بخشی از مقاله
چکیده
پروژه های عمرانی عموماً با محدودیت هایی مواجه اند که تاثیر قابل توجه بر زمان بندی و هزینه ها دارند. مصالح، ماشین آلات و تجهیزات کارگاهی، نقدینگی و منابع انسانی ماهر و نیمه ماهر از جمله مهمترین عوامل محدودیت زا هستند لازم به ذکر است هزینه های تدارک، خرید و حمل و نقل مصالح و تجهیزات بالغ بر 70 درصد کل هزینه ها را به خود اختصاص می دهد که تاکیدی بر کنترل هزینه مصالح و به حداقل رساندن آن ها در پروژه ها می باشد. در این مقاله روش های مدیریت مصالح جهت کاهش هزینه ها مورد نوجه قرار میگیرد.
کلمات کلیدی مدیریت مصالح- کاهش هزینه عمرانی
مقدمه
طبق تحقیقات کریدگودر سال 1987، در پروژه های ساخت و ساز، مصالح و تجهیزات دو مولفه اصلی هستند که 50 تا % 60 از کل هزینه پروژه را به خود اختصاص می دهند که با مقایسه ی نتایج و آمارهای تولیدکنندگان این موارد، بررسی شرایط موجود، مدیریت قرارداد های خرید و کنترل انبار و فعالیت های آتی پروژه می توان هزینه های موجود را تا % 15 کاهش داد و نیز % 18 از زمان مورد نظر را صرفه جویی کرد. در واقع این کنترل شامل: هزینه مواد و مصالح، تجهیزات، نیروی انسانی، پیمانکاران فرعی، هزینه سربار و شرایط عمومی نیز می باشد. - نریما و همکاران، - 2012در این مقاله سعی شده است مدیریت مصالح وتجهیزات در بالا بردن راندمان کاری وپایین اوردن هزینه ها راه کارهایی را مورد بررسی قرار دهد
-2 پیشینه مطالعاتی تحقیق
به منظور مدیریت تأمین مصالح در پروژه های عمرانی، سیستم برنامه ریزی مصالح مورد نیاز پروژه - MRP - در سال 1992 توسط واترز با هدف کاهش دادن زمان برای نگهداری وسفارش مصالح مطرح و توسعه داده شد. در سال 1997، پتک سیستم برنامه ریزی مصالح مورد نیاز پروژه را به گونه ای طراحی کرد که زمان برگشت به عقب برای زمان شروع فعالیت ها در برنامه زمانبندی مورد استفاده قرار گیرد و همچنین ثابت نمود بکارگیری این روش باعث کاهش قابل توجهی در فهرست سفارش مصالح و بهبود سوددهی خواهد شد. در سال 1998 این سیستم توسط کلیجن و فرنک با هدف کاهش سطوح انبار با حفظ منابع و سرمایه مورد استفاده قرار گرفت. در سال 2002، بریغام و اهرهارد به این نتیجه رسیدند که برای کنترل انبارها بهتر است در خرید مصالح تعجیل بیشتری نسبت به زمان مصرف انجام گیرد. بریگا و همکاران در سال 2005 نظریه ای بیان کردند که طبق آن برای طراحی یک سسیستم کنترلی فهرست سفارش کالای موثر و مفید، نیاز به سرعت بخشیدن به جریان های اطلاعات در طول زمان پروژه خواهد بود. به کار گیری این سیستم با وجود تمامی مزایای ارائه شده، دارای مشکلاتی نیز می باشد که ناشی از پیچیدگی سیستم بوده و مدیریت اطلاعات زیادی را طلب می کند. بنابراین نیاز خواهد بود تا از نرم افزارهای کامپیوتری بهره گیری شود.
