بخشی از مقاله
چکیده
نفت یکی از مهمترین انرژیهای تجدیدپذیر در جهان به حساب میآید. پروژههای ساخت و ساز، جزء مهمترین بخشها در صنعت نفت به شمار میآیند و سرشار از ریسکهای کوچک و بزرگی هستند که باید برای آنها برنامهریزی ویژهای داشت. پروژه بهرهبرداری و نمکزدایی نفت یکی از پروژههای مهم نفتی میباشد که با هدف فرآورش و شیرینسازی نفت احداث میشوند. در این پژوهش سعی در ایجاد ارتباط بین مدیریت ریسک با استفاده از AHP هستیم که از 21 ریسک استفاده شده است.
.1 مقدمه
فرآیند ریسک در یکی از سه دسته؛ریسکهای منفرد، ریسکهای متوالی و ریسک همزمان قرار گرفته میشوند.[1] امروزه افزایش هزینه و پیچیدگیهای موجود در پروژهها از یکسو و افزایش عدم قطعیت ریسکهای موجود در محیطهای تجاری از سوی دیگر باعث شده است که مدیران پروژه به منظور کاهش خطرپذیری و انحراف پروژه از اهداف تعیین شده، استفاده از مدیریت ریسک را در برنامهریزی و کنترل پروژهها، سرلوحه فعالیتهای خود قرار دهند.
مدیریت ریسک مزایایی از قبیل بهبود در طراحی، زمانبندی و بودجهبندی، افزایش احتمال انجام پروژه طبق برنامه و بودجه تعیین شده، کمک به استفاده از مناسبترین نوع قرارداد، جلوگیری از پذیرش پروژههای ناموفق، امکان مقایسه عینی گزینهها، فراهم نمودن اطلاعات آماری جهت تصمیمگیری بهتر را فراهم میسازد.[2] محیط پروژههای امروزی به صورت سریع در حال تغییر و گذر است.
پیچیدگی پروژه شامل بسیاری از فعالیتهای مشروط به یکدیگر جهت رسیدن به مرحله نهایی پروژه است.[3] نیاز به اتخاذ یک روش تصمیمگیری چندمعیاره برای اندازهگیری پروژه ضروری است، در میان روشهای چندمعیاره، AHP کاربرد فراوانی در حوزههای مختلف از جمله در حوزه پروژه کسب کرده است. مناسبترین روش برای اندازهگیری پروژه، روش AHP است
یک مدل جدید با استفاده از روش AHP برای تعیین شاخص پیچیدگی پروژه ارائه دادند.[4] پروژههای ساخت و ساز جزء عظیمترین و مهمترین بخشها در صنعت نفت به شمار میآیند و سرشار از ریسکهای کوچک و بزرگی هستند که میبایست برای آنها برنامهریزی ویژهای داشت. در این میان پروژه بهرهبرداری و نمکزدایی نفت یکی از پروژههای مهم نفتی میباشد که با هدف فرآورش و شیرینسازی نفت احداث شده است. این پژوهش به دنبال شناسایی ریسکهای پروژه واحد بهرهبرداری و نمکزدایی در شرکت نفتی فرضی با استفاده از تکنیک AHP است.
.2 روش پیشنهادی
ریسکهای شناسایی شده در این پژوهش بر اهداف پروژه از جنبههای مختلف اثرگذار است. با بررسی پژوهشها، معیارهای مختلفی برای ارزیابی ریسکهای پروژه ذکر شدهاند که پس از بررسیهای لازم و اظهار نظر خبرگان و متخصصین سه شاخص به عنوان معیارهای ارزیابی انتخاب شدند که ریسکهای پروژه میتوانند با تأثیرگذاری بر آنها اهداف کلی پروژه را تحت تأثیر قرار دهند که عبارتند از: زمان، هزینه و ضریب ایمنی. این مقاله در 3 مرحله کلی انجام میشود. در مرحله نخست، شاخصهایی که بیشترین کاربرد را دارا میباشند از مرور ادبیات گرداوری - جدول - 1، در مرحله بعد، سلسله مراتب شاخصها تشکیل و در نهایت با استفاده از AHP رتبهبندی انجام گرفته شده است.
جدول - 1 لیست ریسکهای شناسایی شده
- تواناییهای داخلی پروژه
- دسترسی به پیمانکاران قوی
- وجود دستگاه نظارت قوی
- فشارهای سیاسی و خارج از سازمان بر روند اجرای پروژه
- استفاده از تکنینکهای خلاقیت
- مشکلات داخلی پروژه
- ضعف در برنامهریزی اولیه پروژه و شروع به موقع آن
- عدم پیشبینی منابع مالی متناسب با پروژه تعهد شده
- محدودیتهای ایمنی و مقررات دست پا گیر ایمنی در اجرای پروژه کمبود زمان مناسب برای پروژه
- نبود منابع مالی مناسب، تجربه کم پیمانکار
- عدم همکاری و هماهنگی اعضای تیم با یکدیگر
- تسهیل کنندگان فعالیت پروژه که در محیط خارجی پروژه وجود دارند
- آماده بودن بستر پروژه به دلیل مسطح بودن و هموار بودن منطقه محل اجرای پروژه اجرای بخشهای مختلف پروژه بهصورت همزمان
- استفاده از تجربه پرسنل شرکت نفت در تأسیسات موجود منطقه پایین بودن حقوق کارگران محلی
- امکان واگذاری بخشهایی در پروژه به پیمانکاران دست دوم انتقال تکنولوژی و استفاده از روشهای نوین ناشی از انتقال تجهیزات خارجی
- چالشهایی که از محیط خارجی پروژه بر آن تحمیل میشود
- فشارهای سیاسی و خارج از سازمان بر روند اجرای پروژه محدودیتهای زیستمحیطی بر روند اجرای پروژه تأثیر عوامل جوی بر روند پیشرفت فیزیکی و کیفی پروژه مشکلات ناشی از تغییر در طراحی و اجرای پروژه وجود عوامل پیشبینی نشده در حین اجرای پروژه
.3 فرآیند تحلیل سلسه مراتبی
با توجه به پیچیدگی روزافزون مربوط به مسایل تصمیمگیری، استفاده از ساختار سلسله مراتبی پیشنهاد میشود. رویکرد این مقاله این امکان را میدهد که در تعریف شاخصها سطحبندی داشته باشیم، به عبارت دیگر میتوان هر شاخص را به زیر شاخصهای دیگر شکست و خود این زیر شاخصها به نوبهی خود به زیرشاخصهای دیگر قابل تجزیه تبدیل کرد و این روند تا جایی ادامه یابد که تصمیمگیرندگان تشخیص دهند
