بخشی از مقاله

کلیاتی در مورد لینوکس

تاریخچه لینوکس
“ابتدا تو را ناديده ميگيرند، سپس مسخره ات ميكنند و بعد با تو مي جنگند. ولي در نهايت پيروزي از آن توست” گاندي
آغاز داستان
در سال 1991 در حالي كه جنگ سرد رو به پايان ميرفت و صلح در افقها هويدا ميشد، در دنياي كامپيوتر، آينده بسيار روشني ديده ميشد. با وجود قدرت سخت افزارهاي جديد، محدوديت هاي كامپيوترها رو به پايان ميرفت. ولي هنوز چيزي كم بود...


و اين چيزي نبود جز فقداني عميق در حيطه سيستم هاي عامل.
داس، امپراطوري كامپيوترهاي شخصي را در دست داشت. سيستم عامل بي استخواني كه با قيمت 50000 دلار از يك هكر سياتلي توسط بيل گيتز (Bill Gates) خريداري شده بود و با يك استراتژي تجاري هوشمند، به تمام گوشه هاي جهان رخنه كرده بود. كاربران PC انتخاب ديگري نداشتند. كامپيوترهاي اپل مكينتاش بهتر بودند. ولي قيمتهاي نجومي، آنها را از دسترس اكثر افراد خارج مي ساخت.
خيمه گاه ديگر دنياي كامپيوترها، دنياي يونيكس بود. ولي يونيكس به خودي خود بسيار گرانقيمت بود. آنقدر گرانقيمت كه كاربران كامپيوترهاي شخصي جرات نزديك شدن به آنرا نداشتند. كد منبع يونيكس كه توسط آزمايشگاههاي بل بين دانشگاهها توزيع شده

بود، محتاطانه محافظت ميشد تا براي عموم فاش نشود. براي حل شدن اين مسئله، هيچيك از توليد كنندگان نرم افزار راه حلي ارائه ندادند.


بنظر ميرسيد اين راه حل به صورت سيستم عامل MINIX ارائه شد. اين سيستم عامل، كه از ابتدا توسط اندرو اس. تاننباوم (Andrew S. Tanenbaum) پروفسور هلندي، نوشته شده بود به منظور تدريس عمليات داخلي يك سيستم عامل واقعي بود. اين سيستم عامل براي اجرا روي پردازنده هاي 8086 اينتل طراحي شده بود و بزودي بازار را اشباع كرد.
بعنوان يك سيستم عامل، MINIX خيلي خوب نبود. ولي مزيت اصلي آن، در دسترس بودن كد منبع آن بود. هركس كه كتاب سيستم عامل تاننباوم را تهيه ميكرد، به 12000 خط كد نوشته شده به زبان C و اسمبلي نيز دسترسي پيدا ميكرد. براي نخستين بار، يك برنامه نويس يا هكر مشتاق

ميتوانست كد منبع سيستم عامل را مطالعه كند. چيزي كه سازندگان نرم افزارها آنرا محدود كرده بودند. يك نويسنده بسيار خوب، يعني تاننباوم، باعث فعاليت مغزهاي متفكر علوم كامپيوتري در زمينه بحث و گفتگو براي ايجاد سيستم عامل شد. دانشجويان كامپيوتر در سرتاسر دنيا با خواندن كتاب و كدهاي منبع، سيستمي را كه در كامپيوترشان در حال اجرا بود، درك كردند.
و يكي از آنها لينوس توروالدز (Linus Torvalds) نام داشت.


كودك جديد در افق
در سال 1991، لينوس بنديكت توروالدز (Linus Benedict Torvalds) دانشجوي
سال دوم علوم كامپيوتر دانشگاه هلسينكي فنلاند و يك هكر خود آموخته بود. اين فنلاندي 21 ساله، عاشق وصله پينه كردن محدوديت هايي بود كه سيستم را تحت فشار قرار ميدادند. ولي مهمترين چيزي كه وجود نداشت يك سيستم عامل بود كه بتواند نيازهاي حرفه اي ها را براورده نمايد. MINIX خوب بود ولي فقط يك سيستم عامل مخصوص دانش آموزان بود و بيشتر به عنوان يك ابزار آموزشي بود تا ابزاري قدرتمند براي بكار گيري در امور جدي.
در اين زمان برنامه نويسان سرتاسر دنيا توسط پروژه گنو (GNU) كه توسط ريچارد استالمن (Richard Stallman) آغاز شده بود، تحريك شده بودند. هدف اين پروزه ايجاد حركتي براي فراهم نمودن نرم افزارهاي رايگان و در عين حال با كيفيت بود. استالمن خط مشي خود را از آزمايشگاه

