بخشی از مقاله
خلاصه
در طول چند دهه گذشته، موضوع پرت مصالح در صنعت ساختمان اهمیت زیادی پیدا کرده و در سراسر دنیا تحقیقات زیادی از ابعاد تئوری و عملی انجام شده است. در بعضی از این تحقیقات، به اثرات زیست محیطی و توسعه پایدار و در بعضی دیگر، صرفهجویی اقتصادی کاهش پرت مصالح مورد توجه بوده است. با تمرکز بر اهمیت موضوع، در این تحقیق ابتدا، به شناسایی ریشههای تولید پرت مصالح در کشورمان پرداخته، سپس با طراحی، توزیع و تحلیل یک پرسشنامه میان دست اندرکاران،"شناخت"، "درجه" و "تاثیر" هر یک از منشاءهای تولید پرت مصالح استخراج گردیده است.
.1 مقدمه
در کشورهای در حال توسعه به دلیل روشهای سنتی ساخت و عدم فرآیند استانداردسازی، حمل و بستهبندی مصالح پرمصرف ساختمان - همچون: سیمان و فولاد - ، میزان پرت مصالح نسبت به سایر کشورهای توسعهیافته بیشتر است. باتوجه به افزایش بهای انرژی و مصالح، ضرورت صیانت از مواد خام، رشد روز افزون ساخت و همچنین رسیدن به توسعه پایدار در صنعت ساخت و ساز کشورمان، موضوع کمینه کردن پرت مصالح یا نزدیک کردن آن به نقطه بهینه اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق ابتدا، با بررسی ادبیات موضوع مهمترین دلایل پرت مصالح شناسایی شده، سپس با طراحی یک پرسشنامه، توزیع و تحلیل آن، میزان اهمیت هر یک از این دلایل استخراج گردید.
.2 ادبیات موضوع
1-2 علل و ریشه های نخاله های ساختمانی: نخاله ساختمانی در طول تمام مراحل یک پروژه ساخت و ساز تولید می شود: طراحی، تهیه مواد و عملیات سایت.
2-2 طرح:
یک اجماع عمومی در میان پیمانکاران ساختوساز وجود دارد که علت اصلی نخاله ساختمانی به دلیل مشکلات طراحی و یا عدم استراتژی به حداقل رساندن ضایعات در طول پروژه است. عثمانی و همکاران - 2008 - استدلال میکنند که نخاله در پروژههای ساختوساز، در تمام مراحل شروع تا اتمام تولید میشود و فاز طراحی بخش وسیعی از نخاله را شامل می شود. جونز - 2008 - اهمیت بهکارگیری شیوههای مدیریت نخاله در شروع یک پروژه ساخت و ساز را با این استدلال که چگونه مرحله طراحی نقش حیاتی در کاهش مقدار تولید نخاله در محل دارد را نشان داده است. یک مثال از این مورد ارائه شاخصهای کلیدی عملکرد در ارزیابی فرصتهای طراحی است. تحقیقات دیگر نیز حاکی از آن است که علل قابل توجهی از تولید نخاله به فرآیند طراحی باز میگردد.
علاوه بر این، اینگونه استدلال شده است که، طراح بهترین امکان و توانمندی را در جهت افزایش بازیافت نخاله ساختمانی را به عنوان مواد مورداستفاده در ساختوساز دارد - پرایس و همکاران، . - 2009 این امر توسط جونز - - 2008 مورد تاکید مجدد قرار گرفت. او تایید کرد که مشخصات تولید شده در طی مرحله طراحی ممکن است اثرات قابل توجهی در کاهش ضایعات داشته باشد. جالب توجه است که یک پژوهش متناقض ادعا میکند که معماران خود بر این باورند که اکثر نخاله ساختمانی در دوره عملیات سایت ایجاد میشوند و به ندرت در مراحل طراحی تولید میشوند - عثمانی و همکاران، . - 2006 با این حال، برخی از طراحان به طور قابل توجهی به کاهش ضایعات تولید شده در طی پروژههای ساخت و ساز با اجرای اقداماتی برای بیرون راندن زباله در مراحل طراحی کمک کردهاند - .
