بخشی از مقاله
چکیده
شناخت سبک های معماری جهان، برای تمامی معماران ضرورتی بدیهی است و بدین منظور واحدهایی آموزشی برای شناخت معماری جهان در دانشگاههای معماری گنجانده شده است. اما در این میان در کتب و مقالات فارسی زبان به سبک های معماری استرالیا و سیر تحولات آن پرداخته نشده، درحالی که این کشور چند فرهنگی موفق نیز سیر تحولاتی در سبک های معماریاش گذرانده است. در این مقاله به شناختی برسبک های معماری استرالیا از 1788میلادی تا دوره ی معاصر می رسیم.
روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله، توصیفی - تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و مرور متن و اسناد تاریخی و کتب مربوطه بوده است. استرالیا سالها جزء مستعمرات انگلستان بوده و از سبک های زاده شده در انگلستان اثر گرفته، گاهی از سرزمین مهاجران و برخی از این سبک ها در خود استرالیا به وجود آمده اند. پس از شناخت سبک و سبک شناسی؛ به بررسی سبکهای موجود در هر هفت دورهی معماری استرالیا میپردازیم. در دوران استعماری کهن سکونتگاهها با حداقل امکانات و مصالح بوم آوردی ساخته می-شدند.
دوران ویکتوریا دورهی افزایش ثروت ملی استرالیا بوده؛ تزئینات و فنون جدید ساخت و ساز باعث رهایی معماران از متقارن سازی و بی آلایشی و سادگی سبکهای دورهی قبل شد. در دوران ادواردین الگوها و تزئینات پیچیدهی سبک ویکتوریا کمتر شده و در دوران فدرال سبکهای "استرالیایی بنیاد" ایجاد شدند. سبکهای متغیر و نوسانی زیادی در این دوران توسط معماران شکل گرفت.
در دوران پس از جنگ ارتباط استرالیا با آمریکا افزایش یافت و سبکهای رایج در آمریکا همچون سبک بین الملل در استرالیا نیز اثر گذاشت. در دوران متأخرهی قرن بیستم استرالیایی ها خواستار بازگشت به سبکهای پیشین کشورشان شدندو نهایتاً در دوران هفتم سبکهای متنوع موجود در زمان حال استرالیا را بررسی کردیم که مهم ترین عامل شکلگیریشان را میتوان مدلسازی پیشرفته با رایانه دانست.
-1 مقدمه
در این مقاله ابتدا به تعریف سبک، و سپس سبک شناسی می پردازیم؛ پس از آن دوران های معماری استرالیا از 1788 تا معاصر را مطرح می کنیم. تقسیم بندی دوران ها، برای تشخیص سبکهای موجود در هر دوره، با اندکی تفاوت در کتب استرالیا مطرح شده، در این مقاله دوران های مذکور و سبکهای موجود در هر دوره با توجه به نظر ریچارد اپرلی - Richard Apperlyنویسندهی کتاب فرهنگ تصویری برای تشخیص معماری استرالیا - [1] آورده شده است. سپس با مطالعه و پژوهش دیگر مقالات پیرامون سبک شناسی و معماری استرالیا، به یک شناخت از سبک های معماری استرالیا از 1788 تا دوران معاصر می رسیم. ابتدا هر دوران را با سبک های موجود در آن معرفی کرده، سپس سبک ها و زیرسبک های مذکور را بررسی کرده، تعریف مختصری از دلیل شکل گیری سبک، ویژگی های سبکی و نمونههای موردی آورده شده است. بسیاری از سبک ها و زیرسبک های مذکور در مقاله به دلیل نبود منابع فارسی در مورد سبک های استرالیا برای اولین بار به فارسی برگردانده شده است.
تعریف سبک
»سبک هنری« عبارت است از شیوهی بیان اندیشه، ذهنیات وعواطف خودآگاه یا ناخودآگاه هنرمند. در شکلگیری »سبک « ، عوامل متعددی دخیل است؛ برخی از این عوامل ریشه در روان و نفسانیات هنرمند دارند و برخی دیگر مولود شرایط بیرونی هستند . منظور از شرایط بیرونی، شرایط اجتماعی، سیاسی،اقتصادی و فرهنگی است که البته اینها نیز به طور بالقوه میتوانند منشأ تأثیراتی ژرف بر روان هنرمند باشند
سبک را به طورعام میتوان الگوها یا صفات بارز چیز یا مجموعهای ازاشیاء دانست. مزیت سبک بر دیگر روشهای طبقهبندی تاریخ هنردراین است که به وسیله آن میتوان با حداقل مدارک، بیشترین آگاهی را از وضع هنر در دورهای خاص کسب کرد. اگرچه کاربرد واژه سبک در تاریخ ادبیات مغرب زمین به دوران باستان میرسد؛ کاربرد آن درمطالعه تاریخ هنراز قرن هجدهم رایج شد. سبک طیفی وسیع از معانی را در بر دارد. این واژ اصالتاً یونانی است و از" stylus "گرفته شده است و زمانی بر دست نوشته - کتیبه - دلالت می کرده است. گومبریش سبک را هر چیز متمایز، قابل تشخیص، یا روشی برای انجام عملی خاص یا تولید اثری دستساخته به روشی که باید اجرا یا تولید شود، تعریف می کند.
اگر بخواهیم به بیان ساده، سبک را در عامترین معنا تعریف کنیم؛ میتوان آن را مجموعه ای از الگوها یا صفات متمایز و مشخص چیز یا مجموعهای از اشیاء دانست. این الگوها را "صفات سبک" میخوانیم. حال این صفات اگر در یک اثرهنری باشد میشود سبک آن اثر هنری، اگر در آثار یک هنرمند باشد میشود سبک هنرمند، اگر در آثار یک منطقه یا یک دوره باشد می-شود سبک آن منطقه یا دوره.[4] در این مقاله، منظور از سبک همان سبک دوره ای است که با تقسیم بندی دوران ها، به شناخت سبک های موجود و صفات آن در هر دورهی استرالیا می پردازیم.