معروف هوش مصنوعي دانشگاه MIT با ايجاد برنامه ويرايشگر emacs در اواسط و اواخر دهه 70 آغاز نمود. تا اوايل دهه 80، بيشتر برنامه نويسان نخبه آزمايشگاههاي هوش مصنوعي MIT جذب شركتهاي نرم افزاري تجاري شده بودند و با آنها قرارداد هاي حفظ اسرار امضا شده بود. ولي استالمن ديدگاه متفاوتي داشت. وي عقيده داشت برخلاف ساير توليدات، نرم افزار بايد از محدوديت هاي كپي و ايجاد تغييرات در آن آزاد باشد تا بتوان روز به روز نرم افزارهاي بهتر و كارآمد تري توليد نمود.

 

با اعلاميه معروف خود در سال 1983، پروژه GNU را آغاز كرد. وي حركتي را آغاز كرد تا با فلسفه خودش به توليد و ارائه نرم افزار بپردازد. نام GNU مخفف GNU is Not Unix است. ولي براي رسيدن به روياي خود براي ايجاد يك سيستم عامل رايگان، وي ابتدا نياز داشت تا ابزارهاي لازم براي اين كار را ايجاد نمايد. بنابراين در سال 1984 وي شروع به نوشتن و ايجاد كامپايلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود. ابزاري مبهوت كننده براي برنامه نويسان مستقل. وي با جادوگري افسانه اي خود به

تنهايي ابزاري را ايجاد نمود كه برتر از تمام ابزارهايي كه تمام گروههاي برنامه نويسان تجاري ايجاد كرده بودند قرار گرفت. GCC يكي از كارآمد ترين و قويترين كامپايلرهايي است كه تا كنون ايجاد شده اند.
تا سال 1991 پروزه GNU تعداد زيادي ابزار ايجاد كرده بود ولي هنوز سيستم عامل رايگاني وجود نداشت. حتي MINIX هم لايسنس شده بود. كار بر روي هسته سيستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولي به نظر نمي رسيد كه تا چند سال آينده قابل استفاده باشد.
اين زمان براي توروالدز بيش از حد طولاني بود...
در 25 آگوست 1991، اين نامه تاريخي به گروه خبري MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:


از : لينوس بنديكت توروالدز
به: گروه خبري MINIX
موضوع: بيشتر چه چيزي را ميخواهيد در MINIX ببينيد؟
خلاصه: نظرخواهي كوچك در مورد سيستم عامل جديد من

با سلام به تمام استفاده كنندگان از MINIX
من در حال تهيه يك سيستم عامل رايگان فقط به عنوان سرگرمي و نه به بزرگي و حرفه اي GNU براي دستگاههاي 386 و 486 هستم. اين كار از آوريل شروع شده و درحال آماده شدن است. من مايلم تا نظرات كاربران را در مورد چيزهايي كه در MINIX دوست دارند يا ندارند، جمع آوري كنم. زيرا سيستم عامل من حدودا شبيه آن است . مانند ساختار سيستم فايل مشابه و چيزهاي ديگر. . .

من اكنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل كرده ام و به نظر ميرسد كه كار ميكند. من در عرض چند ماه چيزي آزمايشي درست كرده ام و مايلم بدانم كه كاربران بيشتر به چه قابليتهايي نياز دارند؟ من از هر پيشنهادي استقبال ميكنم. ولي قول نمي دهم همه آنها را اجرا كنم. لينوس
همانطور كه در اين نامه پيداست، خود توروالدز هم باور نمي كرد كه مخلوقش آنقدر بزرگ شود كه چنين تحولي در دنيا ايجاد كند. لينوكس نسخه 0.01 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روي اينترنت قرار گرفت. شور و اشتياقي فراوان حول مخلوق توروالدز شكل

