بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین شیوه هاي فرزندپروري با سازگاري اجتماعی و عملکرد تحصیلی دردانش آموزان دختر مقطع راهنمایی بود. بدین منظور 150 دانش آموز مقطع اول، دوم و سوم راهنمایی به روش نمونه گیري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شد . ابزار پژوهش پرسشنامه سازگاري اجتماعی کالیفرنیا و پرسشنامه سبک فرزندپروري بامریند بود.
نتایج نشان داد که بین سازگاري اجتماعی کلی و زیر مقیاس هاي آن با سبک فرزندپروري مقتدرانه رابطه معناداري وجود دارد. همچنین بین سازگاري کلی و سبک فرزند پروري مستبدانه رابطه منفی معنادار و بین سبک فرزند پروري مستبدانه با گرایش ضد اجتماعی رابطه مثبت معنا داري وجود دارد. در پایه اول بین سبک فرزندپروري مقتدرانه و مهارت اجتماعی وهمچنین بین مهارت اجتماعی و عملکرد تحصیلیرابطه معناداري وجود دارد. در پایه سوم نیز بین سبک فرزندپروري مقتدرانه و سازگاري اجتماعی کلی و عملکرد تحصیلی رابطه معناداري وجود دار.بنابراینسبکهاي فرزندپروري در سازگاري اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان نقش دارند.
مقدمه
فرزند پروري به شیوهي غالب بر تربیت فرزندان از سوي والدین اشاره دارد و بر چگونگی رشد و تکوین شخصیت کودکان تاثیر بسزایی دارد. کودك خصوصیاتی از والدین خود به ارث میبرد بدین طریق پدر و مادر زمینهي رشد و پیشرفت فرزندان را فراهم می آورند. نفوذ والدین بر فرزندان تنها محدود به جنبه هاي ارثی نیست،بلکه پدر و مادر،درآشنایی کودك به زندگی جمعی و فرهنگ جامعه نیز،نقش موثري را ایفا می کنند.
پژوهشها نشان دادهاند که فرزندپروري مستبدانه، سهل گیرانه با پیشرفت تحصیلی همبستگی منفی دارد. در حالیکه فرزندپروري مقتدرانه با پیشرفت تحصیلی و علاقه به مدرسه همبستگی مثبت نشان داده است - لامبرن و همکاران، 1991؛ برانستین و همکاران،. - 3 199 تحقیقات متعددي نشان داده اند که بین سبک فرزندپروري والدین و رفتار سازشی فرزندانشان ارتباط وجود دارد - زارعی،1388؛ مداحیو همکاران، . - 1390
رینالدي و هاو - 2012 - به این نتیجه رسیدند که سبک هاي فرزندپروري والدین پیشبینی کنندههاي مشکلات رفتارهاي برونی و درونی و رفتار سازشی فرزندانشان است. همچنین وانگ و همکاران - 2006 - به این نتیجه رسیدند که سبک فرزندپروري والدین پیش بینی کنندهي رفتارهاي سازشی و ناسازشی است. شیوه مستبدانه کودك را مضطرب و ناسازگار بارمی آورد، شیوه سهل گیرانه کودك را تکانشی، متوقع و وابسته بار می آورد و چنین سبک هاي فرزندپروري، عملکرد ضعیفی در مدرسه از خود نشان میدهند - بهرامی و همکاران، . - 1387
تحقیقات فین برگ ریس هترینگتون - 2000 - نشان داد که روشهاي فرزندپروري والدین با سازگاري نوجوانان ارتباط دارد - نوابخش و فتحی، . - 1390 سازگاري اجتماعی به عنوان مهمترین نشانه سلامت روانی است و معیار اندازه گیري رشد اجتماعی هر فردي و میزان سازگاري او با دیگران است. رشد اجتماعی نه تنها در سازگاري با اطرافیانی که فرد با آن ها در ارتباط است، موثر می باشد، بلکه بعدها در میزان موفقیت شغلی و تحصیلی او تاثیر دارد - مظاهري، . - 1382 یکی از موضوعاتی که امروزه در روانشناسی به طور گسترده مطالعه میشود، نقش فرزند پروري و سازگاري اجتماعی است. شیوه فرزند پروري می تواند عملکرد فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه فرزندپروري، سازگاري اجتماعی و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دوره راهنمایی میباشد.
