بخشی از مقاله
چکیده
ساخت و ساز پایدار منجر به ایجاد و نگهداری مسئولانه، محیط زیست سالم و ارتقاء استفاده موثر از منابع خواهد گشت. از آنجایی که ساختمانها یکی از بزرگترین مصرف کنندگان منابع طبیعی هستند، صنعت ساخت و ساز وظیفه پاسخگویی به انتظارات پایداری را در جوامع به عهده دارد. بخش ساختمان و محیط ساخته شده، به عنوان دو حوزه کلیدی در توسعه پایدار جهانی، مطرح شده اند.
مصالح سازگار با محیط زیست علاوه بر افزایش ارزش پروژههای ساختما نی از جنبه اقتصادی، بر کاهش اثرات سوء بر محیط زیست نیز تاثیر بسزایی دارند و پیرو این قضیه، اثرات اجتماعی چشمگیری را نیز در پی خواهد داشت. برای ایجاد ساخت و ساز مناسب و حفظ محیط زیست، مصالح بکار رفته در ساختمانها نقش بسزایی دارند.
در تحقیق حاضر با در نظر گرفتن لزوم توجه به توسعه پایدار در شرایط فعلی کشور و همچنین موانع موجود در خصوص انتخاب مصالح ساختمانی پایدار، مدلی برای شناسایی و وزن دهی و رتبه بندی موانع انتخاب مصالح ساختمانی پایدار بر مبنای تکنیک تصمیم گیری چند معیاره دیمتل و AHP توسعه داده خواهد شد. با شناسایی و اولویت بندی این موانع می توان گام موثری در راستای رفع آنها برداشت.
برای این منظور پرسشنامه در چند روز کاری بین کارشناسان و خبرگان صنعت ساختمان اعم از مشاوران و پیمانکاران این حوزه توزیع گشت و داده های به دست آمده از آن ها توسط نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت و در انتها موانع اصلی شناسایی گردید. سپس با استفاده از تکنیک دیمتل به ارزیابی موانع و شناسایی تاثیرگذاری و تاثیر پذیری آن ها پرداختیم و در نهایت برای رتبه بندی موانع با استفاده از تکنیک AHP اوزان موانع را به دست می آوریم و با ترکیب اوزان روش های دیمتل و AHP به رتبه بندی موانع پرداختیم که طبق نتایج به دست آمده کمبود اطلاعات در مورد مصالح پایدار و فقدان ابزار و داده جامع برای مقایسه به عنوان مهم ترین موانع شناسایی گردیدند.
مقدمه
نیاز گسترده و روزافزون جامعه به ساختمان و مسکن، ضرورت استفاده از سیستمهای ساختمانی و مصالح جدید به منظور افزایش سرعت ساخت، سبک سازی، افزایش عمر مفید و نیز مقاوم نمودن ساختمانها در برابر زلزله را بیش از پیش مطرح ساخته است .در این راستا ارتقاء سطح علمی و تخصصی جامعه مهندسی کشور و آشنایی با سیستمها و مصالح جدید ساختمانی امری اجتناب ناپذیر میباشد .حل مشکلاتی نظیر زمان طولانی اجرا، عمر مفید کم و یا هزینه زیاد اجرای ساختمانها در بخش مسکن نیازمند ارائه راهکارهایی به منظور استفاده عملی از سیستمهای ساختمانی نوین و مصالح ساختمانی جدید جهت کاهش وزن، کاهش زمان ساخت، دوام بیشتر و نهایتا کاهش هزینه اجرا میباشد.
این اقدامات در دراز مدت موجب بهینه سازی ساخت، افزایش تولید مسکن در کشور و رسیدن به شرایط اجرایی مطلوب خواهد شد. در کنار مشکلات مربوط به نیاز به مسکن، آلودگی محیط زیست و به دنبال آن تمام شدن منابع انرژی شناخته شده به دلیل استفاده نامناسب از طبیعت و منابع آن تهدیدی جدی در روند زندگی انسان به شمار میآید. از این رو در سالهای اخیر با افزایش آگاهی از آلودگی محیط زیست، تقلیل منابع طبیعی و مشکلات اجتماعی همراه آن، توسعه پایدار و ساخت و ساز پایدار تبدیل به یک نگرانی رو به رشد در سراسر جهان شده است.
توسعه پایدار به دلیل توجه به همه زمینههای زندگی اعم از اجتماعی، اقتصادی و محیطی رویکردی موثر در زمینه رویارویی با نیاز به ساخت و سازهای گسترده شهری به نظر میرسد و به دنبال آن با توجه به اصول معماری پایدار و استفاده از روشها و مصالح جدید جهت افزایش سرعت ساخت، ارتقای کیفیت ساخت و افزایش عمر مفید ساختمانها میتوان گام موثری در جهت حل مشکل کمبود مسکن در کشور برداشت.]1[
ساخت و ساز پایدار منجر به ایجاد و نگهداری مسئولانه محیط زیست سالم و ارتقاء استفاده موثر از منابع خواهد گشت. از آنجایی که ساختمانها یکی از بزرگترین مصرف کنندگان منابع طبیعی هستند، صنعت ساخت و ساز وظیفه پاسخگویی به انتظارات پایداری را در جوامع به عهده دارد ]2[. بخش ساختمان و محیط ساخته شده، بهعنوان دو حوزه کلیدی در توسعه پایدار جهانی، مطرح شدهاند .]3[
مصالح سازگار با محیط زیست علاوه بر افزایش ارزش پروژههای ساختما نی از جنبه اقتصادی،بر کاهش اثرات سوء بر محیط زیست نیز تاثیر بسزایی دارند و پیرو این قضیه،اثرات اجتماعی چشمگیری را نیز در پی خواهد داشت . ]4[ برای ایجاد ساخت وساز مناسب وحفظ محیط زیست، مصالح بکار رفته در ساختمانها نقش بسزایی دارند.]5[
انتخاب مصالح پایدار یک استراتژی مهم در طراحی ساختمان میباشد. علی رغم ضرورت توجه به مسائل پایداری، هنوز موانع عمده ای وجود دارد که از استفاده از این سبک جدید در صنعت ساخت و ساز در کشور جلوگیری می کند ]6[ در تحقیق حاضر با در نظر گرفتن لزوم توجه به توسعه پایدار در شرایط فعلی کشور و همچنین موانع موجود در خصوص انتخاب مصالح ساختمانی پایدار، مدلی برای شناسایی و وزن دهی موانع انتخاب مصالح ساختمانی پایدار بر مبنای تکنیک تصمیمگیری چند معیاره دیمتل توسعه داده خواهد شد. با شناسایی و اولیت بندی این موانع میتوان گام موثری در راستای رفع آنها برداشت.
تولید مصالح و احداث ساختمان در سالهای اخیر، انرژی بسیار زیادی را به خود اختصاص داده و به آلودگیهای زیست محیطی فراوانی نیز منجر شده است. انتشار گرد و غبار ناشی از عملیات ساختمانی در مناطق مختلف، پخش آلودگیهای شیمیایی ناشی از تولید مصالح ساختمانی، آلودگیهای گازی و ذرات معلق پخش شده در هوا که ناشی از حمل و نقل مصالح ساختمانی به محلهای مورد نظر است و نیز تولید زبالههای ساختمانی از جمله موارد عمده آلودگیهای زیست محیطی تحت تاثیر صنعت ساختمان میباشد. لذا ضروری است تا راهبردهای طراحی در ساختمانهای جدید، به سوی آینده و با هدف کاهش آلودگیهای زیست محیطی جهت گیری شود .]7[
اهمیت و ضرورت پژوهش
مصالح ساختمانی زیست محیطی باعث افزایش ارزش پروژههای ساختمانی و کاهش اثرات سوء بر محیط زیست می گردند. این نوع مصالح معمولاً دارای یک یا چند مزیت میباشند. بهره وری استفاده از منابع - انرژی، آب و حفاظت از منابع طبیعی - ، ارتقاء سطح بهداشت و سلامت ساکنین و عموم مردم از آن جمله هستند. استخراج مواد خام، فرایندهای عمل آوری و حمل و نقل مواد برای انجام یک طرح ساختمان سازی دارای اثرات قابل توجهی برای محیط زیست به حساب میآیند.
تعدادی از این موارد شامل آسیب رساندن به نظامهای اکولوژیکی، استفاده از منابع انرژی و آبی، نشر آلایندههای هوا و گازهای گلخانه ای میباشند. مصالح ساختمانی همچنین اثرات مهمی بر روی ساکنین بناها دارند. بهطور مثال کیفیت پایین هوای درونی موجب کاهش بهره وری کارکنان یک سازمان میگردد. این موضوع اثرات اقتصادی مهمی را به دنبال دارد.
انتخاب مصالح پایدار یکی از فاکتورهای اصلی است که میتواند بر پایداری یک پروژه ساختمانی اثرگذار باشد. با توجه به لزوم توجه به مباحث پایداری در صنعت ساخت و همچنین لزوم شناسایی موانع موجود جهت سیاست گذاری در راستای رفع آنها، تحقیق حاضر موانع انتخاب و استفاده از مصالح پایدار در پروژههای ساختمانی را مورد بررسی قرار میدهد. با این هدف که نتایج تحقیق بتواند موجب افزایش پایداری ساختمانها در کشور گردد.
اهداف تحقیق
هدف اصلی :
شناسایی موانع موثر بر استفاده از مصالح پایدار در پروژههای ساختمانی کشور را با استفاده از تکنیک دیمتل
اهداف فرعی :
الف - شناسایی موانع بر انتخاب مصالح ساختمانی پایدار
ب - شناسایی موانع اساسی از نظر کارشناسان صنعت ساخت کشور
ج - رتبه بندی موانع با استفاده از نتایج تکنیک دیمتل
سوالات تحقیق
پرسش اصلی:
موانع اصلی موثر بر استفاده از مصالح پایدار در پروژههای ساختمانی کشور چیست؟
پرسشهای فرعی:
الف - چه موانعی بر انتخاب مصالح ساختمانی پایدار موثر میباشد؟
ب - موانع اساسی از نظر کارشناسان صنعت ساخت کشور چه میباشند؟
ج - رتبه بندی موانع با استفاده از نتایج تکنیک دیمتل به چه صورت میباشد؟
فرضیات تحقیق
1. زیرساختهای اصلی توسعه مصالح ساختمانی پایدار در کشور وجود دارد.
2. شناخت موانع اثرگذار بر انتخاب مصالح ساختمانی پایدار در افزایش پایداری پروژههای ساختمانی کشور موثر است.