سبک شناسی
سبک شناسی، ابزاری مهم در تاریخ نگاری هنر و معماری است. سبکشناسی در یک معنا، ساختاری برای طبقهبندی آثار فراهم میکند. مورخان معماری در مواجهه با آثار معماری برای مثال در یک شهر با بافت تاریخی با انبوهی از بناهایی مواجه ِ اندکه بدون ترتیب تاریخی خاص در کنار یکدیگر قرارگرفتهاند. این بناها از نظر دورۀ ساخت، کاربری، سازندگان و استفاده-کنندگان متفاوتاند. یکی از اولین وظایف مورخان معماری تفکیک این بناها در طبقهبندی با ساختارهایی منظم است. ممکن است این بناها را براساس زمان ساخت مرتب کنند که به آن دورهبندی میگویند. ممکن است آنها را براساس استفادهشان طبقهبندی کنند که به آن گونهشناسی میگویند و ممکن است بناها را براساس ویژگیهای صوری و شباهتهای ظاهری طبقه-بندی کنند که آن را سبک شناختی میخوانند - نمودار[6][5] - 1
نمودار: 1 وظایف مورخان معماری از دیدگاه السنر
-2 بدنهی مقاله:
-1-2 دوران استعماری کهن
معماری به سبک دوران استعماری کهنٌ، اصطلاحی است برای ساختار ساختمان سازی استرالیا که با سکونت اروپاییان شروع شده و این دوران از ژانویه 1788 تا 1840 میلادی را دربر می گیرد. این سبک با ساخت اولین ساختمان بازداشت جزایی بریتانیا در سیدنی آغاز شد، و در حقیقت خانهای برای فرماندار بود و خانهای مشابه با همان برای دیگرافراد دولت ساخته شده بود .
سکونت گاهها با حداقل امکانات ساخته می شد. مجرمین و محکومینی که به استرالیا تبعید شده بودند با تکنیک های ساده ای که معمولاً برای ساختن پناهگاه حیوانات استفاده می شد، ساختمان سازی می کردند و مصالح در دسترس همان مصالح بوم آوردیٍ بود که در محل وجود داشت. کلبه ها را با دیوارهایی از فریم های چوبی و اندود مالیدن ایجاد می کردند. از چوب درختان محلی استفاده می شد و آجرها از خلیجی در نزدیکی های بندر جکسون port Jackson فراهم می شد. آهکی که به عنوان ملات مورد استفاده قرار می گرفت را نیز از سوزاندن پوسته های صدف به دست می آوردند.
اولین مصالح وارداتی برای ساخت بام ها، ورقه های آهنی موج دار بود. کمکم سقف هایی با این سبک به عنوان مشخصه ای برای معماری استرالیایی شده بود. همانگونه که وسایل و ابزار بهتری برای مجرمین محکوم به ساخت و ساز، فراهم می شد، این سازندگان نیز ماهرانه تر از الوارهای چوب مقاوم درختان جنگل های محلی استفاده می کردند. در ابتدا خانه ها دارای پنجره ها و بازشوهای بسیار کوچک بودند. اکثر ساختمان های ساخته شده در 50 سال اول سکونت اروپایی ها در استرالیا، بسیار ساده بودند.
کلبه های محکومین، خانه های صیادان و کارگران دریا، انبارهای دولت و خانه های مقامات دولتی همگی مکعب های ساده ای بودند که سقف های شیروانی چند کله - سقف شیروانی تیزه دار چند بر - داشته و ایوان جلو و یا طرفین ساختمان با ستون های چوبی همانند دوران کلاسیک، پشتیبانی می شد. این سبک اثر گرفته از مقررات نظامنامه ی ساختمان های نظامی بریتانیا بود که پیش تر در هند و دیگر مناطق استوایی ساخته می شد و آجر به عنوان مصالح پایه ی بنایی مورد استفاده قرار میگرفت.
در معماری دوران استعماری کهن3 سبک به وضوح دیده می شود که عبارتند از: سبک معماری جرجی Georgian ،سبک سلطنت نیابتی انگلیسRegency و سبک یونانیGrecian که به اختصار به شرح هر سبک می پردازیم. در دوران های اولیه ی سکونت اروپایی ها در استرالیا، سبک معماری جرجیGeorgian architecture، سبک رایج معماری بومی در بریتانیا بود. سبک های غالب در معماری روز بریتانیا تأثیر مستقیمی بر معماری استرالیا داشت.سبک جرجی سبکی غالب در معماری، مبلمان و صنایع دستی رایج در انگلستان از سال 1714 تا 1830 است که برگرفته از فرم های کلاسیک، باروک و رنسانس می باشد.
نام این سبک، برگرفته از نام چهار پادشاهی است که پی در پی در این دوره حکومت می کردند و همگی-برای سال ها به جای سقف های وارداتی، از دو نوع مصالح بوم آورد برای سقف سازی استفاده می کردند. یکی، نی های کشیده و بلندی که در کنار رودخانه ی کوکCook River روییده بودند، که از آن برای شالیپوش کردن سقف استفاده می کردندو دیگری ورقه هایی از پوست درختان بود. پوست درختان بومی را در سطح ورقه های بزرگ بریده و سقف را پوشش می دادند. روش های استفاده از پوست درختان از سکنه ی اولیه - Aborginal people - آموخته شده و به سرعت مورد پذیرش مجرمینی که محکوم به ساخت و ساز شده بودند، قرار گرفت و شروع به همانند سازی با همان روش سکنه ی اولیه کردند.
