بخشی از مقاله
چکیده
سیمای سرزمین نتیجهای از فعل و انفعال بین اجزای فیزیکی، طبیعی و فرهنگی اطراف ما و راه آگاهی و استنباط مردم از این روابط میباشد. ترکیب مختلف از این عناصر یک ویژگی متمایز از سیمای سرزمین در مکانهای مختلف تولید میکند؛ که این امکان را فراهم میکند که سیمای سرزمین به تصویر کشیده شود، توصیف شود و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. در هنگام ارزیابی اثرات پروژه های توسعهای بر محیط زیست در بستر سیمای سرزمین، لازم است تا هم سیمای سرزمین به عنوان یک منبع - هم کل سیمای سرزمین و هم اجزایی که در ایجاد آن مشارکت میکنند - و هم از نظر دیدگاه مردم و سازگاری بصری مورد مطالعه قرار گیرد.
برای ارزیابی ویژگیهایی بصری سیمای سرزمین نیاز به شاخصهایی است که بتوان کیفیت زیبایی شناختی سیمای سرزمین را به تصویر کشید . در راستای نیل به این مهم، معیارهایی باید انتخاب شوند که هم تئوری سیمای سرزمین را در خود داشته باشند و هم قابل ارزیابی در ارتباط با آن نوع سیمای سرزمین باشند. شاخصهای معرفی شده برای ارزیابی اثرات بصری مشتمل بر نه شاخص شامل نظارت، پیچیدگی، اختلال، انسجام، طبیعی بودن، مقیاس، قابلیت تصویر سازی، تاریخی بودن و موقتی بودن است. قایل ذکر است که اهمیت نسبی یا وزن مفاهیم مختلف بصری مطرح شده در ارزیابی اثرات بصری در شکل دهی به کیفیت بصری درک شده، بستگی به نوع سیمای سرزمین و متأثر از هویت فرهنگی و دیدگاه ناظر و هدف از مشاهده دارد.
مقدمه
سیمای سرزمین اطراف ما نقش قابل توجهی در زندگی مردم از جمله تأثیر در هویت ملی و ارائه طیف گستردهای از پارامترهای مؤثر در کیفیت زندگی، رفاه و فعالیتهای اقتصادی دارد - Stevenson و همکاران، . - 2013 سیمای سرزمین هم به عنوان یک موضوع اقتصادی و هم به عنوان یک موضوع زیبایی شناسی مورد ارزیابی و بررسی قرار می-گیرد - . - Kivanc, 2013 سیمای سرزمین سیستمی پویا است و انسان به طور مداوم بر آن تأثیر میگذارد.
بسته به شدت اثری که انسان بر سیمای سرزمین دارد، فشار و تغییراتی که بر آن وارد میشود؛ افزایش پیدا میکند که نتیجهی آن تغییر سیمای سرزمین در طول زمان میباشد . - Gökyer, 2013 - بدین ترتیب مشخص میشود که سیمای سرزمین تغییر ناپذیر نیست. بسیاری از فشارها بر روی منابع سبب میشود که به تدریج مناظر آشنا در سیمای سرزمین تغییر کند؛ همچنین ادامه این روند در آینده سبب ایجاد سیمای سرزمین جدیدی میشود.
بسیاری از محرکهای تغییر سیمای سرزمین، تغییرات ناشی از ایجاد شرایط لازم در پاسخگویی به نیازهای توسعههای جدید و جمعیت رو به رشد، اعم از کشاورزی، احداث سازههای مسکونی و تجاری و اشکال جدید انرژی مثل توربین های بادی و... است - Stevenson و همکاران، . - 2013 بدین ترتیب سیمای سرزمین انعکاس همهی پدیدههای ممکن رخ داده در سطح زمین است که محصول تعامل بین محیط زیست فیزیکی و طبیعی و فاکتورهای اجتماعی و فرهنگی میباشد - . - Reid, 2005
ارزیابی اثرات محیط زیستی 1
ارزیابی اثرات محیط زیستی - - EIA که منظر و ارزیابی ویژگی های بصری از اجزای مهم و حیاتی آن به شمار میروند - Stevenson و همکاران، - 2013، فعالیتی است که به منظور شناسائی و پیشبینی اثرات یک پروژه بر روی رفاه و سلامت انسان و همچنین محیط فیزیکی، بیولوژیکی، اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی به انجام میرسد - EIA Study . - Brief No. ESB-168/2007, 2007 طبق تعریف باید منطقه ارزیابی برای هر پروژه شعاع خاصی را در نظر بگیرد تا تمام اثرات احتمالی از توسعه پیشنهادی را در تمام ابعاد محیط، مورد بررسی قرار دهد. ارزیابی اثرات محیط زیستی برای بسیاری از پروژهها مورد نیاز است، بنابراین لازم است که به ارزیابی اثرات بصری بر روی سیمای سرزمین به عنوان بعدی مهم از محیط پذیرنده پرداخته شود.
