بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله با نظر به تربیت صحیح فرزندان، که امروزه از مشکلات خانواده و جامعه به شمار می رود؛ در ابتدا به تعریفی جامع از واژه ی تربیت می پردازد، تا مقصود و مفهوم تربیت کردن افراد بیان گردد و سپس بر اساس مجموعه موضوعات و مسائل مورد قبول اسلام، شاخص ها و ویژگی هایی جهت تربیت فرزندان مطرح می شود. در این تحقیق اسناد و مدارکی مربوط به تربیت از دیدگاه اسلام گردآوری و در راستای هدف تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است به همین دلیل روش انجام تحقیق تحلیل اسنادی بوده است. نتیجه ای که از این پژوهش حاصل شد این بود که می توان با آموزش خانواده ها و آشنا ساختن آنان با روشهای صحیح تربیتی و بیان شاخص های زندگی اسلامی، در تامین سعادت فردی و اجتماعی افراد گامی موثر برداشت.
کلید واژگان: شاخص، تربیت، سبک زندگی اسلامی
مقدمه
انسانها در بدو تولد همچون کاغذی سفیدند که هنوز چیزی بر آن نوشته نشده است و هر آنچه بر آنها بنویسیم، در آینده همان را خواهیم خواند؛ به عبارت دیگر، شخصیت اجتماعی و فرهنگی و مذهبی فرزندان، توسط رسانه ها، خانواده، مدرسه و محیط های اجتماعی دیگر ساخته میشود یعنی قاعدتا شکل و محتوای هر یک از این منابع، با شکل و محتوای شخصیت روانی، اجتماعی و هویت فرهنگی جوانان نسبتا مشابه خواهد بود. عملکرد و تاثیر این منابع بر افراد جامعه یکسان نیست. ممکن است در بعضی از افراد خانواده و در افراد دیگر مدرسه و در تعدادی دیگر رسانه بیشترین تاثیر را داشته باشند. - منادی، - 1384
هر فردی در هر نظام و جامعه ای، هدف های تربیتی ویژه ای دارد و تمام برنامه ریزی ها و تلاش های تربیتی برای رسیدن به آن اهداف می باشد. بعضی جوامع، هدف تربیتشان رشد روحی-روانی و اخلاقی افراد جامعه است و بعضی دیگر اهدافی مادی دارند. عوامل مختلفی چون ملیت، اوضاع اقتصادی، عقاید و سنن، میزان پذیرش افکار و عقاید، سوابق سیاسی و... میتوانند در چگونگی تشکیل تربیتی موثر باشد. در دین مقدس اسلام، والاترین هدف نظام تربیتی، نزدیکی جستن به خداست. یکی از هدف های تربیتی قرآن این است که انسان خود و نظام اجتماعی اسلامی جهان و مخلوقات، آفریننده جهان و سهم خودش را از نظر مسئولیت اجتماعی که بر عهده اش است،بشناسد و پروردگار را عبادت کند. - برجی نژاد، - 1389
براین اساس در این مقاله سعی داشتیم که با نگاهی به سبک زندگی اسلامی، ویژگی ها و شاخص هایی برای تربیت فرزند بیان کنیم. برمبنای قاعده»پیشگیری از معالجه سودمندتر است« بر پدران و مربیان اسلامی فرض است که کوشش و سعی خود را برای تربیت نوجوانان در این مرحله خطیر بکار بندند و مقدمات ارزنده دینی و اخلاقی را در آنان قدرت و نیرو بخشند تا از هر گونه انحراف و لغزش جوانان عزیز ما جلوگیری بعمل آید و شاید فرمایش رسول گرامی - ص - ناظر به همین جهت است که می فرماید»الرموا اولادکم و احسنوا ادبهم« یعنی مراقب فرزندانتان باشید و آنان را نیکو تربیت کنید زیرا هر کس در جوانی با چیزی خوی گرفت تا پایان عمر از آن دست بر نخواهد داشت و روح جوان هم آماده اتصاف به فضائل اخلاقی است و هم مستعد آلودگی به رذائل و پلیدی ها و چنانچه در این رهگذر خطیر از سن جوانی تحت شرایط صحیح تربیت قرار گرفت بی شک در آینده انسانی شریف و مستقیم و واجد کمالات نفسانی وارد جامعه خواهد شد. - غفرانی، - 1358
