بخشی از مقاله
چکیده :
زهد در لغت به معنای بی رغبتی به چیزی و قناعت به کم آن است و در اصطلاح عدم گرایش و رغبت قلبی به دنیا و امور دنیوی و بهره کم از متاع آن بخاطر کوچک شمردن آن است .زهد در روایات به معنای عدم تأسف بر آنچه از دست رفته و عدم شادی بر آنچه به انسان می رسد، می باشد. پیشینه زهد به زمانهای قدیم بر می گردد، زیرا اولین عادات و رسوم انسانی بوده است. از جهت تاریخی زهد، به ترتیب در هندیها و مسیحیان و در مسلمانان یافت می گردد. زهد با بعضی از مفاهیم اسلامی همچون، ایمان، تقوا، کسب حلال و قناعت رابطه تنگاتنگی دارد. دو دسته از عوامل مهم در پیدایش زهد مؤثر است: یکی از درجات بالای آن، بی رغبتی به مباحات و حلالهای دنیوی است و بالاتر از آن ترک کردن هر چیزی است که انسان را به غیر خدا سوق می دهد. بی رغبتی به دنیا دارای آثار مختلفی در زندگی فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی است که در روایات معصومین علیهم السلام بدانها اشاره گردیده است.
زهد، از جمله ارزش های متعالی مکتب اسلام است که مورد توجه و تاکید زیادائمه - علیهم السلام - قرار گرفته است. بی شک، زهد و تقوا، دو عنصر مهم و قابل توجه اند که مکمل و متمم هم اند. در معارف اسلامی، پس از مسئله ی تقوا، بر زهد،بیش از سایر معارف تکیه و سفارش شده است .شک نیست که » گرایش انسان به زهد، ریشه در آزاد منشی او دارد. انسان، بالفطره میل به تصاحب و تملک و بهره مندی از اشیا دارد، ولی آن جا که می بیند اشیا به همان نسبت که در بیرون، او را مقتدر ساخته، در درون، ضعیف و زبون اش کرده ومملوک و برده ی خویش ساخته، در مقابل این بردگی، طغیان می کند و نام این طغیان،زهد است - .« سیری در نهج البلاغه، مرتضی مطهری، صدرا،تهران، ص - 233در این تحقیق، ابتدا به »مفهوم زهد« نظر می کنیم سپس به فلسفه زهد و بعد از آن به درجات آن و عوامل پیدایش زهد می پردازیم .
کلید واژه: زهد، زاهد،زهد اسلامی، زهد در کلام اهل بیت ، زهد در نهج البلاغه ، زهد در قرآن ، زهد در روایات
