بخشی از مقاله
چکیده:
این پژوهش با هدف » شناسایی علل اختلاف بین سود مشمول مالیات ابرازی و سود مشمول مالیات قطعی اشخاص حقوقی « انجام شده است. نوع روش تحقیق و پژوهش از نوع » تحقیقات کاربردی « میباشد. جامعهآماری پژوهش کلیه اشخاص حقوقی شهر تربتحیدریه بوده که در سالهای 1393 و 1394 در فرایند رسیدگی، مالیات شخصی آنها به قطعی تبدیل شده است که سود مشمول مالیات ابرازی و قطعی 366 نمونه حائز شرایط انتخاب و معنیداری تفاوت بین دو سود آزمون شده است.
نتایج آزمون فرضیههای پژوهش بیانگر آن است که بین سود مشمول مالیات ابرازی و قطعی تفاوت وجود دارد و موثرترین عامل در حالت مردودی دفاتر، عدم رعایت آیین نامه تحریر دفاتر قانونی بوده است ضمن این که مهمترین عامل در حالت مردودی دفاتر در %42/58 درصد افراد عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر - کتمان درآمد یا فعالیت - و در %28/5 افراد تاخیر پلمپ دفاتر قانونی بوده است.
همچنین در حالت قبولی دفاتر عمده ترین هزینه غیر قابل قبول با فراوانی %32 مربوط به عدم ارائه یا عدم وجود مستندات در اثبات هزینه بوده است و مغایرت بین استانداردهای حسابداری و قوانین مالیاتی در حالت قبولی دفاتر باعث ایجاد تفاوت معنادار نمیشود. هر چند تفاوت جزئی به وجود آمده ناشی از هزینههای غیر قابل قبول مازاد بر حد نصاب مقرر در قانون مالیاتها بوده است.
مقدمه
درآمد های مالیاتی اشخاص حقوقی یکی از منابع مهم در ترکیب درآمد های مالیاتی کشور است و چون این اشخاص در قیاس با اشخاص حقیقی دفاتر و اسناد معتبری برای تهیه صورت های مالی نگهداری می کنند ، توجه به شیوه های محاسبه و تعیین و وصول مالیات آنان ضروری است اما ممکن است به دلایلی بین سود مشمول مالیات ابرازی و سود مشمول مالیات قطعی اشخاص حقوقی تفاوت به وجود بیاید و این تفاوت ها ضمن افزایش نارضایتی این اشخاص ، باعث تعویق و تطویل در پرداخت مالیات شده و وقت سازمان مالیاتی صرف حل آن موارد گردد که در نهایت باعث افزایش هزینه های وصول خواهد شد .
این اختلاف ها چه قابل رفع باشند و چه نباشند نباید از این نکته مهم غافل شد که هر چقدر دانش و آگاهی مودیان مالیاتی ، حسابداران و مدیران مالی در خصوص این اختلاف ها و روش های تعدیل آن افزایش یابد ، به همان نسبت فاصله بین سود مشمول مالیات ابرازی قطعی کاهش یافته و از مشکلات سازمانی نیز کاسته می شود . لذا این تحقیق در پی آن است که ضمن شناسایی این تفاوت ها و علل مربوطه ، اثرات آن ها را بر شکاف بین سود مشمول مالیات ابرازی – قطعی تعیین نماید .
شناسایی این تفاوت ها رهیافتی است برای مودیان در جهت کاهش فاصله بین سود مشمول مالیات ابرازی- قطعی و تمکین به آن و زمینه ای است برای سازمان امور مالیاتی کشور در وصول سریع تر و کم هزینه تر مالیات و سرآغازی است برای قانون گذاران در جهت رفع ریشه ای بعضی از این اختلاف ها از طریق اصلاح قوانین . از زمان تصویب قانون مالیات های مستقیم در بهمن ماه 1380 تحقیقات محدودی در خصوص علل اختلاف بین سود مشمول مالیات ابرازی و قطعی انجام شده است که عموما تحقیقات موصوف پرسشنامه – ای بوده اند که تعدادی از آن ها به شرح ذیل می باشد :
صفری در پژوهشی به موضوع اختلاف بین سود ابرازی مودیان و سود تشخیصی توسط ماموران مالیاتی اشخاص غیر دولتی پرداخته و نتیجه گرفته است که عامل اصلی اختلافات ، ناشی از عدم شفافیت قانون مالیات ها و ضرائب علی الراس بوده است. حاجی اسماعیل نیز به بررسی اختلاف بین سود ابرازی شرکت های غیر دولتی و سود تشخیصی توسط مامورین مالیات پرداخته و نشان داده است که بین مالیات محاسبه شده مودیان و مالیات تشخیص شده بر اساس قضاوت حرفه ای ممیزان تفاوت معنی داری وجود دارد.
