هیچگونه تحقیقاتی در زمینه اثر حفاظتی زهر زنبور عسل بر روی لنفوسیتهای خون انسان صورت نگرفته است، لذا نتیجه این پروژه که برای اولین بار در ایران صورت میگیرد، میتواند برای افراد پرتوکار بسیار مؤثر باشد.
مواد و روشها
زهر زنبور عسل به صورت لیو فیلیزه و استریل از موئسسه واکسن و سرم سازی رازی تهیه و به مقدار 1 میلیگرم در یک لیتر آب مقطر حل کرده و سپس با غلظت 0/00015 میکروگرم بر میلی لیتر به محیط کشت اضافه گردید 7]و.[ 8 برای جلوگیری از انعقاد خون از هپارین استفاده گردید. برای خونگیری، 40 نفر از افراد سالم که سیگاری نبوده و سن آنها بین 20-40 بوده و هم چنین افراد خون دهنده نباید تحت پرتو درمانی و شیمی درمانی قرار گرفته باشند، منظور گردید 12]و.[11 یک میلیلیتر ازخون هپارینه به لولههای آزمایش که حاوی 80 درصد محیط کشت RPMI-1640 - Gibco - همراه با 20 درصد سرم جنین گوساله ، 4 درصد فیتو هم آگلوتینین - PHA - ، آنتی بیوتیک - استرپتومایسین، پنی سیلین - و گلوتامین میباشد، افزوده شد.
محیط کشت به دو قسمت تقسیم شد، قسمت اول با زهر زنبور و قسمت دوم بدون زهر زنبور کشت داده شدند 26] و .[27 خون هپارینه را به پنج قسمت 5 - تیمار - تقسیم نموده، قسمت اول بدون پرتودهی و بدون زهر زنبور به عنوان شاهد کشت داده شد، قسمت دوم نمونهها بدون زهر زنبور پرتودهی شد، قسمت سوم 6 ساعت قبل از پرتودهی نمونه زهر زنبور اضافه شد و قسمت چهارم نیز بعد از پرتودهی نمونهها در زمانهای مختلف، زهر زنبور اضافه کرده و سپس بوسیله دستگاه پرتودهی کبالت 60 پیکر V9 با اکتیویته حدود 2000 کوری از فاصله یک متری با دزهای 0، 1، 2 و 3 گری پرتودهی و کشت داده شدند. به قسمت پنجم نمونهها همزمان با پرتودهی، زهر زنبور اضافه و کشت داده شد. تمام نمونهها در دمای 37 درجه سانتی گراد در انکوباتور به مدت 72 ساعت قرار گرفتند. تعداد نمونههای خون زن و مرد یکسان بود.
پس از 70 ساعت به همه نمونه ها 25-50 میکرولیتر کلشیسین اضافه کرده و به مدت دو ساعت دیگر در انکوباتور قرار گرفتند. سپس نمونهها به مدت 10 دقیقه با دور 1000 rpm سانتریفوژ شدند. محلول بالائی نمونهها را بیرون ریخته و به باقیمانده 5 ml محلول KCl اضافه کرده و دو باره با KCl نرمال شستشو داده، و به مدت 10 دقیقه با دور 1000 rpm سانتریفوژ شدند. دو بار از فیکساتیو 3 - 3 : 1 متانول 1: اسید استیک - استفاده کرده و پس از سانتریفوژ به مدت 7 دقیقه و با دور 1600 rpm نمونهها تثبیت شدند. نمونهها را بر روی لام فیکس نموده با استفاده از رنگ گیمسا به مدت 10 دقیقه لامها در محلول گیمسا قرار گرفته به روش Banding G - رنگ آمیزی و از هر نمونه 50 متافاز مورد مطالعه میکروسکوپی قرار گرفت 16]و.[17 کلیه آزمایشات براساس طرح کاملاً تصادفی و آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SPSS و مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن در سطح آماری - 0/05 - S صورت گرفت.
نتایج
با توجه به جدول 1 تغییرات ناهنجاریهای کروموزومی - دی سنتریک، حلقوی و ناهنجاری - به عنوان تابعی از تغییرات دز پرتوتابی 3 - ، 2، 1، - 0 گری در بین تیمارهای مختلف - بدون تزریق سم، تزریق سم 6 ساعت قبل از پرتوتابی، تزریق سم همزمان با پرتوتابی و تزریق سم بعد از پرتوتابی - را نشان میدهد. نمونههای آزمایش فاقد سم زنبور عسل بواسطه افزایش دز پرتوتابی منجر به افزایش دی سنتریک، حلقوی و ناهنجاری در آنها گردیده است که به علت عدم وجود سم زنبور عسل در نمونهها و عدم حضور ترکیب محافظ جهت جلوگیری از اثرات مخرب پرتو، میزان این تغییرات در بین تیمارهای مختلف بالاترین را دارا بوده است که با توجه به زمان تزریق سم به نمونهها، 6 ساعت قبل از پرتودهی نمونهها، کمترین میزان ناهنجاریها را باعث شد که ناشی از اثر حفاظتی زهر زنبور عسل در برابر اثرات مخرب پرتو گاما میباشد.