-3روش تحقیق :
فرایند عمومی سیر مصالح در پروژه های ساختمانی شامل: طراحی و برنامه ریزی، خرید، حمل، نگهداری، توزیع و پخش و پردازش و مصرف است. - - 1به طور کلی، به منظور مدیریت تامین مصالح و تجهیزات، خط مشی زیر در نظر گرفته می شود: سازماندهی، برنامه ریزی، اجرا و کنترل مراحل مختلف تامین و خرید مصالح و تجهیزات شناخت و طبقه بندی مصالح، مواد و تجهیزات مورد مصرف پروژه شناسایی، ارزیابی و طبقه بندی سازندگان و تامین کنندگان داخلی و خارجی جمع آوری اطلاعات و شناخت وضعیت مصالح موجود در انبار و برآورد نیاز فعلی تامین نیاز پروژه از محل مصالح و منابع مازاد انبار شده در دیگر پروژه های شرکت شناسایی، ارزیابی و طبقه بندی استانداردهای کیفی موسسات ارائه دهنده گواهینامه های کیفیت، جهت خرید مواد و مصالح مناسب و با کیفیت استقرار واحد کنترل کیفیت در محل انبار مصالح جهت حصول اطمینان قبل از مصرف. - - 6 مدیریت مصالح در انبارها نیز از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. چرا که مواد بخش عظیمی را در هزینه های ساخت و ساز به خود اختصاص می دهند - . - 15
-4 مواد اولیه و مصالح
یکی از مواردی که باید مورد بررسی جهت اجرای یک پروژه قرار گیرد میزان مواد اولیه و مصالح مورد نیاز یک پروژه است. بررسی اینکه جهت تولید مصالح پیشنهادی و نیز جایگزین کردن منابع جدید در جهت پایین آوردن هزینه پروژه و تعیین مقدار مصالح موجود در محل و کیفیت آن در پروژه و تعیین فواصل زمانی مصالح که باید به کارگاه حمل گردد و تطبیق مصالح محلی با مشخصات دفترچه مشخصات و در صورت لزوم انجام آزمایشات و دیگر مواردی که اقتصاد پروژه به صورت بهینه و نیز هزینه ها و اقتصادی بودن پروژه را حل نماید. این بررسی اولیه می تواند از حمل بی مورد مصالح از فواصل دور و ایجاد هزینه بی مورد جهت پروژه جلوگیری نموده و در نهایت کمک موثری در جمع بندی هزینه کلی پروژه باشد به شرط اینکه استفاده از مصالح محلی در اصول فنی تاثیر منفی نداشته و به طور کلی رضایت بخش باشد - صادقی و علمایی، - 1392
-4 دسته بندی مصالح
-5 کنترل تولید و استفاده بهینه از مصالح
هنگام طراحی ودر مرحله حمل و نقل مصالح، باید به موارد زیر عمل کرد تا مصالح به بهترین صورت ممکن استفاده گردد:
1-5 مرحله طراحی
استفاده از مصالح با کیفیت استفاده از مصالح قابل بازیافت و دارای کاربردهای مکرر برای جلوگیری از دپو کردن مصالح سفارش مصالح بر مبنای تحویل در زمان نیاز و تحویل در محل انتخاب مصالح و فرآورده های ساختمانی متناسب با طراحی و شرایط اقلیمی مکان پروژه - - 4
2-5 مرحله حمل و نقل
حمل و نقل صحیح با استفاده از وسایل حمل و نقل مناسب و رعایت شرایط لازم متناسب با نوع مصالح استفاده از دیوارهای پیش ساخته جداکننده ایجاد واحد بازرسی به منظور رهگیری دورریزها به حداقل رساندن عملیات کارگاهی دقت در نگهداری و فراهم کردن شرایط مناسب برای انبار کردن مصالح - 3 -
-6 فرایند مدیریت مصالح
مدیریت مصالح شامل 5 فرآیند می باشند که عبارتند از:
-1برنامه ریزی-2تهیه و خریداری مصالح-3تدارکات -4حمل و نقل مصالح و موجودی انبار-5فرآیند کنترل ضایعات برنامه ریزی: برنامه ریزی مواد شامل کمی سازی، سفارش دهی و زمان بندی کردن. برنامه ریزی به شرط افزایش بهره وری
سود و سهولت در زمان اتمام پروژه عمرانی حائز اهمیت است. بنابراین اگر فرآیند برنامه ریزی مواد به درستی انجام نشود بهره وری با مشکل مواجه می شود. تهیه مواد: منظور از تهیه و خرید مواد و خدمات، تهیه از بیرون سازمان می باشد که برای حمایت عملیات های شرکت از جمله تولید تا بازاریابی فروش و تدارکات می باشد. تدارکات: به طور کلی تدارکات مفهومی است که به چنیش تاکید می کند و شامل برنامه ریزی، اجرا و کنترل جریان ذخیره سازی تمام مواد از مواد خام گرفته تا فرآورده نمایی می باشد تا الزامات مشتری را برآورده کند. پیگیری مصالح: پیگیری و رسیدگی مواد، تمام جنبه های مواد خام را در نظر می گیرد حدود % 50 از زمان تولید در بسیاری از صنایع صرف انجام امور مربوط به مصالح می شوند. به همین دلیل انجام ضعیف امور مربوط به مواد موجب تاخیر در اداره کردن تجهیزات می شود.
کنترل موجودی انبار و ضایعات: کنترل موجودی انبار به صورت تکنیکی دسته بندی می شود که تمام اقلام در دسترس را پوشش می دهد کنترل موجودی انبار می تواند شامل مواد خام، مواد فرآوری شده، مولفه های تولید، ذخیره سازی کلی و حفظ مواد و اتمام محصولات باشد. در ضمن کلیه فعالیت های عمرانی می تواند حجم زیادی اتلاف مواد در پروژه های عمرانی ایجاد کند. هر فرآیند ذکر شده نقش مهمی را در مدیریت کارآمد مصالح ایفا می کند - کانیموزی و همکاران، . - 2014
-7 عوامل موثر بر مدیریت مصالح
عوامل موثر بر مدیریت مصالح در شرکت های عمرانی عبارتند از:
