بخشی از مقاله
چکیده
در خصوص ارزیابی عملکرد واحد های تصمیم گیرنده که در فرآیند تولید آنها خروجی هایی با مجموع ثابت وجود دارد رویکرد های متفاوتی از اندازه گیری کارایی واحدها ارایه شده است . در اکثر رویکردهای ارایه شده واحدهای تصمیم گیرنده پس از تبادل داده روی یک مرز تعادل مشترک کارایی تصویر می شوند. از آنجا که این تبادل داده ممکن است در کاربردی های واقعی میسر نباشد، لذا دراین مقاله رویکردی با استفاده از تحلیل پوششی داده ها ارایه می شود که در آن با استفاده از مفهوم context-dependent یک تبادل داده عادلانه بین واحدهای تصمیم گیرنده انجام شود. این رویکرد با مثال کاربردی از صنایع لوازم خانگی چین در سال 2012 مورد بررسی قرار می گیرد.
-1 مقدمه
تحلیل پوششی داده ها یک تقریب غیر پارامتری است که اولین بار توسط چارنز-کوپر-رودز در سال 1987 معرفی شد از این روش برای محاسبه کارایی واحدهای تصمیم گیرنده متجانس با چندین ورودی و چندین خروجی استفاده می شود. بر اساس رویکردهای متفاوت در این روش داده گرا یک مرز تولید ساخته می شود و بر اساس آن ارزیابی نسبی واحدهای تصمیم گیرنده صورت می گیرد. در مدل های پایه ای تحلیل پوششی داده ها - CCR چارنز و همکاران - 1987 و - BCC بنکر و همکاران - 1984، واحدهای تصمیم گیرنده به دو گروه کارا و ناکارا تقسیم می شوند و با استفاده از واحدهای کارا یک مرز کارایی تشکیل می شود که واحدهای ناکارا را نیز پوشش می دهد.
واحد های ناکارا می توانند برای کارا شدن، ورودی ها و خروجی های خود را به ترتیب کاهش و افزایش دهند تا روی مرز کارایی تصویر شوند. در این مدل ها، ورودی ها - خروجی ها - مستقل از هم هستند، به این معنا که تغییر در ورودی - خروجی - یک واحد تصمیم گیرنده اثری بر روی ورودی - خروجی - واحدهای تصمیم گیرنده دیگر ندارد. اگرچه این وابستگی ممکن است در بعضی موارد برقرار نباشد به ویژه زمانی که هدف ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیرنده ای باشد که درفرایند تولید آنها، خروجی هایی با مجموع ثابت حضور دارند. برای مثال، سهم بازار در یک صنعت خاص ممکن است ثابت باشد و شرکت ها برای گرفتن سهم بیشتر بازار در این صنعت باید با هم به رقابت بپردازند.
مشابه این حالت در بازی های المپیک قابل مشاهده است - لینز و همکاران . - 2003 مجموع مدال ها - طلا، نقره و برنز - در المپیک ثابت است و از آنجا که اندازه گیری کارایی کشورهای شرکت کننده در المپیک به تعداد مدال های کسب شده بستگی دارد؛ بنابراین خروجی هایی با مجموع ثابت از شاخص های مهم در ارزیابی عملکرد کشورها محسوب می شوند. لازم به ذکر است، در مدل های پایه ای تحلیل پوششی داده ها همواره واحدهای تصمیم گیرنده تلاش می کنند تا نمره کارایی خود را بهبود بخشند اما در ارزیابی واحدها در صورت وجود شاخص هایی با مجموع ثابت در روند تولید، برخلاف مدل های پایه ای یک واحد علاوه بر بهبود وضیعت فعلی خود ممکن است نمره کارایی واحدهای دیگر را نیز خراب نمایید.
از آنجا که در فرآیند تولید وجود شاخص هایی با مجموع ثابت در کاربردهای عملی مشهود است، این شاخص توجه محققان را به خود جلب کرده است. در بیشتر رویکردهای ارایه شده هدف اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیرنده است. لینز و همکاران - 2003 - مدل ZSG-DEA را ارایه دادند در این رویکرد تمام چیزهایی که توسط یک بازیکن برده - باخته - شده است باید توسط دیگربازیکنان از دست برود - به دست آید - به طوری که مجموع نهایی مقادیر همچنان صفر باقی بماند. آنها در مقاله خود دو استراتژی کاهش برابر و استراتژی کاهش نسبی را جهت کارا شدن واحدهای ناکارا بیان کردند.
در این روش ها هر واحد ناکارای تحت ارزیابی با افزایش مقدار خروجی خود کارا می شود و این مقدار افزایش باید با کاهش خروجی واحدهای دیگر جبران شود، به طوری که مجموع خروجی ها همواره ثابت باقی بماند. پس از تخصیص، تمام واحدها به یک مرز مشترک کارایی خواهند رسید. یانگ و همکاران - 2011 - جهت توسعه مدل قبل، مدل FSODEA ارایه کردند. در این مدل افزایش خروجی واحد ناکارای تحت ارزیابی، توسط کاهش خروجی واحدهای کارای دیگر جبران می شود و به دنبال آن تمام واحدها با حداقل تعدیل روی مرز جدید تصویر می شود. واضح است که در این حالت برای هر واحد تحت ارزیابی یک مرز کارای متفاوت ساخته می شود و این امر بازنگری ارزیابی هم زمان واحد ها را غیر ممکن می سازد.
برای رفع این مشکل یانگ و همکاران - 2014 - تقریب EEFDEA با نام مرز کارای تعادل را معرفی کردند که براساس آن تمام واحدها مرحله به مرحله روی مرز کارا تصویر شده و به طور هم زمان مورد بازبینی قرار می گیرند. البته این مدل نیز اشکالاتی به همراه داشت، از جمله نتیجه ارزیابی به ترتیب انتخاب واحدهای تحت ارزیابی بستگی دارد، از سوی دیگر با افزایش تعداد واحدهای ناکارا ، بار محاسباتی بالا می رود.
یانگ وهمکاران - - 2015 با تعمیم تقریب قبل مدل GEEFDEA را ارایه کردند که در آن تمام واحدها دریک مرحله به یک مرز کارای تعادل می رسند. مشکل عمده این روش آن است که ممکن است تبادل داده برای واحدهایی که فاصله کارایی زیادی از هم دارند، بسیار چشم گیر و چه بسا غیر ممکن باشد. هدف این مقاله تخصیص عادلانه و توزیع مجدد متغیرها - ورودی،خروجی متغیر،خروجی ثابت - است به طوری که توان رقابتی واحدها مورد توجه قرار گیرد.
به همین دلیل روشی پویا برای مساله تحلیل پوششی داده ها برای خروجی با مجموع ثابت ارایه می شود که در آن از تقریب context-dependent در تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است. در بخش دوم به طور خلاصه چند تحقیق انجام شده بیان می شود، در بخش سوم رویکرد جدید نویسندگان مقاله ارایه می گردد، در بخش چهارم با یک مثال کاربردی به تحلیل رویکرد ارایه شده پرداخته می شود و در بخش پنجم نتیجه تحقیق ارایه خواهد شد.
