بخشی از مقاله
چکیده
زمین لرزه نشانه عدم تعادل پوسته زمین و در نتیجه تغییر و تحولات ژئودینامیکی بعدی آن است. بنابراین بین زمین لرزه و تکتونیک هر ناحیه رابطه مستقیمی وجود دارد که با پی بردن به آن می توان مناطق زلزله خیز را تعیین نم.د . بررسی کارتوگرافیکی زمین لرزه های ثبت شده در ایران در قرن اخیر ، تمرکز مسلم فعالیت های آن را در حواشی کوهستانی فلات ایران که به دوران سوم زمین شناسی تعلق دارند نشان می دهد، نقشه سیسموتکتونیک ایران نشان دهنده تمرکز فعالیت های زلزله در حواشی کوه های البرز و زاگرس است، چرا که در زاگرس و البرز از نظر ژئودینامیکی هنوز تعادل ایزوستازی واقعی وجود ندارد و در نقشه های تکتونیک دنیا، به ویژه در مسائل مربوط به تکتونیک صفحه ای ، سرزمین ایران محل عبور دو خط برخورد، یکی به موازات و در امتداد گسل زاگرس و دیگری به موازات البرز در نظر گرفته می شود.
که این دو خط در آذربایجان به هم متصل می شوند و ایران به صورت صفحه کوچکی نشان داده می شود. بنابراین برخورد صفحات در امتداد خطوط ذکر شده در زلزله خیزی ایران بسیار موثرند.بنابراین تحت چنین شرایطی ایران و ایران خاوری کم و بیش در برابر زلزله پایداری و مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند. زلزله هایی که در کشور ایران رخ می دهد معمولا سطحی و یا با عمق نرمال حدود 32 کیلومتر هستند و به ندرت زلزله ای با عمق بیش از 50 کیلومتر در کشور ما حادث شده است و چون عمق این زلزله ها کم می باشند، غالبا باعث خسارات فراوان می شوند. می توانیم نقاط تمرکز زلزله هایی که در سال های بین 1279 تا 1356 اتفاق افتاده بدین صورت مشخص شده است. و ایران یکی از نقاط مهم زلزله خیز جهان می باشد که در آن زلزله هایی با عمق سطحی و با شدت زیاد ، اغلب در حاشیه های کوه های چین خورده دوران سوم زمین شناسی و در امتداد حاشیه گسل ها اتفاق می افتد .
بنابراین در مسیر و حاشیه گسل های اصلی و فعال ، ایجاد شهرها و آبادی های ممنوع اعلام می گردد. و جهت جلوگیری از خسارات و تلفات، ساختمانهای مناسبی در مناطق لرزه ای ایجاد گردد. به علاوه رعایت بنای ساختمان ها در نقاطی از سطح زمین موجب امنیت بیشتری برای آنها خواهد بود، و یکی از مهم ترین علل آسیب و خرابی در مناطق کوهستانی، انتخاب محل ساختمان است که غالبا در شیب زمین قرار دارند. برای پیش گیری و خسارات کمتر به جان و مال مردم باید ساختمان ها را مقاوم سازی کنند تا از همه اینها جلوگیری شود و اگر جاذبه الکتریکی کم شود بتوانیم جاذبه الکتریکی را کم کنیم از خطرات جلوگیری و زلزله را بهتر می توانیم پیش بینی کنیم.
واژگان کلیدی:زلزله شناسی، پیش بینی زلزله، لرزه نگاری، زلزله خیزی
مقدمه:
در وقایع نگاری مخاطرات طبیعی ایران، زلزله همواره یکی از بلایای همیشگی طبیعی کشور بوده است . واقعیت این است که ایران به دلیل موقعیت قرارگیری در پهنه زلزله خیزی جهان، درموقعیت حساس و خطرناک قرار گرفته است . آسیب پذیرترین مناطق در این زمینه ، روستاهای کشور هستند که کیفیت ساخت و ساز در آنها، در سطح پایین قرار دارد. علاوه بر کالبدهای شهری و روستایی، تاسیسات زیربنایی کشور نیز در مقابل زلزله چندان ایمن نیستند. تاسیساتی مانند راهها، پل ها ، خطوط راه آهن، تونل ها، نیرو گاه ها، سدها، خطوط انتقال نیرو و انرژی ، مخازن آب و دکل های ارتباطی و مانند اینها، هرچند که مطالعات پایه ای به آسیب پذیری آنها از زلزله توجه می شود. زلزله به عنوان یک خطر طبیعی ، میراث زمین شناختی و تکتونیکی ایران است و نمی توان از رویداد آن جلوگیری کرد.
بخش زلزله شناسی از بدو تاسیس موسسه در سال 1336 هجری شمسی با هدف مطالعه زلزله خیزی کشور و بررسی شیوه های کاهش خطرات ناشی از زلزله ایجاد و در این راستا به علت اهمیت و نیاز کشور به راه اندازی ایستگاه ها و شبکه های لرزه نگاری به تدریج گسترش پیدا کرده است. وجود شواهد ژئومورفولوژیکی روشن، نظیر گسله های متنوع افقی و عمودی و همچنین شکاف ها و شکست ها در سطح خارجی زمین و به موازات آن شواهد آتشفشانی و فعالیت های شدید زمین لرزه ای ، به ویژه علائم ژئوترمی نظیر چشمه های آب معدنی و گرم ، همه نشان دهنده این واقعیت هستند که پوسته زمین در بسیاری از نقاط ایران تا به امروز نیز آرامش خود را بازنیافته است..
زلزله در کشورهای پیشرفته خصوصا درزمینه ساختمان که درگیری نزدیکی هم با زلزله دارند ، همچون ژاپن و آمریکا تقریبا مهار شده است ، آنان توانسته اند با بهینه سازی ساختمانهایشان و رعایت اصول ایمنی در ساخت و نظارت بر اجرا به نقطه ای برسند که بگویند در کشور ما زلزله بلا نیست ، بنابراین در ابتدا به شما پیشنهاد می کنیم در بخش »چگونه بسازیم« سایت با اصول اولیه محاسبات، طراحی ، ساخت و چگونگی نظارت ویژه برمراحل فوق آشنا شوید تا اگر در حال ساخت خانه ای برای خود هستید آنگونه بسازید که پس از زلزله باز در منزل خود در کنار خانواده محترمتان صحیح و سالم باشید. در زلزله های اتفاق افتاده در دنیا بیش از 90 درصد مرگ و میرها به علت ویران شدن ساختمانهایی است که انسانها از آنها به عنوان محل زندگی و یا محل کار و غیره استفاده می کنند. بنابراین یکی از راههای مهم مقابله با زلزله کاهش و تلفات آن استفاده از ساختمانهایی استاندارد از نظر مهندسی زلزله می باشد. همچنین آموزش و آگاهی مردم در خصوص راههای مقابله با زلزله نیز حائز اهمیت می باشد.
