بخشی از مقاله
خلاصه
امروزه استفاده از ابزار دقیق، کمک به سزایی در کنترل ایمنی و پایداری سدها میباشد. در مقاله حاضر، ابزار دقیق نصب شده در هسته سد آزاد که از نوع سنگریزهای با هسته مرکزی و وافع در استان کردستان میباشد، مورد بررسی قرار گرفته و مقادیر نشست، فشار آب منفذی و تنش ثبت شده در ترازهای مختلف خاکریزی، در حین ساخت و آبگیری اولیه،ارزَیابی شده و دستگاههای سالم جهت رفتارسنجی بدنه سد شناسایی شدهاند. با استفاده از این دادهها، رفتار سد ارزیابی شده و نتیجهگیری شد که روند تغییرات فشار در تمامی فشارسنجهای هسته هماهنگ با تغییرات ارتفاع خاکریزی بوده و آبگیری تاثیری در افزایش فشار آب منفذی و تنشها در هسته سد نداشته است. لیکن همواره فشارهای قرائت شده از فشارهای محاسباتی کمتر بودهاند و در بعضی از سلولها این اختلاف فاحش است. حداکثر نشست ایجاد شده در هسته، با توجه به ارتفاع سد مقدار دور از انتظاری نمیباشد، همچنین تا این مرحله از ساخت سد، مشاهده شد که پدیده قوسزدگی چندانی رخ نداده و از این جهت خطری سد را تهدید نمینماید.
کلمات کلیدی سد خاکی، رفتارنگاری، ابزار دقیق، فشار آب حفرهای، قوس زدگی
مقدمه
سدهای خاکی از جمله مهمترین سازه های خاکی هستند که لزوم رفتار نگاری در آنها به دلایل مختلف، بیش از هر سازه دیگری احساس می شود. عملیات پایش و مراقبت از این سازه ها با نصب دستگاه های خاصی به نام ابزار دقیق صورت میگیرد و تغییرات ثبت شده توسط این ابزار با استفاده از وسایلی به نام مبدل به مقادیر عددی معنی دار تبدیل می شوند. سلامت یک سازه زمانی میتواند با اطمینان تامین گردد که نتایج اندازهگیریهای ابزار دقیق و بازرسیهای ادواری فنی بلافاصله تحلیل گردیده و نتیجهگیریهای لازم به عمل آمده باشد و چنین کاری به صورت مستمر به اجرا درآید. کاربرد روشهای رفتارنگاری و مقایسه رفتار واقعی با پیشبینیهای تئوریک، نهایتاً شرایط ایمنی و پایداری بدنه سد را مشخص میکند و در صورت نیاز به اقدامات اصلاحی و ترمیمی، فرصت کافی را پیش روی مدیران قرار خواهد داد. در این تحقیق بعد از معرفی مشخصات سد آزاد دستگاههای نصب شده در هسته سد آزاد صحت سنجی شده و دستگاههای سالم و معیوب مشخص شده است. و در نهایت به بررسی رفتار بدنه سد آزاد در دوران ساخت و آبگیری اولیه میپردازد که شامل ارزیابی تنشهای قائم و افقی، فشار آب منفذی ایجاد شده در هسته سد در حین ساخت و مقدار نشست می-باشد .
معرفی سد مخزنی آزاد و ابزار دقیق آن
سد مخزنی آزاد از نوع سنگریزهای در کیلومتر 75 جاده سنندج-مریوان با هسته رسی قائم میباشند. رقوم نرمال و تاج سد به ترتیب 1475 و 1480 متر از سطح دریا اعلام گردیدهاند. همچنین حداکثر ارتفاع هسته از سطح پی 123 متراست. این سد در نیمه دوم سال 1387 از تراز 1359 شروع به ساخت شده و تا پاییز 1392، 117 متر از ارتفاع آن اجرا شد. اولین مرحله آبگیری در تاریخ 1390/07/17 شروع شد و بعد از مدت 11 ماه سطح آب مخزن به تراز 1433رسید.ابزارگذاری در هشت مقطع انجام گرفته و از میان آنها مقطع 11-11 که بلندترین است و بیشترین تعداد ابزار دقیق نیز در آن نصب شده برای مدلسازی انتخاب شده است. مطابق شکل 1 - - چهارردیف سلّول فشار و پیزومتر الکتریکی و کاساگرانده در ترازهای 2.5، 31، 61 و 91 متری از کف هسته - سطح سنگ پی - در هسته و فیلتر نصب شدهاند. همچنین نشستسنجهای مغناطیسی تقریباً به فواصل ارتفاعی 3 متری از یکدیگر در هسته قرار دارند.
ارزیابی دستگاههای ابزار دقیق نصب شده در هسته سد آزاد:
هدف از ارزیابی، تشخیص و حذف آن دسته از ابزاردقیقهایی است که اطلاعات ثبت شده توسط آنها به لحاظ منطقی قابل قبول نیستند. تشخیص دستگاههای سالم باید با بررسی اطلاعاتی که در گزارشهای ماهیانه ابزاردقیق در خلال عملکرد آنها وجود دارند، صورت گیرد.
ارزیابی فشار سنجهای افقی : - flat -
فشار کل خاک - تنش کل - در هسته سد مخزنی آزاد و فیلترهای طرفین توسط گروه سلولهای فشار کل - فشارسنجهای الکتریکی - اندازهگیری میشود. سلولهای فشارسنج flat دارای جهتگیری افقی بوده و فشارهای قائم را اندازهگیری میکنند. در شکلهای - 2 - الی - 6 - نمودارهای سلولهای فشارسنج نشان داده شدهاند.
