بخشی از مقاله
کارگاه چوب بري
جام جم آنلاين: اينجا جنگل است . جنگلي كه تنه درختان بي جان در آن خود نمايي ميكند. گردو ، افرا و… . تنه هاي در ختاني كه از جنگلي سر سبز به اينجا آورده اند . اينجا جنگلي است بي جان كه هر الواري به كاري ديگر گماشته مي شود . شاخه هاي سبزي كه هواي تازه را به جانمان مي بخشيد از تنه اش جدا ميكنيم تا پنجره اي زيبا به رويمان ساخته شود . يا كه حتي براي نظم بخشيدن و حمل لوازم زندگيمان به جعبه تبديل شود. اينجا جنگلي است بي جان.
نجاران و مخاطرات بهداشتی کار با چوب
نجاری و کار با چوب، از شغل‌های قدیمی است که طرفداران خودش را دارد. این روزها در هر خانه‌ای یک وسیله چوبی دیده می‌شود که برای استفاده یا زیبایی به‌کار برده می‌شود. به نظر شما کار با چوب هم می‌تواند خطرناک باشد؟ این بار می‌خواهیم سلامت نجارها و مخاطرات کار با چوب را بررسی کنیم.
گرد و غبار
یکی از مشکلات اساسی که کارگران کارگاه‌های چوب‌بری با آن مواجه هستند، وجود گرد و غبار چوب، در فضای کارگاه‌هاست. استنشاق گردوغبار چوب می‌تواند ناراحتی‌هایی برای این افراد به‌وجود آورد. بهترین راه مبارزه با این گرد و غبار، جلوگیری از تولید آن یا خنثی کردن آن قبل از انتشار در محیط کار است. وقتی گرد و غبار در هوا پخش شود، کنترل آن مشکل‌تر خواهد شد.
برخی دستگاه‌های چوب‌بری طوری طراحی و ساخته شده‌اند که با داشتن سیستم مکش در لحظه برش چوب، گرد و غبار را جمع آوری کرده و اجازه پخش آن را در هوای کارگاه نمی‌دهند. این بهترین روش برای کنترل گرد و غبار در یک کارگاه نجاری است. استفاده از تهویه‌های عمومی هم می‌تواند به تخلیه گرد و غبار از فضای کارگاه کمک کند، به شرط اینکه در انتخاب و نصب آن از متخصص تهویه کمک گرفته شود . گاهی نصب سیستم تهویه نامتناسب علاوه بر صرف هزینه خری
د و نصب و مصرف انرژی، هیچ بهره وری نخواهد داشت و با انتقال گرد و غبار، شرایط پرخطری برای کارکنان ایجاد می‌کند. یکی از راه‌های دیگر کنترل گرد و غبار، استفاده از رطوبت است. رطوبت در هوای کارگاه به سنگین شدن گردو غبار و ته‌نشینی سریع‌تر آن کمک می‌کند. راه دیگر، تمیز کردن کف کارگاه به طور مداوم است. هنگام تمیز کردن از سیستم‌های مکشی گرد و غبار استفاده کنید و از روش‌هایی که باعث انتشار گرد و غبار در محل کار می‌شود، کمک نگیرید.
کهیرهای شغلی
کارگران چوب‌بری که با درخت کاج در تماس هستند، بر اثر تماس با کرم‌های انگل این درختان دچار کهیر می‌شوند. کرک‌های ریز این کرم‌ها در پوست فرو رفته، باعث ترشح هیستامین می‌شود و پلاک‌های کهیری به‌وجود می‌آورد.
آلرژی‌های پوستی
چوب‌های خارجی از عوامل ایجاد آلرژی و حساسیت در نجاران و مبل‌سازان هستند. گاهی چوب‌های محلی هم آلرژی‌زا هستند مثل اگزمای گسترده و وسیع ناشی از خزه درخت بلوط و درماتیت آلرژیک ناشی از تماس با عصاره درخت کاج و آلرژی به درخت صنوبر. گاهی اوقات نیز کارگران نجاری به علت استفاده از چسب‌ها، حلال‌ها، روغن‌ها و مواد شیمیایی دچار آلرژی و تحریکات پوستی می‌شوند.
آلرژی‌های تنفسی
این بیماری بیشتر بین کارگرانی دیده می‌شود که با قطعات چوب درخت افرا که از مدتی قبل بریده شده‌اند، سر و کار دارند. در این نوع درخت، بین پوسته و تنه در طول زمان کپک ایجاد می‌شود و این کپک‌ها ایجاد تحریکات تنفسی می‌کند.