- حاجی اسماعیل ،. - 1383 هر چند نتایج پژوهش های انجام شده دلایل اختلاف را ناشی از برداشت و سلیقه ماموران مالیاتی و عدم شفافیت قانون مالیاتی و قضاوت حرفه ای ممیزان اعلام نموده اند ولیکن بایستی کلیه عوامل موثر در ایجاد اختلاف را ضمن بازگویی مبانی نظری و رابطه آن با قوانین مالیاتی بررسی نمود.
روش تحقیق
نوع روش تحقیق توصیفی بوده و جامعه آماری مورد تحقیق، اشخاص حقوقی دارای اظهار نامه مالیاتی متکی به دفاتر قانونی می باشد که در آمد مشمول مالیات آن ها تشخیص و پس از طی مراحل قانونی در مراجع دادرسی مالیاتی قطعی شده و شهر تربت حیدریه از این جامعه به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است . این پژوهش از نوع - کاربردی - می باشد. در این پژوهش ، محدوده مورد تحقیق از بعد مکانی گروه اشخاص حقوقی اداره امور مالیاتی شهر تربتحیدریه در نظر گرفته شده و افراد نمونه مورد نظر با احراز شرایط ذیل انتخاب شده اند:
-در سال 1393 و 1394 اظهار نامه مالیاتی خود را متکی به دفاتر قانونی تهیه و تنظیم نموده باشند.
-در اجرای بند 2 ماده 97 ق.م.م. و ب درخواست اداره امور مالیاتی نسبت به ارائه کلیه اسناد مدارک دفاتر اقدام نموده باشند.
-برابر ماده 110 ق.م.م نسبت به تسلیم اظهار نامه مالیاتی در مهلت مقرر قانونی به اداره امور مالیاتی اقدام نموده باشند و برگ تشخیص مالیات توسط اداره امور مالیاتی صادر و بعد از طی مراحل قانونی مالیات قطعی تعیین شده باشد.
- از آن جایی که هدف پژوهش حاضر شناسایی علل اختلاف بین سود مشمول مالیات ابرازی و سود مشمول مالیات قطعی اشخاص حقوقی می باشد ، لذا انتخاب قلمرو زمانی به طوریکه تا حد امکان به زمان حال نزدیک تر بوده و ویژگی سنجش جامعه مذکور را داشته باشد ، مورد نظر پژوهش بوده و از این رو ، انتخاب سال های 1393 و 1394 به دلیل انجام شدن و طی تشریفات قانونی پرونده های مالیاتی تا مرحله قطعیت در آمد مشمول مالیات بوده است .
- و علت انتخاب در آمد مشمول مالیات قطعی نیز آن است که برگه های تشخیص مالیات انجام شده توسط ماموران مالیاتی ممکن است دارای اشکالات و ایراداتی باشد که منطبق با قوانین نبوده و مورد اعتراض مودیان نیز باشد که با بررسی آن موارد و اعتراض ها در مراجع دادرسی مالیاتی ، ایراد ها و مشکلات احتمالی رفع شده و برگ قطعی صادره قاعدتا فارغ از ایراد های قابل توجه و تاثیر گذار بوده و در واقع با انتخاب فوق اشتباهات ممیزی مالیات حذف و یا از تاثیر آن بر نتایج حاصله کاسته میشود.
همچنین درآمد مشمول مالیات ابرازی که بر اساس دفاتر قانونی و اسناد حسابداری و مدارک مثبته محاسبه و تعیین و ابراز شده مورد پژوهش قرار گرفته است زیرا در آمد مشمول مالیات ابرازی که متکی به اسناد و مدارک و مستندات نباشد مبنایی برای بررسی آن وجود نداشته و قابلیت تطبیق با مبانی حسابداری و قوانین مالیاتی را ندارد و از این جامعه حذف شده است.
یافته ها
جهت آزمون فرضیه ها سود مشمول مالیات ابرازی و قطعی 366 نمونه جامعه آماری به ترتیب از اظهار نامه های مالیاتی و برگ قطعی استخراج و با روش آماری تی زوجی معناداری تفاوت بین آن ها آزمون شده و مغایرت بین استاندارد های حسابداری و قوانین مالیاتی و اثر آن بر ایجاد اختلاف آزمون و بررسی شده است .
