بخشی از مقاله
چکیده
امروزه به وفور شاهد هشدارهای پی در پی اتمام انرژی های طبیعی در رسانه ها ، مطبوعات و فضاهای عمومی بوده اید و هر کس به سهم خود در جستجوی راهی برای حل این مشکل است. از جمله معماران که به دنبال این موضوع تحولاتی را در ساخت و ساز های امروزی خود ایجاد کرده اند که در دو دهه گذشته کمتر مرسوم بود.از جمله این تحولات می شود می توان به توسعه در زمینه مصالح، فرآوردهها و روشهای ساخت ابداعی، حرکت به سوی ساختمانهایی با کارایی بالاتر و صرفه اقتصادی بهتر و سازگار با محیط زیست اشاره کرد.
بنابراین دراین مقاله،ابتدا به بررسی مصالح ساختمانی نوین پرداخته ودر پی یافتن بهترین پاسخ به این پرسش می باشیم که آیا می توان مصالح ساختمانی را به سوی مصالح پایدار سوق داد ودر این رابطه،معماران می توانند کمکی به حفظ محیط زیست کنند؟این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع بنیادی بوده وروش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد.نتیجه کلی دراین تحقیق نشان می دهد که باطراحی های اندیشمندانه معماران درجهت پایداری واستفاده از مصالح پایدار،می توان درجهت کاهش نشر آلاینده های هوا وگازهای گلخانه ای،کاهش هزینه نگهداری ساختمان ها،حفظ محیط زیست و درنهایت رسیدن به معماری پایدار گام های موثری برداشت.
-1 مقدمه
معماری پایدار را شاید بتوان یکی از جریان های مهم معاصر به حساب آورد که نتیجه آگاهی بشر به مسائل محیط زیست و مشکلات فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی می باشد. امروزه در تمام جهان به دلیل وجود مشکلات اساسی چون گرم شدن زمین، آلودگی آب و هوا ، مصرف بی رویه انرژی و هزینه های اقتصادی بالای آن ، کمبود منابع طبیعی ، بهره گیری از تکنولوژی های معماری پایدار به ویژه مصالح هوشمند اهمیت زیادی پیدا کرده است. این مصالح از مواد کم خطرتری تولید می شوند.
کمتر از منابع طبیعی استفاده می کنند و پتانسیل بازیافتی بیشتری نسبت به سایر مصالح دارند. از ابتدای دهه 1980 میلادی ، در زمینه معماری ، هر روزه شاهد نوآوری جدیدی در زمینه مصالح کاراتر و پر بازده تر بوده ایم. کارایی بیشتری به معنای افزایش مقاومت، شکل پذیری، دوام و توانایی بیشتر نسبت به مصالح سنتی است. بدون، با استفاده از چنین مصالحی، عمر مفید ساختمان ها افزوده شده و در نتیجه آن، هزینه های نگهداری ساختمان ها به شکل چشم گیری کاسته می شود.
در طول تاریخ همواره رابطه تنگاتنگ و نوعی پیوند ناگشودنی بین مصالح ساختمانی و معماری وجود داشته است تا اینکه در قرن بیستم ، نقش مصالح و نانو تکنولوژی در معماری اهمیت بیشتری یافت. در آغاز قرن 21 میلادی و در دنیای مدرن کنونی، استفاده از مصالح با توجه به رفتارها و خصوصیت پایه ای آن ها انتخاب می شوند نه به دلیل عملکرد و چگونگی اجرای آن ها. سازه های هوشمند، موادی هستند که محرکات خارجی مانند بارها و تحریکات محیط را درک می کنند و به آن ها عکس العمل نشان می دهند. در حال حاضر نانو ساختارها به طور گسترده در موارد و مصالح هوشمند مورد استفاده قرار می گیرند.[1]
-2 روش تحقیق
"روشهای گردآوریِ اطلاعات به طور کلی به دو دستهی »کتابخانهای« و »میدانی«قابلِ تقسیم هستند. هر یک از این دو دسته در دو فضای واقعی و مجازی قابل انجام خواهند بود".[2] در روشِ» کتابخانهای« متن خوانی و فیش برداری، آمارخوانی، تصویر خوانی، و استفاده از عکس و نقشهها و دیگر سندهای تصویری و متنی مورد استفاده و بهرهبرداری قرار خواهند گرفت. از کتابها و مقالههای مرتبط میتوان به عنوانِ اصلیترین منبع مطالعاتی نام برد.
