بخشی از مقاله
چکیده: درخت انجیر خوراکی - ازمیر - جهت باروری و تولید میوه، کاملاً وابسته به زنبور Blastophaga psenes است که زنبور مزبور پس از خروج از میوه بر بهاره با ورود به میوه انجیر خوراکی، عمل گردهافشانی را انجام میدهد. در این پژوهش، از محصول بهاره، تابستانه و زمستانه انجیر بر - Caprifig - ، در شهرستان استهبان نمونه برداری به طور منظم انجام شد و تعداد زنبور ماده و نر B. psenes و کلپتوپارازیت آن Philotrypesis. caricae مورد شمارش قرار گرفت. نتایج نشان داد که طول دوره نسل زنبور B. psenes در میوه تابستانه کمتر از سایر بر انجیرها بود. همچنین تغییرات جمعیت این دو زنبور در فصول بهار، تابستان و زمستان نشان داد که تعداد هر دو نوع زنبور در فصول تابستان و زمستان به مراتب کمتر از فصل بهار بود.
مقدمه: میوههای بر انجیر دارای سه نوع میوه بهاره، تابستانه - پاییزه - و زمستانه میباشند که فقط میوه بهاره ارزش تجاری داشته و سایر میوهها جهت ادامه نسل زنبور B. psenes اهمیت دارند - . - 6 عامل گردهافشانی انجیر، زنبور B. psenes میباشد که از اهمیت فراوانی برخوردار است. اکثر واریتههای انجیر موجود در ایران برای تشکیل میوه احتیاج به گردهافشانی دارند و به عبارت دیگر از گروههای انجیر ازمیر هستند - . - 1 دو نوع زنبور داخل میوههای بر انجیر در این شهرستان وجود دارد که دارای همزیستی با میوههای آن هستند.
زنبور سیاه رنگ با تخمریز کوتاه که همان زنبور B. psenes است - - 3 و زنبور زرد رنگ با تخمریز بلند از خانواده Torymidae که Philotrypesis caricae گفته میشود. زنبور P. caricae برخلاف تصور باغداران نه تنها در گردهافشانی نقشی ندارد، بلکه پارازیت کنندهی زنبور B. psenes نیز است - . - 2 برخلاف زنبور B. psenes ، زنبور P. caricae وارد حفره سیکونیوم نشده وتخم ریز بلند خود را از بیرون وارد سیکونیوم کرده و تخمگذاری میکند - 4 و . - 5 در این پژوهش سعی بر این بود که تغییرات جمعیت زنبور گردهافشان انجیر و همچنین زنبور کلپتوپارازیت آن مورد بررسی قرار گیرد.
مواد و روشها: به منظور بررسی تغییرات جمعیت زنبورهای B. psenes و P. caricae ، نمونهبرداری از جهات مختلف درخت بر به صورت تصادفی از یکی از باغات بر انجیر استهبان به مدت یک سال انجام گرفت. سپس میوهها به آزمایشگاه منتقل و زیر بینیکولار زنبورها شمارش شدند. آنگاه داده ها با رسم نمودار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: تعداد زنبور ماده B. psenes در بر بهاره بسیار زیادتر از تعداد آن در برهای تابستانه - پاییزه - و زمستانه بود - شکل . - 1 همچنین تعداد زنبور کلپتوپارازیت ماده مانند زنبور B. psenes در بر بهاره بیشتر از سایر برها بود - شکل . - 2 بر اساس این تحقیق مشخص گردید که میانگین زنبور ماده B. psenes در بر بهاره به ازای هر میوه 163/18 ولی میانگین زنبور ماده P. caricae در بر بهاره 1/86 بوده است. از لحاظ درصد، %98/87 جمعیت زنبورها B .psenes و فقط % 1/13 جمعیت را زنبور P .caricae تشکیل میدهد و بنابراین این موضوع نشان دهنده این است که حتی در بر بهاره زنبور P. caricae از اهمیت چندانی برخوردار نمیباشد.