سرطان‌ها
نمونه‌هایی از سرطان و تومور در حفره‌های بینی و سینوس‌ها بین کارگران مبل‌سازی و چوب‌بری‌ها دیده شده است. انواع دیگری از سرطان مثل سرطان لوله گوارش و لوسمی هم بین کارگرانی که با چوب سر و کار دارند، مشاهده شده است اما اثر سرطان‌زایی گرد و غبار چوب ثابت نشده است و به نظر می‌رسد موادی که در تهیه و آماده‌سازی چوب به کار می‌رود، علت به‌وجود آمدن سرطان باشد. گاهی استنشاق گرد و غبار چوب، باعث ایجاد تومور بدخیم در بینی می‌شود. این تومور بین افراد 50 تا 60 ساله که به مدت 40 سال یا بیشتر با انواع چوب سر و کار داشته‌اند، مشاهده شده است. در تماس‌های کمتر از 20 سال، موردی از این بیماری مشاهده نشده است.
وسایل حفاظت فردی
وسایل حفاظت فردی تنها قادرند شخصی را که از آنها استفاده می‌کند محافظت کنند، آن هم به شرط اینکه فرد وسایل را به طور صحیح به کار ببرد اما کنترل‌های مهندسی می‌تواند تمام افراد را در یک کارگاه از خطرات دور نگه دارد. در صورت استفاده از وسایل حفاظت فردی باید نوع مناسب را انتخاب کنید و لزوم استفاده از این وسایل و طریقه استفاده صحیح از آنها را به کارگران بیاموزید.
حوادث کاری
طبق مطالعات انجام شده روی 1000 مورد حادثه در کارگاه‌های نجاری مشخص شده است، 4 درصد حوادث هنگام کار با ماشین برش چوب با تیغه‌های باریک، درصد بیشتری به علت گیر کردن لباس یا آستین آن به تیغه چوب بری و تعدادی دیگر نیز به علت سهل‌انگاری هنگام تمیز کردن دستگاه یا گذاشتن و برداشتن قطعات چوب روی میز کار، قبل از توقف کامل دستگاه اتفاق افتاده است.
صدا
صدای اضافه در محیط کار باعث کاهش موقت یا دائمی شنوایی می‌شود. حداکثر زمانی که ما می‌توانیم در محیط کار با صدای 85 دسی بل فعالیت کنیم، 8 ساعت است. صدای تولیدی از دستگاه اره و ماشین چوب بری هنگام برش قطعات معمولا 95 تا 105 دسی بل است. اقداماتی مانند تعمیر به موقع، سفت کردن پیچ‌ها و تراز کردن دستگاه روی زمین تا 10 دسی بل به کاهش صوت کمک می‌کند. سعی کنید در زمان‌های لازم دستگاه‌ها را روشن کنید. اگر در کارگاه همیشه دستگاه را روشن می‌گذارید، از گوشی‌های حفاظتی استفاده کنید و در ساعاتی که با دستگاه ها کار نمی‌کنید، به مکان دیگر کارگاه که صدا کمتر است، بروید تا در معرض صدای اضافه قرار نگیرید.
کار با ابزارهای نجاری و ماشین چوب بری
کار با ابزارهای نجاری و ماشین‌های چوب‌بری اگر به طور صحیح انجام نشود، می‌تواند خطرناک باشد. تنها با دستگاه‌هایی کار کنید که طرزکار با آن را آموزش دیده‌اید.
دستورالعمل سازنده دستگاه را به دقت مطالعه کنید. مطمئن شوید طرز کار با دستگاه و ابزارهای دیگر را یاد گرفته‌اید و اگر در این‌باره سوالی دارید، قبل از کار با دستگاه بپرسید تا مشکلی برایتان ایجاد نکند.
هنگام کار با ماشین چوب بری نکات زیر را رعایت کنید:
* از عینک ایمنی و در صورت لزوم، از ماسک استفاده کنید.
* از گوشی‌های حفاظتی متناسب با سطح صدای موجود در محیط کارتان استفاده کنید. اگر شما صدای فردی را که در فاصله یک متری شما قرار دارد، به سختی می‌شنوید سروصدای محیط کارتان بالاست و ممکن است به شنوایی شما صدمه وارد شود .
* برای محافظت دست‌ها هنگام حمل قطعات چوب از دستکش استفاده کنید ولی هنگام کار با قطعات گردان ماشین چوب‌بری دستکش خود را از دست خارج کنید.
