بخشی از مقاله
چکیده
رفتارهای بی ادبانه در دانشجویان و اعضای هیأت علمی موجب مشکلات زیادی می شود. سطوح بی ادبی عبارتند از: آزاردهنده، تروریسم کلاس درس، تهدید و ارعاب و خشونت. نظریه های جامعه شناسی از جمله مهار اجتماعی، بازداری، انتخاب عقلانی، ناهنجاری، بینظمی اجتماعی، مبادلهی اجتماعی و پیوند اجتماعی رفتار بیادبی را تبیین نموده اند. در تحقیقات مختلف به بیادبی های رایج در کلاس درس از جمله دیرآمدن به کلاس درس، ایجاد سروصدا در کلاس، ترک زودهنگام کلاس، صحبت کردن در هنگام درس، بدون آمادگی به کلاس آمدن، طرح سؤالات تکراری و در دانشجویان و تحقیر و بیملاحظگی اشاره شده است.
از علت های بی ادبی تحصیلی می توان از محیط فیزیکی کلاس، هنجارهای اجتماعی مرتبط با نسل، افزایش سطح تنوع و گوناگونی در کلاس، خودمحقبینی، احساس مصرفگرایی و مشکلات جسمانی- روانشناختی نام برد. راهاهای کاهش این رفتار در دانشجویان نیز عبارتند از: برقراری روابط دوستانهی استاد شاگردی، هنجارهای رفتاری ارتباطی کلاس درس، مدلسازی رفتار مؤدبانه بالا به پایین و آموزش حرفهای متمرکز بر مدیریت کلاس ازطریق سمینارها و کارگاههای آموزشی در دانشگاه. مشکل بی ادبی تحصیلی باید مورد توجه مراکز آموزش عالی قرار بگیرد و راهکارهای کاهش آن در دانشگاه ها و مرسسات عالی تشریح شود.
مقدمه
بیادبی معنای واژهی incivility در انگلیسی است که به معنای بیتمدنی، بیتربیتی و بینزاکتی است؛ اما به دو دلیل، واژهی »بیادبی« بهعنوان معادل فارسی این واژه برگزیده شده استاولاً: باتوجه به تعریف و مفاهیم موجود در تعاریف آن که در بخشهای بعدی آورده شده است، برای رفتارهایی که در کلاس درس توسط یا دانشجویان و اعضای هیأت علمی ایجاد می - شود و رنگ و بوی بیادبانه دارد ]مانند صحبت کردن در سر کلاس هنگام تدریس معلم یا استاد[، واژهی بیادبی معادل مناسبی است؛ ثانیاً، واژههای بیتمدنی، بیتربیتی و بینزاکتی، در زبان عرف ایرانیان چندان استفاده نمیشود - آریاپوران، فلدمن بیادبیهای کلاس درس را بهعنوان رفتارهایی میداند که مانع جو یادگیری همراه با هماهنگی و همکاری در کلاس درس میشود.
تبیینهای جامعه شناسی درمورد بیادبی
برای و دلفاورو تبیینهای جامعهشناسانه را برای ابراز بیادبیهای دانشجویان یا استادان استفاده نمودند. تبیین - های جامعهشناسانه توسط برای و دلفاورو نظریههای مهار اجتماعی، بازداری، انتخاب عقلانی، ناهنجاری، بینظمی اجتماعی، مبادلهی اجتماعی و پیوند اجتماعی میباشند. نظریهی مهار اجتماعی، برروی آنچه که از وقوع رفتار انحرافی جلوگیری میکند، حتی اگر رفتار ازنظر اجتماعی مطلوب فرد باشد، تأکید میکند - هیرشی، به نقل از میلور - . برطبق این نظریه، بیادبی زمانی اتفاق میافتد که عضو هیأت علمی، بر دستاوردهای تحقیقی خود تأکید میکند، نه محیط خلاقانهی کلاس که از رفتار بیادبی جلوگیری میکند. نظریهی بازداری بر این باور است که هنگام رفتار بی ادبی، احتمال و شدت مجازات از اهمیت خاصی برخوردار می شود - آکرز ؛ به نقل از میلور، - . برطبق این نظریه، رفتارهای بیادبانه زمانی برجسته میشوند که تنبیه مورد غفلت واقع میشود - برای و دلفاورو - .
