بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از مشکلات کنونی کشور های جهان سوم، کم توجهی به ساخت و ساز های اصولی با رویکرد حفظ محیط زیست و عدم مطابقت این ساخت و ساز ها با اهداف توسعه پایدار است. ایران به عنوان کشوری در حال توسعه با دارا بودن منابع غنی انرژی های تجدید پذیر و نیز با استفاده روز افزون از منابع انرژی تجدید ناپذیر، نیازی مبرم به بهینه سازی مصرف انرژی و برنامه ریزی های متعدد در این زمینه دارد. امروز در طراحی ساختمان بعد استفاده از طبیعت و کاهش مصرف انرژی بسیار اهمیت دارد.
سبک زندگی مدرن باعث شده که ما بیشترین وقت خود را داخل ساختمان ها بگذرانیم. در این پژوهش با شناخت و ارزیابی مصرف انرژی در ساختمان سعی بر آنست تا در جهت اهداف توسعه پایدار گام برداریم. این اهداف با معرفی راهکارهای اجرایی در طراحی ساختمان به منظور صرفه جویی انرژی تحقق می یابند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و استدلال آن از نوع استدلال قیاسی است. با اتخاذ روشهای صحیح می توان پایداری حقیقی را در ساختمان های ایران به وجود آورده و دستاورد اقتصادی بزرگی در صنعت ساخت و ساز داشته باشیم.
-1 مقدمه
انسان از بدو پیدایش، در پی استحصال منابع در جهت استفاده و رفاه خویش بوده است. رفاهی که با بر هم زدن تعادل طبیعت، وارد نمودن آلودگی های مختلف به محیط زیست و آسیب بر پیکره آن همراه شده است. با انقلاب کشاورزی و پس از آن انقلاب صنعتی در سالهای 1700 تا 1850 میلادی، دوره استفاده بی حد و مرز انسان از منابع طبیعی بدون توجه به توان محیط و آلودگی های ناشی از آن آغاز گردید - ج.لانگ ک، . - 2004 پس از دوره صنعتی و پای گذاشتن انسان به دوره تکنولوژی، آسیب های وارد شده به محیط زیست و مشکلات حاصل از این آسیب ها مورد توجه دلسوزان محیط زیست قرار گرفت، تا جایی که متخصصین با ایجاد ارتباطی میان توسعه و محیط زیست، مبحث توسعه پایدار را با هدف استفاده از منابع طبیعی به اندازه توان محیط، و لزوم قابل استفاده بودن آن برای آیندگان، مطرح نمودند و در ادامه، این رویکرد در دهه 1970میلادی به ابداع مفهومی به نام معماری پایدار انجامید.
این مفهوم در طراحی ابنیه به رویکردی اطلاق می شود که با توجه به آن، طراحی ساختمان بر اساس استفاده از برترین تکنولوژی روز دنیا با پیروی از اصول توسعه پایدار و با هدف بهینه سازی مصرف انرژی و به حداقل رساندن آلودگی های زیست محیطی انجام می گیرد . - - Iranmanesh L& Nakhaie H, 2011 - تجلی این رویکرد، بیشتر در ساخت و ساز های کشور های پیشرفته مشهود است و توجه به منظر شهری با ایجاد بام سیز و دیوار سبز و استفاده از انرژی های پاک از مواردی است که حاصل تلفیق مفاهیم توسعه پایدار و توسعه شهری است.
از مصادیق مهم حرکت در راستای اهداف توسعه پایدار، توجه به بهینه سازی مصرف انرژی است. در پژوهش اربابیان - 1380 - به بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان پرداخته شده است. بهینه سازی به این نکته اشاره دارد که اکوتکنولوژی مخالف مصرف انرژی نیست بلکه به دنبال جلوگیری از اتلاف انرژی است. همچنین از اهداف اکوتکنولوژی، کاهش مصرف انرژی نیست بلکه استفاده بهینه از انرژی است. در ازای کل انرژی های مصرفی در جهان، سهم ساختمان، صنعت و حمل و نقل به ترتیب 50 %، % 25 و % 25 بوده است. لازم به ذکر است که انرژی در ساختمان در چهار بخش کلی مصرف می شود که به ترتیب، روشنایی با 25 درصد، گرمایش و سرمایش با 45 درصد، وسائل و تجهیزات با 15 درصد و میزان تلفات انرژی نیز 15 درصد برآورد شده است.