گرفت. كدها دانلود شده، آزمايش شدند و پس از بهينه سازي به توروالدز بازگردانده شدند. لينوكس نسخه 0.02 در پنجم اكتبر به همراه اعلاميه معروف توروالدز آماده شد:
از : لينوس بنديكت توروالدز
به: گروه خبري MINIX


موضوع: كدهاي منبع رايگان هسته مشابه MINIX
آيا شما از روزهاي زيباي MINIX 1.1 محروم شده ايد؟ هنگامي كه مردها مرد بودند و راه اندازهاي دستگاه خود را خودشان مينوشتند؟ آيا شما فاقد يك پروزه زيبا هستيد و مي ميريد تا سيستم عاملي داشته باشيد تا بتوانيد آنرا مطابق با نيازهاي خود در آوريد؟ اگر اينگونه است، اين نامه براي شما نوشته شده است.
همانطور كه ماه پيش گفتم من در حال كار بر بروي يك سيستم عامل رايگان مشابه MINIX براي كامپيوترهاي 386 هستم. اين سيستم عامل اكنون بجايي رسيده است كه قابل استفاده است و مايل هستم كه كدهاي منبع را در سطح گسترده تر پخش نمايم. اين نسخه 0.02 است ولي من موفق شده ام كه نرم افزارهاي Bash، GCC، GNU-Make، GNU-sed، Compress و غيره را تحت آن اجرا كنم. كدهاي منبع اين پروژه را ميتوانيد از آدرس nic.funet.fi با آدرس 128.214.6.100 در دايركتوري pub/OS/Linux پيدا كنيد. اين دايركتوري همچنين داراي چند فايل README و تعدادي باينري قابل اجرا تحت لينوكس است. تمام كدهاي منبع ارائه شده است زيرا هيچ يك از كدهاي MINIX در آن استفاده نشده

است. سيستم را ميتوانيد همانطور كه هست كامپايل و استفاده كنيد. كدهاي منبع باينري ها را هم ميتوانيد در مسير pub/GNU پيدا كنيد.


لينوكس نسخه 0.03 پس از چند هفته آماده شد و تا دسامبر، لينوكس به نسخه 0.10 رسيد. هنوز لينوكس فقط چيزي كمي بيشتر از يك فرم اسكلت بود. اين سيستم عامل فقط ديسكهاي سخت AT را پشتيباني ميكرد و ورود به سيستم نداشت و مستقيما به خط فرمان بوت ميشد. نسخه 0.11 خيلي بهتر شد. اين نسخه از صفحه كليدهاي چند زبانه پشتيباني ميكرد، ديسكهاي فلاپي و كارتهاي گرافيكي VGA، EGA، هركولس و... نيز پشتيباني ميشدند. شماره نسخه ها از 0.12 به 0.95 و 0.96 افزايش پيدا كرد و ادامه يافت. بزودي كد آن بوسيله سرويس دهنده هاي FTP در فنلاند و مناطق ديگر، در سرتاسر جهان منتشر شد.


مقايسه و توسعه
بزودي توروالدز با مقايسه هايي از طرف اندرو تاننباوم، معلم بزرگي كه MINIX را نوشته بود، مواجه شد. تاننباوم براي توروالدز مينويسد:
“من بر اين نكته تاكيد دارم كه ايجاد يك هسته يكپارچه در سال 1991 يك اشتباه پايه اي بود. خدا را شكر كه شما شاگرد من نيستيد، واگر نه براي چنين طرحي نمره بالايي نمي گرفتيد.”
توروالدز بعدا پذيرفت كه اين بدترين نكته در توسعه لينوكس بوده است. تاننباوم يك استاد مشهور بود و هرچه كه مي گفت واقعيت داشت. ولي وي در مورد لينوكس اشتباه ميكرد. توروالدز كسي نبود كه به اين سادگي ها پذيراي شكست باشد