3-2 تهیه مواد
نخاله، از طریق تهیه مواد به مقدار سفارش و تامین مصالح در طول اجرای پروژه بدست میآید. مرحله طراحی و تهیه کار یک فرصت عالی برای طراحی و پیادهسازی تکنیکهای به حداقل رساندن ضایعات را فراهم میکند WRAP - . - 2007a به حداقل رساندن نخاله باید از مراحل اولیه اجرای پروژه مورد توجه باشد. در حالت ایدهآل، الزامات موردنیاز برای مدیریت نخاله مواد باید در اسناد مناقصه گنجانده شده باشد. سفارش و تامین مواد بخش مهمی از روند ساخت و ساز است.
عثمانی و همکاران - - 2008 ، استدلال میکنند که سفارش بیش از حد مواد، یکی از عوامل مهم تولید نخاله در سایت است. این امر اغلب به دلیل اطلاعات طراحی ضعیف است، که باعث میشود پیمانکاران مقدار مواد مورد نیاز را برآورد کنند. کاونتری و همکاران - - 2001 نشان داد که 10 درصد از مواد در سایت از طریق "عدم استفاده" در ساخت و ساز تلف میشوند. اگر نتوان مواد تهیه شده و استفاده نشده را بازگرداند و یا به فروش رساند، این مواد به هدر میروند.
4-2 عملیات سایت
در تحقیقی پیمانکاران اذعان کردهاند که، نخاله ساختمانی سایت میتواند از طریق انتخاب بهتر پرسنل واجدالشرایط سایت و همچنین تجهیزات صحیح و متناسب، کاهش یابد Ekanayake - و Ofori، . - 2000 دیگر محققان دریافتهاند که نیروی کار آموزش ندیده و غیر ماهر از علل عمده تولید نخاله در محل بودند - عثمانی و همکاران . - 2006 نخاله ممکن است توسط تجهیزات ذخیرهسازی کاهش یابد. آب و هوای نامناسب - در صورت عدم حفاظت مناسب - میتواند باعث آسیب به مواد و ایجاد نخاله شود.
در ایالت متحده آمریکا % 29 از زبالهها مربوط به صنعت ساخت و ساز است. در کشور انگلیس بیش از %50 و در استرالیا بین %20 تا %30 را به خود اختصاص میدهد. صنعت ساخت و ساز مسئول تولید چنین ضایعاتی است که در جهت کاهش آن باید تلاش نمود - . - Rogoff and Williams,1994 با توجه با اینکه عمر ساختمان در کشور ایران یک چهارم کشور انگلستان است، در حالت مطلوب هدررفت مصالح - مصالح اصلی در فاز اجرا - در ایران چهار برابر کشور انگلیس است.
در انگلستان مالیات بالای دپوی زبالههای ساختمانی، سازندگان را به سعی در ایجاد کمترین زباله و استفاده مجدد از مصالح تخریبی موجود ترغیب و تشویق میکند؛ ضمن اینکه در صورت استفاده مجدد از زبالهها در محل سایت، مالیات نهائی نیز کاهش خواهد یافت - رضازاده و همکاران . - 1391 نحوه مدیریت و ذخیرهسازی مصالح، کنترل موجودی انبارداری، طراحی و همچنین فاکتورهای تدارکاتی به عنوان مهمترین علل و دلایل شناخته شده پرت مصالح در مرحله ساخت میباشند.
از جمله علل ضایعات میتوان به تغییر خواستههای کارفرما - دوبارهکاری بر اثر تغییر خواستههای کارفرما در حین اجرا در زمان نامناسب - ، کیفیت پایین تولید مصالح، نحوه غیراستاندارد مصرف و... اشاره کرد. در کشور غنا عدم ارزیابی برنامهریزی و کنترل، مدیریت ضعیف پروژه، کارگروهی ضعیف، عدم قابلیتهای فنی، فقدان انگیزه حرفهای و ارتباطات ضعیف به عنوان شش دسته از موانع گستردهای هستند که در بهینه کردن مصرف مصالح در صنعت ساختمان نقش دارند.