* دستگاه‌های چوب‌بری، دارای حفاظ‌هایی برای ایمنی بیشتر هستند. هیچ‌گاه این را به بهانه انجام راحت‌تر یا سریع‌تر کار باز نکنید. دقت کنید که حفاظ ماشین سالم بوده، در موقعیت صحیح خود نصب شده باشد . اگر دستگاه شما فاقد حفاظ است، در اولین فرصت یک حفاظ مناسب برای آن تدارک ببینید .
* قبل از استفاده از ماشین آن را یک بار چک کنید. تیغه چوب بری باید سفت و محکم بسته شده و کاملاً سالم باشد. کلید روشن و خاموش کردن دستگاه باید به راحتی در دسترس باشد و همچنین باید در وضعیتی قرار داشته باشد که به طور تصادفی روشن یا خاموش نشود . برای این منظور، لازم است یک برجستگی، دور تا دور کلید روشن و خاموش کردن دستگاه وجود داشته باشد.
* اره‌ها و تیغه‌ها را همیشه تیز نگه دارید تا به راحتی عملیات برش را انجام دهند و نیازی به وارد کردن فشار اضافی نداشته باشند.
* برای تعمیر، تمیز کردن یا آموزش کار با دستگاه و نشان دادن قطعات به دیگران، بهتر است دستگاه را خاموش کنید و برای کلید روشن و خاموش نیز یک قفل ایمنی بگذارید تا کسی بدون اطلاع شما آن را روشن نکند.
* برای بیرون کشیدن یا هدایت قطعات چوب از زیر تیغه اره از گیره‌های مخصوص استفاده کنید و دست خود را تا نزدیکی تیغه نبرید.
* محیط کار خود را تا حد مناسب روشن نگه دارید تا جزئیات کار را به راحتی ببینید. منابع روشنایی را طوری نصب کنید که خیرگی و چشم زدگی ایجاد نکنند.
* اطراف هر دستگاه فضای کافی در نظر بگیرید تا قطعات چوب، هنگام کار به افراد و تجهیزات برخورد نکند.
* دستگاه‌های برش چوب باید به سیستم جمع آوری گرد و غبار مجهز باشند.
* دستگاه‌ها را از نظر ایمنی برق بررسی کنید. وضعیت سیم‌ها و سیستم اتصال به زمین را هر چند وقت یک بار به دقت بررسی کنید.
* کف کارگاه را همواره تمیز نگه دارید. اشیا را در مسیر رفت و آمد نگذارید و هر وسیله را در جای مخصوص خود قرار دهید. رعایت نظم و انضباط در کارگاه، از بروز جراحات و حوادث ناشی از لیز خوردن و افتادن جلوگیری می‌کند.
هنگام کار با ماشین چوب بری کارهای زیر را انجام ندهید:
* لباس‌های آستین بلند و گشاد نپوشید. گردن بند، دستبند و انگشتر خود را هنگام کار با ماشین کنار بگذارید.
* تا زمانی که دستگاه به طور کامل متوقف نشده، اقدام به تمیز کردن آن نکنید.
* وقتی دستگاه به طور کامل متوقف شد، آن را با یک برس تمیز کنید.
* از سیستم هوای فشرده برای تمیز کردن دستگاه یا لباس‌هایتان استفاده نکنید.
* دستگاه را هنگام روشن بودن جابه‌جا نکنید.
* هنگام کار سیگار نکشید.
* از ترساندن یا شوخی کردن با کسی که با دستگاه چوب بری کار می‌کند، بپرهیزید.
* اگر تعادل خود را از دست دادید سعی نکنید با دست جایی از دستگاه را بگیرید، چون ممکن است این کار خطر بزرگتری برایتان ایجاد کند.
* هنگام کار با ماشین چوب بری دستکش دست نکنید، چون ممکن است تیغه دستگاه دستکش را به خود بپیچاند و برای شما حادثه ایجاد کند.
صنعت چوب" ، نيازمند حمايت بيشتر (قسمت (۱
"چوب" يكي از مصالح مهم پرمصرف در بخشهاي صنعتي، ساختماني و خانگي است و درمسيرتوسعه زندگي بشر همواره نياز به چوب نيز روبه افزايش است.
چوب ازديرباز يكي از مهمترين مواد وابزارچندمنظوره كار انسانهابوده، به طوري كه كاربردهاي آن چه دردوران "سنتي" و در دوران زندگي "مدرن "رو به افزايش بوده است وبراساس آمارفائو، ميزان افزايش نيارسالانه‌چوب درجهان ۱۰ تا ۱۵درصد است.
چوب روزگاركهن يكي از مهمترين مصالح ساخت خانه‌هاي گلي بود، بطوري كه از چوب آن براي تيرو ستون وازبرگ وشاخسارآن براي سقف‌سازي زيرگل ولاي پشت بام استفاده مي‌شد.
تامين سوخت، حصاركشي دورخانه‌هاي روستايي و نيز دردوران كهن از چوب به عنوان وسيله شكار و نيز ساخت نمادهاي معماري دربناها استفاده مي‌شده است.
به گزارش ايرنا، در موزه علوم طبيعي "لندن " آثاري وجوددارد كه بشر ۱۰ هزارسال قبل باچوب "نيزه" براي شكار درست مي‌كرده و در اروپايي شمالي نيزسابقه ساخت "قايق چوبي" به پنج هزار سال پيش برمي‌گردد.
كاربردهاي معماري چوب در موزه‌هاي دوران كهن در اروپا، آسياوآثار باستاني كشوراز جمله تخت جشميد وديگربناهاي تاريخي بيانگراهميت چوب و كاربردهاي متنوع و روز به فزوني آن است.
افزايش روبه رشد مصرف چوب در صنايع كشتي‌سازي، مبلمان، خودروسازي وصنايع دستي وتزييني بيانگر اهميت چوب در بخشهاي صنعتي واشتغالزا است.
براساس بررسي‌هاي انجام گفته مصرف چوب در ايران تاريخ مدوني نداشته اما مردمان بومي ايران چهارهزارو ۲۰۰سال قبل از ميلاد ازچوب خانه درست‌مي‌كردند.
هم‌اينك دردنياسرانه مصرف چوب ۶دهم مترمكعب است و در ايران حدود ۲دهم متر مكعب است .
نقش واهميت صنايع چوب ومبلمان تاجايي است كه براساس آمارها، توليدات جهاني سالانه مبلمان حدود ۲۵۰ميليون دلاراست و حجم ارزش سالانه مبل در كشور ايران نيز سالانه بيش از دوهزار ميليارد تومان است.
در بخش صنعت چوب و مبلمان كشور كشورحدود ۵۵هزار واحدكوچك و بزرگ با كمتر از ۱۰درصد ازاشتغال كشور فعال است.
صنعت چوب و مبلمان در دنيا به عنوان يك صنعت مهم وارز آور تبديل شده بطوري كه ۷۵درصد از تجارت اين بخش تنهامربوط به هفت كشور دنيا از جمله آمريكا، چين،ايتاليا،فرانسه،آلمان،ژاپن و كانادا است.
وجوداستعدادهاي فراوان منابع آب وخاك ، نيروي انساني بيكار و ضرورت حفظ منابع جنگلي و تامين چوب مورد نيازكشور مي‌طلبد حمايت از زراعت چوب در كشور بيش از پيش مورد توجه قرار گيرد.
چهارمحال‌وبختياري به لحاظ وجود منابع آب وخاك و فراواني چشمه‌ها، قنوات ، رودخانه‌هاي فصلي و دايمي يكي از مناطق مستعد براي توسعه زراعت چوب است.
اگر چه در برخي از مناطق استان به صورت پراكنده در قطعات محدود برخي به صورت سنتي اقدام به كشت درختان غيرمثمرنموده‌اندوبرداشت چوب نيز صورت مي- گيرد،اما در واقع اين استان براي توليد چوب از ظرفيت بالايي برخوردار است.
بي‌توجهي به توليد چوب درقالب زراعت چوب باعث شده در برخي مناطق وحاشيه روستاها كه چشمه‌هاي آب جاري است، درختاني كاشته شده‌اندكه چوب آنها كاربرد چنداني ندارد.
ترويج و توسعه زراعت چوب علاوه برايجاد زمينه اشتغال،استفاده بهينه از روان آبها و زمينهاي باير و ناهموار براي كشت مكانيزه، باعث ايجاد توسعه فضاي سبز و نيز رونق توليد وافزايش اشتغالزايي در مناطق روستايي مي‌شود.
حاشيه برخي دره‌ها يكي از مهمترين بسترها براي ترويج كشت زراعت چوب است كه اين امر علاوه برايجاد اشتغال ودرآمد ازتخريب وتعريض دره‌ها و زمينهاي كشاورزي جلوگيري ميكند.
درمحدوده‌برخي از روستاهاي چهارمحال‌وبختياري از جمله درمناطق "هوره "بخش سامان ، وروستاهاي "خوي"،"وانان" و "هاروني "بخش لاران شهركردبويژه روستاي "كوران " وجود چند قطعه محدود باغات چوب عرصه اشتغال خوبي را براي مردم اين منطقه فراهم كرده است.