روش
شرکت کنندگان و طرح پژوهش
جامعه آماري پژوهش کلیه دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان گتوند - استان خوزستان - که در سال تحصیلی 90-91 مشغول تحصیل می باشند، بود.با توجه به آماري که آموزش و پرورش ارائه داده است دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان گتوند 1189 نفر می باشد. براي انتخاب نمونه از روش تصادفی خوشه اي استفاده شد در این جا چون والدین و فرزندان آنها هر دو باید در تحقیق شرکت داده شود لذا نمونه گیري از میان فرزندان صورت گرفت. هر دانش آموزي که انتخاب می شد والدینش نیز به عنوان نمونه انتخابی در تحقیق دخالت داده می شد.بطور تصادفی یک مدرسه انتخاب شد و بطور تصادفی 3 کلاس اول راهنمایی،3کلاس دوم راهنمایی و 3 کلاس سوم راهنمایی انتخاب شد که جمعاً تعداد نمونه 150 نفر بود.
ابزار
پرسشنامه سازگاري کالیفرنیا: این آزمون در سال 1939ساخته شد و در سال 1953 مورد تجدیدنظر قرار گرفت.و دو قطب سازگاري اجتماعی و سازگاري شخصی دارد و شامل 180 سؤال دو گزینه اي است. همچنین 6 مقیاس فرعی - قالب هاي اجتماعی،مهارت هاي اجتماعی،علایق ضد اجتماعی،روابط مدرسه اي، روابط اجتماعی و سازگاري کلی است - دارد. ضریب اعتبار آزمون 0/87 تا 0/90 گزارش شده است.
پرسشنامه سبک هاي فرزندپروري بامریند: این پرسشنامه شامل 30 ماده است که 10 ماده آن به شیوه سهل گیر،10 ماده به شیوه مستبد و 10 ماده دیگر به شیوه مقتدرانه در امر پرورش فرزند مربوط می شود. در این پژوهش ، آزمودنی ها با مطالعه هر ماده نظر خود را براساس یک مقیاس 5 درجه اي مشخص می کنند. این پرسشنامه توسط بامریند در سال 1991 براساس نظریه وي ساخته شد و در سال 1374 توسط اسفندیاري به فارسی ترجمه شد.
میزان اعتبار آن در تحقیق اسفندیاري - 1374 - براي شیوه سهل گیر، 0/69، براي شیوه مستبد 0/77 و براي شیوه مقتدرانه 0/73 بدست آمد. بامریند - - 1991 میزان اعتبار این پرسشنامه را با روش بازآزمایی 0/81 براي سهل گیر، 0/85 براي مستبد،0/92 براي الگوي مقتدرانه گزارش کرد - اسفندیاري، . - 1374 عملکرد تحصیلی: براي بررسی عملکرد تحصیلی دانشجویان، معدل نوبت اول دانش آموزان در نظر گرفته شد.
شیوه اجرا
در این پژوهش پرسشنامه سازگاري اجتماعی به کلیه دانش آموزان که به عنوان نمونه انتخاب شده بودند ارائه گردید و پرسشنامه شیوه فرزند پروري را درون پاکت گذاشته و به دانش آموزان داده شد تا والدین آنها به طور مجزا آن را تکمیل کنند و برگردانند. پس از راهنمایی هاي لازم و تکمیل شدن پرسشنامه ها داده هاي مورد نیاز جمعĤوري و سپس مورد تجزیه و تحلیل آاماري قرار گرفت. از این رو در این پژوهش از طریق گرد آوري اطلاعات مورد نیاز بوسیله پرسشنامه به سوالات پژوهشی پاسخ داده شده است.
نتایج
نتایج پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار داده می شود. میانگین و انحراف معیارو همبستگی متغیرهاي پژوهش در جدول 1 قابل مشاهده است . به منظور بررسی رابطه سبک هاي فرزند پروري ،سازگاري اجتماعی و عملکرد تحصیلی از روش همبستگی پیرسون استفاده شد.