تاننباوم همچنين گفته بود : “لينوكس منسوخ شده است”.
اكنون نوبت حركت نسل جديد لينوكس بود. با پشتيباني قوي از طرف اجتماع لينوكس، توروالدز يك پاسخ مناسب براي تاننباوم فرستاد :
“شغل شما استاد دانشگاه و محقق بودن است و اين بهانه خوبي براي برخي مغز خرابكني هاي MINIX است.”
و كار ادامه يافت. بزودي صدها نفر به اردوگاه لينوكس پيوستند. سپس هزاران نفر و سپس صدها هزار نفر. لينوكس ديگر اسباب بازي هكرها نبود. با پشتيباني نرم افزارهاي پروزه GNU، لينوكس آماده يك نمايش واقعي بود. لينوكس تحت مجوز GPL قرار داده شد. با اين مجوز همه ميتوانستند كدهاي منبع لينوكس را به رايگان داشته باشند، بر روي آنها مطالعه كرده و آنها را تغيير دهند. دانشجويان و برنامه نويسان آنرا قاپيدند.


و خيلي زود توليد كنندگان تجاري وارد شدند. لينوكس به خودي خود رايگان بود و هست. كاري كه اين توليدكنندگان انجام دادند، كامپايل كردن بخش ها و نرم افزارهاي مختلف و ارائه آن بصورت يك فرمت قابل توزيع همانند ساير سيستم عاملها بود، تا مردم عادي نيز بتوانند از آن استفاده كنند. اكنون توزيع هايي مانند ردهت، دبيان و زوزه داراي بيشترين سهم كاربران در سرتاسر جهان هستند. با رابطهاي گرافيكي كاربر جديد مانند KDE و GNOME، توزيع هاي لينوكس در بين مردم بسيار گسترش يافتند.
همچنين اتفاقات جالبي با لينوكس رخ ميدهد. در كنار PC، لينوكس به روي اكثر پلاتفورمها منتقل شده است. لينوكس تغيير داده شد تا كامپيوتر دستي شركت 3Com يعني PalmPilot را اجرا نمايد. تكنولوژي كلاستر كردن اين امكان را بوجود آورد تا
بتوان تعداد زيادي از ماشينهاي لينوكس را به يك مجموعه واحد پردازشي تبديل نمود. يك كامپيوتر موازي. در آوريل 1996 محققين آزمايشگاههاي ملي لوس آلاموس از 68 كامپيوتر مبتني بر لينوكس براي پردازش موازي و شبيه سازي موج انفجار اتمي استفاده كردند. ولي بر خلاف ابر كامپيوترهاي ديگر، هزينه آنها بسيار ارزان تمام شد. ابركامپيوتر خود ساخته آنها با تمام تجهيزات و سخت افزارها 152000 دلار هزينه در بر داشت و اين يك دهم هزينه يك ابركامپيوتر تجاري است. اين ابركامپيوتر به سرعت 16 بيليون محاسبه در ثانيه دست يافت و به رتبه 315 ام اين ابركامپيوتر جهان دست پيدا كرد و صد البته يكي از پايدارترين آنها بود. پس از سه ماه از آغاز فعاليت، هنوز بوت نشده بود.

بهترين موردي كه امروزه براي لينوكس وجود دارد، طرفداران متعصب آن هستند. هنگامي كه يك قطعه سخت افزاري جديد ارائه ميشود، هسته لينوكس براي استفاده از آن تغيير داده ميشود. براي مثال هنگام ارائه پردازنده 64 بيتي شركت AMD هسته به سرعت چند هفته براي كار با آن آماده شد. اكنون لينوكس بر روي تمام انواع خانواده هاي سخت افزاري موجود اعم از PC، MAC، Alpha و انواع سخت افزارهاي درونه اي قابل اجراست كه آنرا براي استفاده در ماشين آلات صنعتي و آلات و ادواتي كه نياز به پردازش كامپيوتري دارند، بسيار مناسب نموده است. لينوكس با همان فلسفه و هدفي كه در سال 1991 ايجاد شد، وارد هزاره جديد شده است.


