بخشی از مقاله
چکیده
زمان بندی اتاق عمل یکی از مهم ترین مسائل مدیریت بیمارستانی در سطح عملیاتی است. بنابراین برنامه ریزی منابع برای آن و زمان بندی جراحی ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف دراین پژوهش این است که در یک بخش اتاق عمل چگونه می توان اعمال جراحی یک روز را با در نظرگرفتن محدودیت ظرفیت ریکاوری و معیارهای مختلف زمان بندی نمود. مساله با برنامه ریزی چندهدفه عدد صحیح مدل سازی و توسط نرم افزار گمز حل شده است. مدل پیشنهادی یرای داده های واقعی بیماران الکتیو بیمارستان عیسی ابن مریم اصفهان - سال - 1394 و با در نظر گرفتن محدودیت های واقعی آزمون شده است.
-1 مقدمه
زمان بندی به معنای تعین زمان شروع یک یا چند فعالیت روی یک منبع به صورت سری یا موازی است. هرچندتوالی عملیات و زمان بندی تصمیماتی هستندکه در صنایع تولیدی و خدماتی نقش مهمی برعهده دارند اما اخیرا مورد توجه بخش های خدماتی ازجمله سیستم سلامت واقع شده است و با الگوریتم های مختلف حل شده است. در عمل زمان بندی بلوکی یااصلاح شده در بیمارستان هایی که تعداد بیماران زیادی دارند، به کار برده می شوند.
-2 پژوهش های صورت گرفته در این زمینه عبارتند از:
سعدولی وهمکاران، در مقاله خود با عنوان" بهینه سازی تصادفی و روش شبیه سازی برای برنامه ریزی اتاق عمل و بهبود تخت در بخش جراحی ارتوپدی" دو نوع از منابع را در نظر گرفتند: اتاق عمل وتخت ریکاوری . مساله شامل بهینه سازی و تخصیص جراحی اتاق عمل و برنامه ریزی ریکاوری ها به منظور اجتناب آن ها در اتاق عمل وقتی که هیچ تختی در اتاق ریکاوری قابل دسترس نیست. راه حل پیشنهادی آن ها ماهیت تصادفی یا عدم قطعیت مدت زمان عمل جراحی و بهبود ظرفیت منابع است.
در فاز اول از یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط باهدف استفاده از زمان اتاق عمل وبه حداقل رساندن کل مدت زمان استفاده شده است و در فاز دوم یک مدل رویداد شبیه سازی گسسته پیشنهاد می شود..[6] ژاکسیا و زوپینگ، در مقاله خود با عنوان " برنامه ریزی اعمال جراحی انتخابی با توالی وابسته به زمان راه اندازی چند اتاق عمل با استفاده از برنامه -نویسی محدودیت"پرداخته اند. آن ها برسه جنبه ازتصمیمات برنامه ریزی روزانه ازجمله تعداد اتاق های عمل باز، تخصیص اعمال جراحی به اتاق عمل و توالی جراحی ها در هر اتاق عمل تمرکز کردند، فرض رایج برای مسئله عمل جراحی انتخابی است.
آن ها از یک مدل برنامه ریزی اعداد صحیح مختلط غیرخطی - MINLP - و مدل برنامه نویسی محدودیت - CP - برای حل مسئله استفاده کردند که نشان می دهد مدل - CP - از نظر زمان محاسبات کارآمدتر از مدل - MINLP - است.. [7] کارتر پرایس، گلدن، هارینگتون و کونکو، در مقاله خود به" برنامه ریزی عدد صحیح وشبیه سازی به منظور بهبود تخصیص زمان بندی جراحی" پرداخته اند. آنها به تعادل جراحی های جدید به منظور کاهش نوسانات اشتغال تخت از یک روز به روز بعد و در نتیجه کاهش ماندن بیش از حد در1PACU پرداختند.
به منظور رسیدگی به مسئله ماندن اضافه درPACU در بیمارستان مورد مطالعه شان یک برنامه به منظور توازن در جراحی با استفاده از یک رویکرد برنامه ریزی سه فازه ارائه دادند که به ترتیب عبارتند از: -1سرویس های جراحی را گروه بندی می کند تا مسئولین در تنظیم برنامه انعطاف پذیری داشته باشند. -2تدوین یک برنامه صحیح - IP - با استفاده از گروه بندی ها که برنامه بلوک جراحی را تعیین کند.-3با استفاده از حل - IP - به عنوان نقطه شروع قوانین پالایش برنامه برای مبادله بلوک برای تولید یک برنامه نهایی را توسعه دادند. [4]
پولیدو و همکاران، در پژوهش خود از تکنیک برنامه ریزی عدد صحیح مختلط و همچنین مدل شبیه سازی جهت رسیدن به راه حل بهینه زمان بندی روزانه عمل ها استفاده کردند. استراتژی به کاررفته در این مقاله، استراتژی باز بوده است. آن ها در مدل خود مدت انجام جراحی را وابسته به مهارت جراح فرض کردند که این مورد در کمتر مقالاتی مورد خطاب قرار گرفته است.[5] جان، فیورل، سیبرت و فیفر، در مقاله خود بیان می دارند که در بسیاری از مدل های تحلیلی تصمیم گیری، فرآیند درمان بدون هیچ گونه تاخیری و با در نظرگرفتن تمام منابع صورت می گیرد.
در نتیجه زمان انتظار ناشی از محدودیت منابع و هزینه های اضافی در نظر گرفته نمی شود. آنان رویکرد شبیه سازی گسسته پیشامد را برای ارزیابی سیستم های شامل صف و زمان انتظار، مناسب ارزیابی نموده و برای آن مدل سازی مسیر جریان بیمار در جراحی کرونر قلب استفاده کرده اند. طولانی شدن لیست انتظار در این نوع جراحی منجر می گردد که بیماران مجبور به استفاده از درمان های جایگزین شوند. آنان معیارهای عملکردی همچون زمان انتظار بیمار درسیستم، متوسط تعداد افراد و بهره وری منابع را برای مقایسه ی چهار سناریو بهبود، به کاهش زمان انتظار در نظر گرفتند.
فی، مسکنز و چاو، در مطالعه خود با عنوان "یک مسئله زمان بندی و برنامه ریزی برای مجموعه اتاق های عمل با استفاده از استراتژی زمان بندی باز" با استفاده از سیاست زمانبندی باز و با هدف طراحی برنامه هفتگی اتاق های عمل، مساله برنامه ریزی اتاق های عمل را در دو فاز در نظر گرفتند. در فاز اول مساله برنامه ریزی را با مشخص کردن تاریخ برای عمل بیمار مورد بررسی قرار دادند و در فاز دوم مساله برنامه ریزی روزانه را برای تعین توالی و ترتیب موردهای جراحی در هر اتاق عمل و درهر روز با توجه به تخت ریکاوری موجود در نظر گرفتند. آن ها مساله برنامه ریزی را با روش ابداعی برپایه ی روش تولید ستون - 2 - CGBH و مساله برنامه ریزی روزانه را براساس نتایج به دست آمده در فاز برنامه ریزی با روش 3 - HGA - حل کردند. [1]
غزلباش و همکاران، در پژوهش خود، مسئله زمان بندی روزانه اتاق عمل را در بیمارستان آموزشی با هدف حداقل کردن زمان تکمیل جراحی آخرین بیمار و زمان بیکاری کل اتاق عمل بررسی کردند. آن ها تخصیص منابع - جراح، اتاق عمل و دستیار جراح - و رزیدنت به هر عمل و زمان استرلیزه کردن اضافی اتاق عمل برای بیماران عفونی را مورد توجه قرار دادندو همچنین برنامه آموزشی رزیدنت ها را نیز در مطالعه خود در نظر گرفته و برای حل مسئله خود از تکنیک برنامه ریزی عدد صحیح مختلط بهره گرفتند. در این مقاله استراتژی زمان بندی باز در نظر گرفته شد..[2]
پژوهش حاضر ضمن در نظر گرفتن محدودیت های واقعی اتاق عمل، توزیع احتمالی مدت زمان عمل های جراحی از قبل مشخص ومعلوم فرض شده و شرایط به صورت احتمالی در نظر گرفته شده است ولی به دنبال دسترسی به مناسب ترین مدل معادل قطعی آن خواهیم بود. به عبارت دیگرمدل موردنظر این تحقیق یک مدل برنامه ریزی قطعی است که عامل تصادف به نحوی درنظرگرفته شودکه نتایج بیشتر با واقعیت انطباق داشته باشد. و مطالعه حاضر در نظر دارد اعمال جراحی به تفکیک جراحان زمان بندی می شوند و عمل ها به اتاق ها به گونه ای تخصیص داده می شود که باعث افزایش نرخ خدمت دهی، کاهش نرخ انتظار و کاهش بیکاری و اضافه کاری که با در نظر گرفتن محدودیت های واقعی و با استفاده از داده های واقعی برای بیماران الکتیو بیمارستان عیسی ابن مریم اصفهان آزمون شده است.
-2بیان مساله
مطالعه حاضر برای زمان بندی باز اتاق های عمل بیمارستان عیسی ابن مریم اصفهان با هدف کمینه کردن زمان انتظار، اضافه کاری و بیکاری اتاق عمل هاست. از آن جایی که انتظار بیماران، بیکاری و اضافه کاری اتاق ها در کنارهم علاوه بر ایجاد نارضایتی در بیماران، موجب افزایش هزینه هایی می گردد، درحالی که از حداکثر ظرفیت بهره برداری نشده است. در این مقاله سعی شده است با تخصیص و ترتیب بندی اعمال جراحی بیکاری و اضافه کاری حداقل گردد. در این مطالعه فرض شده است که جراحان از ابتدا تا انتهای زمان عمل حضور دارندو همچنین کار یک جراح در یک اتاق به اتمام می رسد سپس جراح بعدی کار خود را آغاز می کند.
بدیهی است که اگر اعمال جراحی به ترتیب صعودی از زمان های4 عمل مرتب شوند منابع کمتری برای ریکاوری مورد نیاز خواهد بود. مسئله زمان بندی باز اعمال جراحی الکتیو را می توان به صورت یک برنامه ریزی با متغیرهای صحیح مدل سازی نمود که درآن اهداف مورد نظر مسئول بخش جراحی به صورت آرمان هایی در نظر گرفته شود. داده های مورد نیاز با مشاهده و بررسی وضعیت بخش اتاق های عمل بیمارستان در شش ماهه دوم سال 1394 بدست می آید همچنین لازم است محدودیت منبع ریکاوری هم منظور شود.
1-2 مدل برنامه ریزی خطی اعدادصحیح
مدل سازی عدد صحیح دارای قابلیت انعطاف بوده ودر عین حال حل چنین مسائلی در عمل مشکل تر می باشد. به عبارت دیگر حل یک مدل برنامه ریزی خطی با میلیون ها متغیر از نقطه نظر حل ممکن است بسیار ساده باشد، اما غالبا حل مدل های برنامه ریزی با متغیرهای صحیح که دارای صدها متغیر هستند بسیار مشکل است. از انجایی که بیشتر مدل های برنامه ریزی عدد صحیح، شکل برنامه ریزی خطی دارند لذا از تمام ابزار های موجود در این زمینه می توان بهره مند شد، به علاوه استفاده از متغیرهای صحیح به مدل ساز توانایی های فراوانی می دهدکه در نتیجه آن می تواند مسائل بسیاری را در عمل فرموله کند. برنامه ریزی عدد صحیح اجازه اعمال منطق هایی که در مدل سازی برنامه ریزی خطی میسر نیست به ما می دهد.
