بخشی از مقاله
چکیده:
سرطان ریه نوعی بیماری است که مشخصه رشد کنترلنشده سلول در بافتهای ریه است. اگر این بیماری درمان نشود، رشد سلولی میتواند در یک فرایند به نام متاستاز به بیرون از ریه گسترش پیدا کند و به بافتهای اطراف یا سایر اعضای بدن برسد. انواع اصلی سرطان ریه سرطانهای ریه سلول کوچک - SCLC - ، که سرطان سلولی جو شکل نیز نامیده میشود، و سرطان ریه سلول غیر کوچک - NSCLC - هستند. شایعترین علت سرطان ریه قرار گرفتن در معرض دخانیات به ویژه سیگار است که دلیل 90 درصد از سرطان های ریه است. درصد ابتلا به سرطان ریه در افرادی که سیگار نمیکشند 15درصد است، و دلیل این موارد اغلب ترکیبی از عوامل ژنتیکی، گاز رادون، آزبست، و آلودگی هوا از جمله دود سیگار فرد ثالث است. طبق آمار مشاهده شده سرطان ریه سومین عامل مرگ افراد است. حدود 325 هزار نفر مورد مرگ و میر در طول سال به علت ابتلا به سرطان ریه مشاهده شده است. درمان های رایج عبارتند از جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی. گاهی اوقات NSCLC با جراحی قابل درمان است اما معمولا SCLC به شیمی درمانی و پرتو درمانی بهتر پاسخ می دهد.
کلید واژه: متاستاز – SCLC NSCLC – شیمی درمانی – پرتو درمانی
تاریخچه:
سرطان ریه از اواخر قرن 19 در کارگران کارخانه های صنعتی شناخته شده است ولی از سال های 1930 به عنوان یک مشکل بهداشت عمومی به صورت برجسته در کشورهای غربی درآمد. سرطان ریه نخست در مردان و بعد - در دهه - 1960 در زنان به دنبال افزایش سیگار کشیدن روی داده است. بین سال های 1960 تا 1980 روند بالا رونده سرطان ریه در مردان 76 درصد در زنان 135 درصد افزایش داشته است.
مقدمه
سرطان یک مسئله مهم و نوعی بیماری ژنتیکی در سرتاسر جهان است که از جهش های متعدد نو آرایی کروموزومی حاصل می شود. که یکی از علل مرگ و میر در بچه ها و بالغین می باشد. جهش هاکنش طبیعی سلول را دگرگون می سازد. در نتیجه سلول دارای ویژگی های زیر می شود. - 1جاودان می شود یعنی توانایی تقسیم سلولی نامحدود پیدا می کند. - 2زیر بار کنترل های سلولی طبیعی که رشد و تقسیم سلولی را محدود می کند نمی رود. بعضی از انواع بیماری سرطان می تواند تقسیم شود و به صورت یک توده یک جور - کلنال - سلولی درآید. که تومور نامیده می شود، نئوپلاسم نام جمعیت سلولی بالقوه سرطانی است که بدون کنترل رشد، می کند. اگر نئوپلاسم در مکانی که زادگاه آن است که محدود بماند پس از جدا کردن آن مثلا با - جراحی - گرایش به بروز مجدد نشان ندهد. نئوپلاسم خوش خیم بشمار می آید. اگر زادگاهش متاستاز کند به صورت نئوپلاسم بدخیم خطر ناک در می آید.
آشنایی با سرطان ریه:
سرطان ریه یا چنگار ریه نوعی بیماری است که مشخصه آن رشد کنترل نشده سلول در بافت های ریه است. اکثر سرطان هایی که از ریه شروع می شوند به نام سرطان ابتدایی ریه کارسینوماهایی هستند که از بافت پوششی نشات میگیرند. انواع اصلی سرطان ریه سرطانهای ریه سلول کوچک - SCLC - ، که سرطان سلولی جو شکل نیز نامیده میشود، و سرطان ریه سلول غیر کوچک - NSCLC - هستند.سرطان ریه در واقع بیشتر مربوط به سلول های بافت پوششی یا اپیتلال ریه با منشاکاریسنومایی می باشد که به چند تیپ عمده زیر می باشند:
در بین انواع سرطان ریه موارد ابتلاع به Small cell carcinoma اغلب بسیار پیش رونده بوده و برونش و راه های بزرگتر را درگیر می کند و قابلیت متاستاز از ابتدای بیماری را دارند، که همین امردرمان را سخت می کند. از سایر انواع سرطان ریه که نادر هستند می توان به زیر گروه Glanduler tumors و carcinoid tumors اشاره کرد. شایع ترین علائم سرطان ریه عبارتند از کاهش وزن، سرفه همراه با خلط خونی، تنگی نفس، دردهای قفسه سینه، خشونت صدا، فلج دیافراگم، فلج دیافراگم در بیشتر موارد سرطان شش ها علائم بالینی خاصی مشاهده نمی شود.