توروالدز، هنوز يك انسان ساده است. بر خلاف بيل گيتر او يك ميلياردر نيست. پس از اتمام مطالعاتش وي به آمريكا رفت تا با شركت Transmeta همكاري نمايد. پس از
انجام يك پروژه فوق سري كه توروالدز يكي از اعضاي فعال آن بود، ترانسمتا پردازنده Cruose را با بازار ارائه كرد. توروالدز هنوز پرطرفدار ترين و مشهورترين برنامه نويس جهان است. در حال حاضر توروالدز ترانسمتا را ترك نموده و با حمايت شركتهاي بزرگ به طور تمام وقت بر روي لينوكس كار ميكند.
پس از يك دهه : لينوكس امروز
امروزه لينوكس بيش از يك دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و يكي از سريع التوسعه ترين سيستم هاي عامل به شما ميرود. از چند كاربر انگشت شمار در سالهاي 1991 و 1992، امروزه ميليونها كاربر از لينوكس استفاده ميكنند. IBM كه زماني بزرگترين دشمن جماعت Open Source به شمار مي رفت، اكنون سرمايه گذاري عظيمي در زمينه توسعه راه حل هاي Open Source تحت لينوكس نموده است. در حال حاضر تعداد توسعه دهندگاني كه براي افزايش قابليتهاي لينوكس تلاش ميكنند، روز به روز افزايش مي يابد.


امروزه تعداد زيادي از شركتها و موسسات حرفه اي تجاري، پشتيباني از محصولات مبتني بر لينوكس را بر عهده گرفته اند. اكنون ديگر استفاده از لينوكس در محيطها اداري، پذيرفتن ريسك نيست. از نظر قابليت اطمينان و پايداري و همچنين حفاظت در برابر انواع ويروسها چيزي بهتر از لينوكس وجود ندارد. با تلاش شركتهاي بزرگي مانند ردهت استفاده از لينوكس در محيطهاي تجاري توسعه فراوان يافته و اكنون تعداد زيادي از شركتهاي كوچك و بزرگ در حال استفاده از سرويس دهنده ها و ايستگاههاي كاري مبتني بر لينوكس هستند.


طلوع لينوكس روي ميزي (Desktop Linux)
بزرگترين ايرادي كه از لينوكس گرفته ميشد چه بود؟ قبلا محيط تمام متني لينوكس، بسياري از كاربران را از استفاده كردن از آن بر حذر ميداشت. با اينكه در استفاده از محيط متني كنترل كامل سيستم در اختيار شماست، ولي اين محيط اصلا براي كاربران عادي سيستمهاي كامپيوتري مناسب نيست. محيط هاي گرافيكي كه بر پايه X-Window وجود داشتند نيز پاسخ گوي امكاناتي كه سيستم عاملهاي گرافيكي مانند ويندوز براي كاربران خود ارائه ميكردند، نبودند. ولي از چند سال گذشته اين وضعيت در حال تغيير بوده است. اكنون محيطهاي گرافيكي حرفه اي مانند KDE و GNOME تصوير لينوكس را كامل كرده اند. اين محيطهاي گرافيكي اكنون بسيار كاربر پسند و قدرتمند شده اند و وجود اين سيستمهاست كه امروزه كاربران عادي نيز ميتوانند از لينوكس استفاده كنند.


لينوكس در جهان سوم
ورود لينوكس به كشورهاي جهان سوم تحولي ايجاد نموده است. قبل از وجود لينوكس كشورهاي جهان سومي در زمينه كامپيوتر در سطح بسيار پايين تري قرار داشتند. هزينه سخت افزارها بسيار پايين آمده بود ولي هزينه نرم افزار براي اين گونه كشورها همچنان كمر شكن بود. اين امر باعث شد تا در بسياري از اين كشورها كپي غير مجاز نرم افزارها گسترش پيدا كند كه باعث ميلياردها دلار خسارت ساليانه ميشود. يكي از عمده ترين دلايل اين كار پايين بودن درآمد سرانه در اين كشورهاست. هنگامي كه مجموع درآمد سرانه ساليانه بيش از 200 تا 300 دلار نيست، هيچگاه امكان خريد يك سيستم عامل 100 دلاري وجود نخواهد داشت.


طلوع لينوكس و ساير توليدات باز متن، اين وضعيت را تغيير داده است. اين امكان وجود دارد تا بتوان لينوكس را در كامپيوترهاي قديمي 486 و پنتيوم كه اكنون در كشورهاي توسعه يافته به تاريخ پيوسته اند .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید