بخشی از مقاله
چکیده
مصرف انرژی برای برقراری شرایط آسایش در ساختمان ها زیاد می باشد. بنابر این بررسی راهکار های مصرف یا ذخیره آن ضروری است. در این خصوص مدیریت استفاده از انرژی به عنوان یک راهبرد مد نظر بوده و مدیریت انرژی مفاهیم بهینه سازی و صرفه جویی را در بر می گیرد. در حقیقت نوع مناسب انرژی یعنی به کار گیری اقتصادی ترین منبع انرژی بر حسب نوع مصرف مورد نظر می باشد. استفاده ناکار آمد از انرژی به منزله اتلاف انرژی محسوب می شود. مدیریت انرژی در واحد های مسکونی شامل بررسی دقیق و جز به جز انرژی مصرفی در یک ساختمان می باشد. به عبارتی راهکار های بهینه سازی و مصرف انرژی ساختمان عبارتند از مجموعه ای از اقدامات و اعمال تغییرات در ساختمان که در نتیجه اعمال آن ها مصرف انرژی کاهش یابد. برچسب های انرژی تدوین شده در حال حاظر از پتانسیل بالایی جهت کاهش مصرف انرژی در گروه های مختلف مشترکین از جمله خانگی وجود دارد که لزوم تداوم آن کاملاً مبرهن به نظر می رسد. توسعه×مراکز×آگاهسازی×و حساس سازی عمومی جهت بهینه سازی مصرف انرژی جهت اشاعه فرهنگ صرفه×جویی×مصرف×انرژی×و انجام اقدامات بدون هزینه که×سود×اقتصادی سرشار بدنبال×خواهد داشت×نیاز به راه اندازی و توسعه مراکز×جدیدآگاه سازی×و×حساس سازی×جهت× اطلاع رسانی×در×زمینه بهینه×سازی×مصرف در سطح×کلان×شهرهای کشور مبرم است واژگان کلیدی: بهینه سازی – مدیریت مصرف انرژی- برچسب انرژی- حساس سازی عمومی – منطقی کردن الگوی مصرف
مقدمه
کشور ما در حال توسعه بوده و با رشد فزاینده جمعیت روبرو می باشد پیشرفت و توسعه کشور در گروی دانش و تکنولوژی و استفاده از فن آوری اطلاعات میسر می باشد . در حالیکه در 20 سال آینده روند تولید انرژی با توقف صادرات نفتی کند شده و ضرورت استفاده از انرژیهای نوین احساس می شود معهذا رشد مصرف فرآورده های نفتی و انرژی نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود . پیشرفت چشمگیر در زمینه فن آوری موجب تغییر تولید انرژی در آینده خواهد شد . بطوریکه استفاده از گاز طبیعی که پاکترین نوع انرژی بشمار می رود امری اجتناب ناپذیر می باشد . بدیهی است توسعه فن آوریهای جدید بدون صدمه دیدن محیط زیست و مصرف بهینه و مدیریت مصرف ضروری بنظر رسیده و امری اجتناب ناپذیر می باشند . در این راستا ارتقاء سطح زندگی جمعیت کنونی کشور ما نیاز به برنامه ریزی داشته و اقتصاد ملی را تحت الشعاع قرارخواهد داد . بهینه سازی مصرف و نوسازی زیرساختها و افزایش تولید و تامین انرژی با مناسب ترین شیوه و افزایش راندمان انرژی از طریق استفاده از فن آوریهای جدید میسر بوده و باید در جهت افزایش بهره وری ، کاهش میزان اتلاف و هرز رفتن انرژی و تعدیل هزینه ها همراه باشد.
در این رابطه نوسازی زیرساختهای انرژی نیز ضروری می باشد . از طرفی فعالیتهایی در زمینه توسعه و تحقیق استفاده از این انرژیها - آب ، باد ، دریا - و استفاده از CNG و اتانول ، هیدروژن و سایر انرژیها ضروریست. بهرحال کشور ما روز بروز به انرژی بیشتری نیاز داشته و تجهیزات لازم را نیز می بایستی تهیه نموده و این توان در کشور وجود دارد که به اکتشاف ، استخراج و تولید و از استفاده از انرژی مورد بحث را انجام داده و به مهار و کنترل و جلوگیری آلودگی زیست محیطی بپردازد.