دیدگاهها و سازگاری بصری
مطالعات سیمای سرزمین عمدتا شامل توصیف منابع سیمای سرزمین و شرح کلی ویژگی و اندازهی عوامل تهدید کنندهی سیمای سرزمین میباشد. دو روش استفاده شده برای تعیین ارزش چشم اندازها و برای پیش بینی اثرات و مدیریت تغییرات سیمای سرزمین، ارزیابی ویژگی سیمای سرزمین - LCA - 2 و ارزیابی اثرات بصری و سیمای سرزمین دو جزء LVIA عبارتند از :
الف: ارزیابی اثرات سیمای سرزمین:4
مربوط به تغییر در سیمای سرزمین به عنوان یک منبع است. در واقع اثری مستقیم بر روی ویژگی و شکل سیمای سرزمین است. جامعه به عنوان یک کل مورد توجه است و به عنوان یکی از ابعاد کلیدی در موضوعات محیط زیستی، در کنار تنوع زیستی و میراث فرهنگی مورد بررسی قرار میگیرد Stevenson - و همکاران، . - 2013
ب: ارزیابی اثرات بصری1
مربوط میشود به اینکه محیط اطراف افراد یا گروههایی از مردم با تغییر در سیمای سرزمین به طور خاص ممکن است، اثر بپذیرد - Stevenson و همکاران، . - 2013 اثرات بصری و اثرات سیمای سرزمین در اصل با هم متفاوتند، اما مفاهیمی به هم مرتبط دارند. این اثرات ممکن است مثبت یا منفی باشد. یک اثر سیمای سرزمین، اثری مستقیم بر روی ویژگی و شکل سیمای سرزمین است. در حالی که اثر بصری، یک تغییر در احساس انسان، ناشی از مداخله یا انسداد دید در یک سیمای سرزمین است. در واقع جنبهی بصری، مربوط به جنبههایی از گیرندگان بصری - ساکنان محلی، عابرین پیاده و.. - و ادراک بصری محل، ویژگیهای آن و توسعهی پیشنهادی میشود.
LCA ویژگی های کلیدی یک سیمای سرزمین را مشخص نموده و نیروهایی که بر تغییر این ویژگی ها اثر میگذارند را ارزیابی میکند و تحمل یا ظرفیت سیمای سرزمین را برای پذیرش این تغییرات تعیین مینماید. همچنین LCA اطلاعات پایهای ارزشمندی برای LVIA به وجود میآورد که از اجزای مهم EIA میباشد. ویژگی سیمای سرزمین تعیین میکند که همهی چشم اندازها ارزشی منحصر به فرد دارند و دارای ظرفیتهای متفاوتی برای پذیرش توسعه هستند. همچنین این رویکرد نشان میدهد که چشم اندازهای تنزل یافته، قادر به احیا هستند.
بدینترتیب LVIA شامل ارزیابی اثرات سیمای سرزمین - LIA - و ارزیابی اثرات بصری - VIA - میباشد - EIAO LVIA . - Guidance Note No. 8/2002 باید به طور معین اثرات و مقیاس اثرات از یک طرح توسعه را تعیین کرده و یک ارزیابی منطقی و با دلایل کافی از ماهیت و اهمیت آن اثرات و حدود تخفیف پیشنهادی را فراهم کند. این امر هم باید در دورهی ساخت و هم پس از ساخت به کار برده شود. - Rehfisch and Reid, 2011 - در واقع LVIA باید مستقیم به سمت پیشبینی و قضاوت در مورد بزرگی و اهمیت اثرات هدایت شود که توسعههای جدید/ مجدد ممکن است روی منابع/ کاراکترهای سیمای سرزمین و اجزای بصری داشته باشند.
- Kivanc, 2013- EIAO Guidance . - Note No. 8/2002 برای ارزیابی اثرات سیمای سرزمین - LIA - ارزیابی ناحیه باید به طور کلی شامل همهی مناطق در 500 متری از محدودهی کار پروژهی طراحی شده باشد - . - Rehfisch and Reid, 2011 با توجه به مفاهیم مطرح شده در مورد ارزیابی اثرات محیط زیستی و لزوم در نظرگیری پارامترهای بصری سیمای سرزمین و اثری که آنها بر ادراک زیبایی شناسی ناظر میگذارند، باید به دنبال شاخص هایی بود که بتوانند ارتباطی بین زیبایی سیمای سرزمین و پارامترهای بصری برقرار کنند. در ادامه به معرفی شاخص های مطرح شده برای ارزیابی اثرات بصری می پردازیم.