-3 مصالح و فرآورده های نوین
در حال حاضر طیف وسیعی از فرآورده ها و مصالح، در دسترس قرار گرفته اند و یا اینکه در حال عرضه به بازار هستند. برخی از آنها به طور خاص برای استفاده در زمینه معماری تولید شده و برخی نیز برای کاربردهای دیگری مثل صنعت منسوجات، اتومبیل سازی و ... در نظر گرفته شده اند. اما نکته اصلی اینجاست که چگونه این مصالح نوین در دسترس معماران و طراحان قرار گیرد!! اگر برای معماران این امکان فراهم آید که بتوانند تمام این مصالح و فرآورده ها را مستقیما یا به شکل اصلاح شده در پروژه های خود به کار گیرند، آنگاه سیل عظیمی از امکانات تازه و جالب برای طراحی ساختمانها و روشهای ساخت را به دنبال خواهد داشت.
معماران خلاق می توانند مصالح و فرآورده های نوین را برای کاربردهای خاص معماری توسعه دهند و قادر خواهند بود صنعت تازهای را در معماری بر پایه مصالح نوین پدید آورند و در نتیجه، معماران بیش از آنکه طراح ساختمان باشند، مجری، تولیدکننده و سازنده آن نیز خواهند بود. مصالحی را که در ذیل به توضیح آنها می پردازیم، مصالح و مواد خامی هستند که دارای پت انسیل ه ای خاص و کاربردی در زمینه معماری و ساخت و ساز می باشند. این فهرست با توجه به ویژگی ها، ساختار و خصوصیات درونی این مواد تهیه شده است.
-4 مصالح هوشمند
مصالح هوشمند یک اصطلاح جدید برای مصالح و فرآورده هایی است که توانایی درک و پردازش رویدادهای محیطی را داشته و نسبت به آن واکنش مناسب نشان می دهند. به بیان دیگر این مصالح قابلیت تغییرپذیری داشته و قادرند شکل، فرم، رنگ و انرژی درونی خود را به طرز برگشت پذیر در پاسخ به تاثیرات فیزیکی و یا شیمیایی محیط اطراف تغییر دهند. اگر مصالح را به سه گروه مصالح غیر هوشمند، نیمه هوشمند و هوشمند طبقه بندی کنیم، گروه اول یعنی مصالح غیر هوشمند ویژگی خاص بالا را ندارند، نیمه هوشمندها تنها قادرند در پاسخ به تاثیرات محیطی شکل و فرم خود را برای یک بار یا مدت زمان اندکی تغییر دهند اما در مصالح هوشمند این تغییرات تکرارپذیر و قابل برگشت خواهد بود . مصالح هوشمند تحت عنوان مصالح "انعطاف پذیر "و "تطبیق پذیر" نیز شناخته می شوند و این به دلیل ویژگی خاص آنها در تنظیم نمودن خود با شرایط محیطی می باشد . متغیرهای تاثیرگذار شیمیایی و فیزیکی که در زیر معرفی شده اند، محرک هایی هستند که مصالح هوشمند در برابر آنها از خود عکس العمل نشان می دهند.
1. نور، اشعه: UV بخش فرابنفش و مرئی اشعه الکترومغناطیسی
2. دما: تغییرات دمایی که یک سیستم فیزیکی مثل بدن انسان ایجاد مینماید .
3. فشار: اختلاف فشار ایجاد شده در یک ناحیه
4. میدان الکتریکی: میدان ایجاد شده پیرامون یک بار الکتریکی
5. میدان مغناطیسی: میدان ایجاد شده پیرامون یک آهن ربا یا یک بار الکتریکی متحرک
6. محیط شیمیایی: حضور یک عنصر یا ترکیب شیمیایی خاص مثل آب.[4]
-5 طبقه بندی مصالح هوشمند
به طور کلی مصالح ساختمانی موجود اعم از سنتی، طبیعی و مصنوعی با توجه به خصوصیات آنها، از جمله: نمود ظاهری، بافت، ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و فیزیکی، اثر محیطی و ... طبقه بندی می شوند. اما در طبقه بندی مصالح هوشمند علاوه بر در نظر داشتن مشخصه های فوق، خواص دیگری که به طور ویژه به تمیز دادن مصالح هوشمند از مصالح سنتی مربوط می شود نیز لحاظ شده است.
