بخشی از مقاله
چکیده
در پروژههای عمرانی به ویژه مباحث تونلسازی، رده بندی توده سنگهای ساختگاه پروژه به جهت رفتارنگاری و کنترل عکس العمل توده سنگ نسبت به سازه و همچنین طراحی و تعیین نوع تحکیمات اولیه و ثانویه از اهمیت ویژه برخودار است. از بین رده بندیهای متعدد، شاخص رده بندی توده سنگ - RMi - که اولین بار توسط پالمستروم معرفی شد به عنوان یکی از پرکاربردترین رده بندی توده سنگ بوده که در پروژه های تونلی جهت تعیین پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ و تعیین نوع تحکیمات بهینه تونل بکار برده می شود.
در این مقاله پس از معرفی تونل تکاور جاده هراز، ابتدا مسیر تونل از نظر شرایط لیتولوژی به واحدهای زمین شناسی مهندسی مجزا تقسیم بندی گردیده و سپس براساس مطالعات صحرایی انجام شده، امتیاز شاخص رده بندی توده سنگ - RMi - برای واحدهای سنگی محصور در هر یک از زونهای مذکور تعیین گردیده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که تودهسنگهای موجود در زونهای اول و دوم به ترتیب با شاخص RMi معادل 11/9 و 0/2 در محدوده سنگهایی با کیفیت بالا و خیلی پایین قرار میگیرند.
-1 مقدمه
تونل تکاور جاده هراز، به عنوان بخشی از پروژه چهار خطه کردن محور هراز بوده که موقعیت مکانی آن در مجاورت تونل تکاور موجود پیش بینی شده است. این تونل به طول تقریبی 1370 متر میباشد. در شکل - 1 - موقعیت این طول نشان داده شده است.
-2 چینه شناسی محدوده تونل
سازند لار شامل آهکهای متراکم به رنگ خاکستری روشن و بژ بوده که به صورت واحدهای سنگی با شیب تند و صخرهای دیده میشوند. در محدوده مورد مطالعه واحد مذکور در بخش زیرین به حالت تدریجی به رسوبات دلیچای و در بخش بالایی - در جنوب رودخانه - با ناپیوستگی فرسایشی به کنگلومرای فجن تغییر پیدا میکند. در سوی شمالی رودخانه هراز، آهک تودهای لار به تدریج توسط آندزیت و آندزیت بازالتهای دماوند پوشیده می شوند.
در محدوده مورد مطالعه، حفرات انحلالی به وفور در سنگهای آهکی لار قابل مشاهده بوده بنحوی که شدت این پدیده تا حدی است کهبعضاً غارهایی را نیز تشکیل داده است - دهانه یکی از آنها در ارتفاعات مشرف به رودخانه هراز واقع گردیده است - . شایان ذکر است توسعه و گسترش سیستم درزهها در واحد مذکور موجب شده تا صخرهها و پرتگاههای متعددی - بویژه در ورودی و خروجی تونل - بوجود آورد. بطور خلاصه براساس مطالعات زمین شناسی می توان انتظار داشت که مسیر تونل مذکور در داخل آهکهای تودهای لار واقع شده است.
-4 زون بندی مسیر مورد مطالعه
جهت انجام مطالعات دقیق زمین شناسی مهندسی مسیر تونل، پس از ترسیم پروفیل طولی تونل بر مبنای مطالعات صحرایی و نقشههای زمین شناسی، واحدهای سنگی موجود در مسیر تونل مورد مطالعه از نظر مشخصات لیتولوژی، ساختاری و درجه خردشدگی، به سه زون مختلف تقسیم بندی شده و سپس مطالعات و تحلیل های مهندسی به صورت جداگانه بر روی هر یک از زون ها صورت پذیرفته است. مشخصات این زونها به شرح زیر است:
زون اول - Zone 1 -
از نظر ترکیب سنگ شناسی این زون عمدتاً متشکل از سنگ آهکی تودهای تا خوب لایه بندی شده سازند لار بوده که از نظر مقاومتی شرایط مقاومی را دارا می باشد. براساس تقسیم یندی صورت گرفته، زون دوم به علت شرایط خرد شده به طول 115 متر در داخل این زون جای گرفته است.
زون دوم - Zone 2 -
از نظر ترکیب سنگ شناسی، زون مذکور مشابه زون اول بوده ولی به دلیل عملکرد گسلهای منطقه، توسعه و گسترش درز و شکستگیها در این محدوده از مسیر تونل بیشتر بوده به نحوی که احتمال بروز ناپایدارهای ریزشی به صورت ریزش بلوکهای سنگی در حین حفاری محتمل است.
زون سوم - Zone 3 -
ترکیب سنگ شناسیزون سوم عمدتاً شامل سنگ آهک تودهای تا آهکهای مارنی به همراه کنگلومرا با مقاومت خوب میباشد. شایان ذکر است به دلیل توپوگرافی خشن منطقه و عدم دسترسی به رخنمون های موجود - در ارتفاعات زون مذکور - ، تعیین دقیق ترکیب سنگ شناسی زون سوم مسیر نبوده لذا موارد فوق برمبنای مشاهدات اولیه و تخمین از راه دور بیان گردیده است.