چگونگی مصرف انرژی در ساختمان ها و منازل
بمنظور بکارگیری طرح کارایی انرژی در منازل باید بدانیم کدام قسمت از خانه بیشترین انرژی را مصرف می نماید بررسی میزان مصرف انرژی مکانهایی که بیشترین مصرف انرژی واحدهای مسکونی را دارند نشان می دهد که کارآمدترین اقدامات جهت کاهش خریدهای کالاهای مصرف انرژی می بایستی صورت پذیرد بنابراین لازمست که قبض هزینه ماهانه و یا دوره ای انرژی شامل برق ، سوخت و گاز را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم . اصولاً سطح عایق بندی در دیوارهای بیرونی ، زیرزمینی ، سقفها ، اطاقهای زیر شیروانی ، کفها و فضای زیر پله ها قابل بررسی بوده که در این رابطه در هنگام ساخت می بایستی به پیمانکار توصیه لازم را ارائه نمود . سوراخها ، شکافهای اطراف دیوارها ، پنجره ها ، درب و وسایل روشنائی و سیستم و تجهیزات لوله کشی ، کلیدهای برق و خروجی های برق ممکن است عامل نشت هوا به داخل و یا خارج از ساختمان واحد مسکونی باشد . بنابراین می بایستی از عملکرد صحیح سیستمهای حرارتی و برودتی و تجهیزات مطمئن گردید .
لازمست نیازهای روشنایی واحد مسکونی مورد بررسی قرار گرفته و توجه شود که به مکانهای پر مصرف انرژی همانند اطاق نشیمن ، آشپزخانه و روشنایی خارج منزل توجه کافی مبذول شود از طرفی می بایستی روشی برای استفاده از روشنایی روز و کاهش زمان روشن ماندن لامپها یافته و همچنین لامپهای فلورسنت کم مصرف استاندارد و متحرک را جایگزین لامپهای پر مصرف نمائیم . گرمایش و سرمایش واحدهای مسکونی انرژی زیادی را می طلبد و هزینه ای سنگین را در طول زمان در بر خواهد داشت از طرفی سوختی که در منزل مصرف می شود از خود گاز دی اکسید کربن در هوا منتشر نموده که موجب آلودگی محیط زیست می شود نگهداری مناسب از وسایل موجود گرمایش و سرمایش و بهسازی آنها مهم بوده که علاوه بر هزینه صرفه جوئی وسایل آسایش و راحتی را نیز در ساختمانهای مسکونی را فراهم می نماید از طرفی بعلت مشارکت این عوامل یعنی نگهداری مناسب و بهسازی آنها با عایق سازی مناسب هواگیری و تنظیم ترموستات ، می توانید قبضهای مصرفی انرژی از هر نوع سوختی که مصرف می شود کاهش داده و همچنین آلودگی هوا را نیز تقلیل داد .کنترل و تنظیم ترموستاتها ، فیلترهای مشعل موتورخانه ، تنظیم دریچه های هوا ، هواگیری رادیاتورهای آب گرم ، تنظیم هواکشهای تهویه آشپزخانه ، پوشش دادن درزهای درب و پنجره ها در زمستان ، مسدود نمودن درب اطاقهایی که در فصل زمستان از آن استفاده نمی شود .
تهیه وسایل گرمازا که موجب بهره وری بالای انرژی می باشد و در تهیه کنترل برچسبهای بازده انرژی محصولات ، تعبیه کانالهای سیستمهای گرمایش و سرمایش و درزگیری کانالها برای جلوگیری از نفوذ هوا ، تعمیرات جزئی کانالها و عایق بندی آنها در صرفه جویی انرژی بسیار مهم می باشد . استفاده از شیوه های طراحی خورشیدی انفعالی همانطور که در صفحات قبل مطرح شد در گرم نمودن و خنک کردن منزل می تواند هم از لحاظ زیست محیطی و اقتصادی مفید باشد شیوه های حرارتی خورشیدی انفعالی در هنگام ساخت واحدهای مسکونی همانند بتون ریزی بیشتر ، کار گذاشتن پنجره هایی روی دیوارهای روبه جنوب و تعیین نمودن محلهای جمع شدن و متمرکز شدن گرما ، مانند تیغه های بتونی بام یا دیوارهای جذب کننده گرما می تواند هزینه انرژیهای حرارتی را در مقایسه با واحد مسکونی که برای تامین حرارت خورشید انفعالی استفاده نمی کند کاهش دهد . در نصب شومینه ها - بخاریهای دیواری - و تعبیه سیستمهای حرارتی نفتی و گازی و سیستمهای تهویه هوا و خنک کننده در جهت بهینه سازی مصرف سوخت در منازل مهم می باشد در جهت سیستم گرمایش آب از قبیل جلوگیری نمودن از چکه شیرآلات ، عایق بندی لوله ها و مخزن ذخیره آب گرمکن ها و نصب دوشهای بدون هوا و کم جریان ، نصب آبگرمکنهایی که راندمان انرژی بالایی داشته باشند . تنظیم ترموستات آبگرمکنها ، تعبیه سیستمی برای بازیافت آبگرم و دقت در برچسب بازده انرژی بر روی دستگاهها موثر می باشد .