چوب يك كالاي قيمتي واشتغالزا است و زراعت چوب به عنوان يك "اقتصاد پاك" و درعين حال"سبز" فرصت كار ديگري براي كشاورزان است كه درديگر بخشها شامل حمل ونقل،خدمات،كارگاه
سرانه مصرف چوب در ايران 7/0 متر است در حالي كه اين ميزان در دنيا از 29/0 متر تجاوز نكرده‌است. داود معصومي، بازرس اتحاديه صادركنندگان مبلمان منزل و اداري، در گفت‌وگو با خبرنگار ما، ضمن بيان اين مطلب، گفت: مصرف چوب در كشورمان خيلي زياد است. وي افزود: استحصال چوب از جنگل‌ها با تلاش اتحاديه صادركنندگان مبلمان نزديك به 2 سال است كه به صورت قانونمند انجام مي‌گيرد به‌طوري كه مقداري از چوب مورد نياز از روسيه وارد مي‌شود. معصومي در ادامه گفت: بهترين چوب صنعتي كه چوب راش است، در داخل موجود است كه در گذشته اين نوع چوب بي‌رويه قطع مي‌شد اما اكنون ميزان قطع چوب راش نيز تحت كنترل است. بازرس اتحاديه صادركنندگان مبلمان منزل و اداري با بيان اينكه كشورهايي نظير آلمان و ايتاليا سال‌هاست در اين صنعت با بهترين ماشين‌آلات مشغول به توليد هستند، افزود: نمي‌توانيم صنعت چوب كشورمان را با چنين كشورهايي مقايسه كنيم چراكه اغلب صادركنندگان مصنوعات چوبي در داخل به دليل مشكلاتي نظير مواد اوليه و قيمت‌هاي بالاي تمام شده، قادر به توليد انبوه نيستند بلكه به صورت هنري و كارگاهي مصنوعات چوبي را توليد مي‌كنند. وي تصريح كرد: هدف از برگزاري نمايشگاه مبلمان منزل و اداري را آشنايي مردم با توليدات منحصر به فرد ايراني دانست و افزود: ما با برگزاري نمايشگاه بين‌المللي، قصد داريم يك ارتباط فني و تكنولوژيكي بين توليدكنندگان مصنوعات چوبي داخلي و خارجي برقرار كنيم و همچنين مردم نيز با ديدن اين نوع توليدات به كيفيت بالاي توليد داخل در مقايسه با نوع مشابه خارجي ايمان بياورند. وي در ادامه گفت: 9/13 درصد كل واحدهاي صنعتي كشور را صنايع چوبي تشكيل مي‌دهند كه حدود 80 درصد آن در بخش مصنوعات چوبي و مبلمان فعاليت مي‌كنند. عضو هيات مديره اتحاديه صادركنندگان مبلمان منزل و اداري همچنين در گفت‌وگو با مهر افزود: صنايع چوب حدود 2/7 درصد از كل نيروهاي شاغل در كشور را به خود اختصاص داده است. داوود معصومي، سهم ارزش افزوده صنعت چوب را حدود 30 درصد ذكر كرد و افزود: اين ميزان در بخش مبلمان به 72 درصد نيز مي‌رسد. وي تعداد واحدهاي توليد كننده مصنوعات چوبي در كشور را 51 هزار واحد كوچك و بزرگ برشمرد و تصريح كرد: 80 درصد اين
واحدها را ، واحدهاي زير 10 نفر تشكيل مي‌دهند. در مورد صادرات صنايع چوب ايران به خارج از كشور تصريح كرد: در حال حاضر ميزان كمي‌از مبلمان توليد ايران به كشورهاي عربي، روسيه و اروپايي صادر مي‌شود ?ه با فراهم شدن بستر مناسب براي توليد ميزان صادرات اين مصنوعات افزايش زيادي خواهد يافت. وي نبود امكانات توليد براي صادرات، گران بودن هزينه‌هاي توليد، غيرقابل رقابت بودن محصولات توليد داخل در بازارهاي جهاني را از مشكلات صنايع چوبي كش
ور برشمرد. معصومي‌اظهار داشت: سالانه حدود دو هزار و 500 نفر در مدارس و دانشگاه‌ها در رشته‌هاي مربوط به صنايع چوب فارغ‌التحصيل مي‌شوند كه بايد بستر مناسبي براي اشتغال آنها ايجاد شود.