مدیریت تقاضای انرژی و تلاش در جهت استفاده بهینه از انرژی در تمامی کشورهای پیشرفته دنیا از مهم ترین عوامل پیشرفت صنعتی پایدار بوده است .رابطه تنگاتنگ انرژی و محیط زیست، توجه به مقوله بهینه سازی مصرف انرژی را عمق بیشتری بخشیده است .با توجه به قیمت حامل های انرژی در داخل کشور، یارانه پرداختی دولت، محدودیت منابع فسیلی، رشد بالای مصرف سالانه انواع حامل های انرژی در ایران، عدم کارایی فنی و اقتصادی مصرف انرژی، امکان صادرات فرآورده های نفتی در صورت صرفه جویی و مشکلات مرتبط با محیط زیست ناشی از مصرف غیرمنطقی و ناکارای سوخت، بهینه سازی مصرف انرژی در کشور تبدیل به یک ضرورت شده است. در این مقاله پس از آشنایی با عوامل مؤثر در دریافت مستقیم انرژی خورشیدی در ساختمان و راهکارهای بهینه سازی آن، به معرفی راهکارهای طراحی می پردازیم.
-2پرسش تحقیق
راهکارهای طراحی ساختمان در جهت کاهش مصرف انرژی در ایران چیست؟
-3بیان مسئله
امروزه آلودگی محیط زیست کره زمین را تهدید می کند پس باید به سمت توسعه پایدار حرکت کنیم .با این رویکرد در معماری پایدار حرکت به سوی استفاده از این انرژی ها الزامی می باشد و باید راهکارهایی برای مدیریت انرژی ارائه شود چون انرژی های فسیلی در حال اتمام هستند و هرچه سریع تر باید جایگزینی برای آن پیدا کنیم . زندگی روزمره مردم وابسته به تولید و مصرف انرژی است، لذا عرضه و تقاضای آن در جوامع بشری به طور مستمر رو به افزایش است .در حال حاضر،77 درصد کل انرژی مصرفی جهان را سوخت های فسیلی تامین می کنند که با تولید گازهای آلاینده و گلخانه ای در فرآیند تبدیل و در نتیجه تخریب لایه اوزن، محیط زیست را به شدت مورد تهدید قرار داده و موجب گرم شدن بیشتر دمای کره زمین می شوند .بنابراین به منظور حفظ محیط زیست، راهکارهایی را اندیشید و در ساختمان سازی به کار ببریم.
-4 روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. این تحقیق به منظور توصیف عینی و کیفی محتوای مفاهیم به صورت نظامدار انجام میشود، و به دنبال تجزیه و تحلیل و توصیف مطالب جمع آوری شده در جهت رسیدن به هدف پژوهش است. جمع آوری اطلاعات از طریق کتب, مقالات, پایان نامه ها, مجلات و اسلاید در مورد این موضوع انجام شده است.
-5ادبیات موضوع
-1-5کاهش مصرف انرژی و ساختمان
حوزه ی طراحی معماری و شهری سهم زیادی در مصرف انرژی و آلودگی های محیطی دارد از این رو توجه به بهره گیری از نیروهای محیطی و طراحی هماهنگ با اکولوژی در این راستا بسیار حائز اهمیت می باشد. فناوری ها و پیشرفت های نوین در اغلب تخصص ها از جمله در طراحی و ساخت اوضاع مناسبی به مصالح ساختمانی نوین مهیا کرده است. بهره گیری از مشارکت مردم در برنامه های توسعه و حفظ انرژی مورد تاکید می باشد. از آنجا که مصرف بهینه انرژی در گرو مشارکت هم جانبه مردم و مسئولان می باشد و نقش مهمی در تعیین الگوی مصرف انرژی بر عهده دارند و می توانند کمک موثری به کاهش و بهبود مصرف انرژی داشته باشند پس باید آگاهی های لازم در سطح جامعه صورت گیرد تا این هدف که همان مصرف بهینه انرژی است محقق شود.
-2-5نقش مردم در کاهش مصرف انرژی
بسیاری از مردم جهان از جمله بهره برداران، معماران، مهندسان، پیمان کاران، تامین کننده مصالح ساختمانی و غیره چه مستقیم و چه غیر مستفیم به فعالیت ساخت وساز در گیرند با توجه به گستردگی و تنوع فعالیت های ساختمانی و مصرف 40 در صد از منابع انرژی تولیدی باید فعالیت های افراد درگیر در صنعت ساختمان با رویکرد کاهش مصرف انرژی مورد بازنگری قرار گیرد. هر یک از ذینفعانی که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بر ساختمان های در حال ساخت و یا ساخته شده تاثیر می گذارند و یا از آنها تاثیر می پذیرند، با توجه به نقش خود می توانند تاثیر بسزایی در کاهش مصرف انرژی داشته باشند.
این گروه می توانند تمامی اقشار جامعه را در برگیرند که متاسفانه بسیاری از آنان به نقش پر اهمیت خود در زمینه کاهش مصرف انرژی مشرف نیستند به عنوان مثال مسئولان مراکز آموزشی و اساتید و معلمان و مسئولان سازمان های نظام مهندسی، برق، بنیاد مسکن، راه و شهرسازی، شرکت نفت، استاندارد سازی و صداو سیما می توانند با اقدامات خود تاثیرات چشمگیری را در زمینه افزایش طول عمر مفید ساختمان ها ایفا نمایند. - خاتمی، سید م. فلاح، م، - 1389