مرحله بندی سرطان ریه:
مرحله بندی دقیق سرطان ریه در ابتدای تشخیص بیماری اهمیت بسزایی دارد. زیرا که انتخاب روش درمان و نیز تعیین پیش آگاهی بیماری کاملا بر اساس آن مشخص می شود. براساس همین مرحله بندی بیماران به دو گروه تقسیم می شوند. گروه اول بیمارانی است که امکان علاج و رهایی کامل از بیماری را دارند و گروه دوم بیمارانی هستند که درحال حاضر درمان قطعی شناخته شده ایی ندارند. اصولا برای مرحله بندی سرطان ریه از سیستم TNM Staging - روش جدید مرحله بندی تومور که براساس اندازه تومور، درگیری غدد لنفاوی و درگیری دور دست ارگان ها می باشد - استفاده می شود . این روش در درمان NSCLC کارایی بیشتری دارد ولی برای SCLC از سیستم ساده تری استفاده می شود.
علل به وجود آمدن سرطان ریه:
- 1شایع ترین علت سرطان ریه قرار گر فتندر معرض دود دخانیات در مدت طولانی است. که در کالبد شکافی اجسادی که به دلیل سرطان ریه جان باخته اند ثابت شده است که افرادی که به مدت بیش از 15 سال حدود یک پاکت یا بیشتر در روز سیگار کشیده اند خطر بروز سرطان در آنها 70 درصد بیشتر از افراد غیر سیگاری است. زیرا دود سیگار پس از استنشاق از راه دهان و نای به ریه ها منتقل شده و در محل انشعاب نایژه ها و نایژک ها رسوب کرده و از همین محل دو شاخه شدن در ا ثرتماس موارد سرطان زا رشد سلول های سرطانی شروع شده و به نقاط دیگر غیر از ریه ها منتقل می شود.
- 2 آلودگی هوا: آلودگی هوای شهرهای صنعتی از دیگر عوامل موثر بروز سرطان ریه است. مطالعات انجام شده در ایران نشان داده است که میزان بروز سرطان های ریه غیر وابسته به سیگار در ایران بیشتر از آمار سایر کشورهاست. محققین علت احتمالی این تفاوت را آلودگی هوای شهرهای بزرگ ایران وجود مقدار بیشتر مواد سرطان زا ناشی از سوخت های غیر استاندارد می دانند.
- 3 رژیم غذایی: مطالعات زیادی نشان داده اند رژیم های غذایی که میوه ها و سبزیجات خاصی - بتاکاروتن - را کم دارند خطر ابتلا به سرطان ریه افزایش می دهند.
- 4 عوامل ژنتیکی : داشتن پیشینه دچار شدن به سرطان ریه میان خویشاوندان نزدیک خانواده درصد ابتلا به این سرطان را افزایش می د هد .
روش تشخیص سرطان :
دو روش کلی تشخیص آزمایشگاهی سرطان شامل روش های بافت شناسی، سلول شناسی و روش های تشخیص مولکولی است. در روش بافت شناسی ممکن است که ضایعه به طور کلی یا مقداری از آن برداشته شود یا ممکن است محتویات آن به کمک سوزن کشیده شود و جهت تشخیص به آزمایشگاه ارسال گردد که در این صورت متخصص پاتولوژی با مطالعه میکروسکوپی بافت ها و سلول ها به راحتی قادر به تشخیص سلول سالم از سلول سرطانی هستند. مطالعه بافت شناسی و سلول شناسی از رایج ترین روش های مورد استفاده در تشخیص سرطان هستند. روش دوم تشخیص مولکولی سرطان است که هر چند این روش اولین وسیله برای تشخیص سرطان نبوده ولی در برخی موارد از ارزش خاصی برخوردار است. مثلا جهت تشخیص سلول های بدخیم خونی B یا T از سلول خوش خیم آن از روش مولکولی استفاده می شود یا در برخی