نظریهی انتخاب عقلانی، شامل ترکیبی از بازدارندگی و نظریهی مهار اجتماعی است. این نظریه، به این امر میپردازد که چرا افراد، از رفتارهای نامناسب پرهیز میکنند. همچنین این نظریه، تنبیه برای رفتار ایجادشدهی منفی را مورد بررسی قرار میدهد. علاوهبراین، باید پاداشهای بالقوه را به رفتار منفی اضافه کرد - آکرز،؛ بهنقل از میلور، - . یک مثال در این زمینه، توسط برای و دلفاورو عنوان شده است. آنها دانشجویی را توصیف کردند که میخواهد بیشتر از دقیقه خواب داشته باشد؛ دانشجو ممکن است احساس کند که خواب طولانی و چند دقیقه دیرآمدن به کلاس، درمقابل خواب کمتر، واقعاً یک پاداش دربردارد. بنابراین، برطبق نظریهی انتخاب عقلانی، رفتارهای بیادبانه زمانی اتفاق میافتند که رفتار بهطور واقعی ازنظر دانشآموز مفید درنظر گرفته شود.
در نظریهی ناهنجاری، برطبق دیدگاه دورکهیم به نقل از میلور - بیهنجاری زمانی اتفاق میافتد که جامعه، احساسی از ناهنجاری را تجربه کند و یا اینکه افراد احساس کنند که بین آنها و دیگران، وجوه مشابه - اشتراکات - کمتری در جامعه وجود دارد - برای و دلفاورو - . درواقع، هنجارهای جامعه، احساسی از فشار را ایجاد میکنند؛ زیرا هیچ فردی در جامعه بدون مجموعهای از هنجارها نمیتواند زندگی کند. بنابراین، »رفتارهای بیتوجهی گستاخانه و مشکل بی احترامی دانشجویان...« بهطور مستقیم ناشی از احساس حذف حق رأی دانشآموزان است - برای و دلفاورو، - . برطبق دیدگاه مرتون به نقل از میلور، - ، دانشجویان دارای وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین، بیشتر احتمال دارد که در کلاس رفتارهای بیادبانه را نشان دهند.
در نظریهی پیوند اجتماعی زمانیکه افراد، یک پیوند یا وحدت را که در نظریهی پیوند اجتماعی تبیین میشود، تجربه میکنند، بیادبی کلاس درس میتواند اتفاق بیفتد و یا اتفاق نیفتد که تقریباً مخالف نظریهی ناهنجاری یا بیهنجاری است - هیرشی، بهنقل از میلور، - . اگر پیوستگی به سمت یک گروه که احتمال ندارد در رفتار انحرافی درگیر شود، هدایت گردد، میتوان از رفتار جلوگیری کرد. براساس این نظریه، اگر یک دانشجو در کلاس درس احساس کند که گروهی از دانشجویان، رفتارهایی مانند تقلب، دیرآمدن و زود رفتن از کلاس و دیگر رفتارها نامناسب وی را تأیید میکنند، احتمال دارد که با هنجارهای مناسب گروه مقابله کند - برای و دلفاورو - . بر اساس نظریهی انتخاب، گلاسر بیان میکند که افراد، رفتارهای خود را در تلاش برای ارضای نیازهای زیستی مشخص خود، انتخاب میکنند.
علاوهبراین، افراد براساس نظریهی انتخاب، نیازهای زیستی خودشان را در پنج نیاز اساسی نشان میدهند: احساس تعلق، قدرت، آزادی، سرگرمی و بقا. کسانیکه از نظریهی انتخاب حمایت می کنند، اذعان دارند کسیکه درحین کلاس درس با دانشجوی دیگر صحبت میکند و یا برای وی پیامک میفرستد، ممکن است تلاش کند که نیاز سرگرمی خود را ارضا کند. علاوهبراین، دانشجویی که با استاد بر سر نمره مشاجره میکند، احتمال دارد که برای ارضای نیاز قدرت و یا بقای خویش تلاش کند. ازاین رو، مککین و مارتین معتقدند که بیادبی دانشجو بیشتر ممکن است یک انتخاب هشیارانه و فعال ایجادشده در کلاس درس باشد.