در ساخت محوطه سازی منازل نیز می بایستی دقت لازم معمول نمود محوطه سازی شیوه ای طبیعی و زیبا جهت کاهش انرژی بوده که علاوه بر ارزشهای زیبا شناختی و محیطی ، درخت ، درختچه ها در محلی مناسب کاشته شوند که مانند یک بادشکن عمل نموده و بدین طریق هزینه انرژی کاهش یابد در فصل تابستان موثرترین شیوه خنک نگهداشتن منزل آنست که در مرحله اول از احاطه شدن گرما در اطراف منزل جلوگیری نمائیم مهمترین منبع ایجاد گرما نور خورشید است که از طریق دیوارها ، پشت بام و پنجره ها جذب می شود منازلی که نمای بیرونی آنها تیره رنگ باشند انرژی تابشی را بر مواضع مختلف خانه می تابد جذب می نمایند سپس بخشی از این انرژی جذب شده از طریق هدایت وارد واحد مسکونی شده و موجب گرم شدن محیط داخلی خانه می شود بر عکس واحدهای مسکونی که نمای بیرون آنها روشن باشد قسمت اعظم گرمای تابشی خورشید را بطور موثر منعکس می نماید و با ایجاد سایه و نسیم خنک ، گرمای محیط داخلی خانه را کاهش می دهد . سایه و نسیم خنکی که بواسطه کاشت درختان ایجاد می شود دمای هوای پیرامون خانه را کاهش می دهد تحقیقات انجام پذیرفته نشان می دهد که دمای هوا در روزهای تابستانی در مناطقی که درختان سایه افکنده اند خنک تر از مناطق بدون درخت می باشد بدیهی است می بایست با در نظر گرفتن نوع آب و هوا و اقلیم منطقه ای که در آن مردم زندگی می نمایند از استراتژیهای محوطه سازی استفاده شود که صرفه جویی در انرژی را بهمراه داشته باشد .
نور پردازی یکی از سریع ترین راههای کاهش هزینه های مصارف انرژی می باشد استفاده از لامپهای مهتابی و لامپهای کم مصرف و بدین ترتیب نورپردازی پربازده و با کیفیت بالا مصرف انرژی را کاهش می دهد . استفاده از پرده های رنگ روشن برای پنجره ها موجب نفوذ روشنایی روز به اتاق شده و موجب حفظ آرامش می گردد از این طریق به مزیت روشنایی روز پی برده و با رنگهای روشنتری که روشنایی روزانه را منعکس می نماید اطاق را می بایستی تزئین نمود . بسیاری از شهروندان نیز از چراغهای بیرونی برای تزیین و امنیت استفاده می نمایند بطوریکه هنگامی که برای چنین لامپهائی در خارج از ساختمان نصب گردد . با نصب یک دستگاه فوتوسل - سلول نوری - که با ساعت کار می کند می توان این لامپها را در طول روز خاموش نگهداشت .
لوازم خانگی یکی از موارد مصرف انرژی یک خانوار از قبیل یخچال و فریزر ، ماشین لباسشوئی و غیره می باشد . لذا ضروری است که هنگام خرید لوازم خانگی به دو برچسب توجه نمود که اولین برچسب قیمت خرید و دومین برچسب هزینه بهره برداری از وسیله در طی عمر مفید آن می باشد در هنگام خرید لوازم خانگی برقی می بایستی به برچسب انرژی آن توجه نمود . راهنمای خرید لوازم خانگی به فرد کمک می نماید که دریابد چگونه لوازم خانگی برای بازدهی ارزیابی و درجه بندی شده و برای خرید لوازم جدید می بایستی کلیه موارد را مدنظر قرار داد . نوع لوازم خانگی و سیستمهایی که برق ، نفت و یا گاز طبیعی استفاده می نمایند بسیار مهم است . ساختار تقاضای بخش مسکونی از سیستم مدل سازی انرژی در بخش خانگی شامل واحدهای مسکونی که بصورت تک خانواری و چند خانواری طبقه بندی می گردند بوده و انرژی مصرفی در ساختمانهای مسکونی مجموع انرژی مورد نیاز برای فراهم آوردن سرویسهای خاص انرژی با توجه به فن آوریهای انتخاب شده مطابق سطح بهره وری انرژی آن ساختمان می باشد انتخاب فن آوری مناسب برای برآورده