اما باید دانست که انسان بدون تربیت صحیح ره به جایی نمی برد، نه از باغ زندگی خویش میوه شیرین می چیند و نه کام انسانهای دیگر را از ثمرات درخت وجود خود شیرین می کند؛ و بالاتر آنکه نه به درک معنای انسانیت نایل می آید و نه به فتح قله های رفیع انسانیت دست می یازد. - همت بناری، - 1377 در واقع مرحله نوجوانی مرحله تکوین واقعی و فعال جنبه های روانی انسان است چنانچه نوجوان در این مرحله حساس و خطیر از عمر تنها و یکه شود در معرض تند بادهای طوفان زای زندگی یکه و تنها می ماند و خلا فکری و دینی او مورد هجوم و غارت قرار می گیرد و کاسه دلش از معتقدات بی اساس و افکارگمراه لبریز می گردد و با عقل جوان و ناپخته نمی تواند اینگونه افکار نادرست را توجیه و تفسیر نماید و صحت و سقم آنها را دریابد. - غفرانی، - 1358
مفهوم سبک زندگی اسلامی
»سبک زندگی« نظام واره خاص زندگی است که به یک فرد، خانواده یا جامعه با هویت خاص اختصاص دارد و به عبارت دیگر، شیوه ای نسبتا ثابت است که فرد اهداف خود را به آن طریق دنبال می کند. منظور از سبک زندگی اسلامی، شیوه زندگی فردی و اجتماعی است که همه یا بیشتر متدینان به اسلام یا قشر مؤثری از جامعه اسلامی به آن عمل می کنند و در رفتارشان منعکس می شود. - فقیهی و همکاران، - 1392
تعریف تربیت
واژه تربیت در لغت، دارای معانی متعددی است: پروراندن، پروردن، آداب و اخلاق را به کسی آموختن، پرورش، پرورش دادن، آموختن، پرورش بدن به وسیله ی انواع ورزش، تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، تغذیه و مراقبت کودک را عهده دار شدن و به دقت او را سرپرستی کردن، از این معانی است. - اخوی، - 1390 واژه تربیت از»ربو«به معنای زیادت گرفته شده است.»رب«در اصل به معنای تربیت است و معنای آن ایجاد چیزی یا حالتی، به تدریج و در مراحل مختلف است تا به حد کمال و تام خود برسد. با توجه به این معنا، تربیت یعنی، پرورش توانایی های انسان است، یعنی فراهم شدن زمینه ای برای شکوفا سازی تدریجی استعدادهای انسان، تا به نهایت و کمال خود برسد. - برجی نژاد، - 1389 معنای اصطلاحی تربیت از مناظر گوناگون:
تربیت عبارت است از زمینه سازی برای کمک کردن به متربی جهت شکوفا سازی قابلیت ها و توانش های درونی اش - 1کشاورز، - 1387 »تربیت همانا کشاندن آدمی به سوی ارزشهای والای انسانی، چنان که آن را بفهمد، بپذیرد، دوست بدارد و به کار آورد« - اخوی، - 1390 تربیت جریانی مستمر و فعالیتی تدریجی است که نه مرز می شناسد و نه زمان و مکان؛ بلکه به درازای عمر است و به پهنای ابعاد وجودی عالم اکبر، یعنی انسان. - همت بناری، - 1377 تربیت عبارت است از فعالیتی هدفمند و دو سویه میان مربی و متربی، به منظور کمک به متربی برای تحقق بخشیدن به قابلیت های ویژه و پرورش شخصیت او در جنبه های گوناگون فردی، اجتماعی، جسمی، عاطفی، اخلاقی، عقلانی و... - اسکندری نژاد، - 1389
معنی درست تربیت در اینجا و منظور صحیح از آن عبارت است از پروراندن افراد نورسی که بدون نظر مربی نمیتوانند خودشان صلاح و فساد و نیک و بد را در کارها بشناسند. بنابراین اول چیزی که باید در روش تربیت مورد نظر قرار گیرد یاد دادن طرز تفکر است به نحوی که هر فرد در حد خود بتواند اندیشه خود را از راهی که وصول به مقصود را در طی آن تشخیص داده بکار اندازد و راه رفع نقص و ایجاد کمال را به راهبری مربی به دست آورد. - ابوتراب هدائی، - بنابراین در تربیت، بحث هدایت و فراهم آوری زمینه های مساعد برای متربی مطرح است، نه ایجاد یک امر بدون زمینه که در واقع نوعی تحمیل یا وارد سازی زورمندانه باشد. - کشاورز، - 1387
خانواده و نقش آن در تربیت فرزندان
