بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه تبیین زوایای فنی مدیریت پرورش ماهی، در قفسهای دریایی است. پرورش ماهی در قفس روش مناسبی برای پرورش بسیاری از گونههاست و قفسها نشان دادند که روش مناسبی برای پرورش در مقایسه با استخرهای پرورشی هستند . پرورش در قفس بسادگی میتواند برای پرورش ماهی با کیفیت و بهرهبرداری مناسب از منابع آبی استفاده شود یکی از چالشهای اصلی که امروزه در مقابل آبزیپروری قرار دارد، حفظ افزایش تداوم تولید ماهی همراه با به حداقل رساندن اثرات زیستمحیطی آن است .
توجه به نقش کلیدی کشورهای پیشگام در حوزه فعالیت پرورش ماهی درقفس سبب گردیده تا بخشهای مهمی از این مطالعات با استفاده از دستاوردهای فناورانه کشورهای صاحب نام تدوین گردد.این تحقیق در حوزه های تدوین ضوابط و معیارهای گونههای مناسب برای پرورش ماهی در قفس، ضوابط و معیارهای محل استقرار قفسهای پرورش ماهیان دریایی، ضوابط و معیارهای زیستمحیطی پرورش ماهی در قفسهای دریایی به رشته تحریر در آمده است.
مقدمه
. بدون شک، تولید و پرورش 20 هزارتن انواع ماهیان ماکول اقتصادی از طریق فعالیت آبزیپروری دریایی با فنآوری پرورش ماهی در قفس به عنوان ظرفیت جدیدی در بخش کشاورزی در راستای سیاستهای ایجاد امنیت غذایی جهت آحاد جامعه از اهمیت ویژه-ای برخوردار است. همچنین پیش بینی و تمهیدات لازم برای تولید سالانه 50 هزارتن از این روش تولید. به عنوان اقدام و دستاورد مدبرانه وزارت جهاد کشاورزی در راستای ایجاد اشتغال و دستیابی به توسعه پایدار - - Sustainable Development در این حوزه قابل تعمق است.
بدون شک چشم انداز امیدبخش در ایجاد ظرفیتهای جدید تولید و اشتغال جامعه کشاورزی در کشور به برکت این حرکت فراروی کشور ترسیم گردیده است... پرورش ماهی در قفس روش مناسبی برای پرورش بسیاری از گونههاست و قفسها نشان دادند که روش مناسبی برای پرورش در مقایسه با استخرهای پرورشی هستند - Coche - a,b - , 1982; Campbell, 1985; . - Cruz and Ridha, 1989; Weirich et al., 2000 پرورش در قفس بسادگی میتواند برای پرورش ماهی با کیفیت و بهرهبرداری مناسب از منابع آبی استفاده شود .
- Beveridge, 1996 - یکی از چالشهای اصلی که امروزه در مقابل آبزیپروری قرار دارد، حفظ افزایش تداوم تولید ماهی همراه با به حداقل رساندن اثرات زیستمحیطی آن است - Sugiura et al ., 2006; . - Navarrete-Mier et al., 2010 در این قسمت به برخی از موانع و مشکلات و مخاطرات احتمالی پرورش ماهی در قفس در جهان و کشور ایران اشاره میشود - فارابی و همکاران، . - 1396 توجه به نقش کلیدی کشورهای پیشگام در حوزه فعالیت پرورش ماهی درقفس سبب گردیده تا بخشهای مهمی از این مطالعات با استفاده از دستاوردهای فناورانه کشورهای صاحب نام تدوین گردد.
این تحقیق در چهار حوزه تدوین ضوابط ومعیارهای مدیریت پرورش ماهی در قفس، تدوین ضوابط و معیارهای گونههای مناسب برای پرورش ماهی در قفس، ضوابط و معیارهای محل استقرار قفسهای پرورش ماهیان دریایی، ضوابط و معیارهای زیستمحیطی پرورش ماهی در قفسهای دریایی به رشته تحریر در آمده است.
مواد و روش ها
تحقیقات انجام شده مبتنی بر مطالعات اسنادی و تطبیقی - - Comparative Studyبا سایر کشورهای صاحب نام جهان در حوزه تدوین ضوابط ومعیارهای فنی پرورش ماهی در قفسهای دریایی است.توجه به نقش شیوه مدیریت پرورش ماهی انتخاب نوع گونه مناسب،محلهای استقرار قفسهای دریایی، وتوجه به پیامدهای زیست محیطی وراهکارهای پیشگیری از اثرات سوئ این پیامدها از مهمترین مباحث این مطالعات بوده که مورد دقت قرار گرفته است.
نتایج و بحث
مطالعات تطبیقی حاکی از آن است که در کشور آمریکا، بسیاری از جنبههای سلامت ماهی در قالب مقررات توسط مقامات محلی و فدرال تنظیم شده و برای استفاده در مزارع پرورش ماهی در قفس ابلاغ شده است، بطوریکه صاحبان مزارع موظف به پیگیری پروتکلهای سلامت آبزیان خود میباشد. دو مرجع قانونی USDA1 حیوانی و خدمات بازرسی بهداشت گیاهی - APHIS - 2، مسئول تجارت بینالمللی و بین ایالتی حیوانات پرورشی زنده هستند. نقش مراکز مذکور در کنترل گسترش بیماریهای عفونی خاص می باشد.
قبل از آنکه ماهی زنده به ایالت یا کشور دیگری حمل شود، لازم است این ماهیان مورد بازرسی بهداشتی قرار گیرند و گواهی سلامت رسمی توسط APHIS صادر شود. دامپزشکان بایستی مجوزهای لازم جهت تجویز این گونه داروها را داشته باشند. استفاده از آنتیبیوتیکها بایستی برای فعالیتهای پرورش ماهی بنا به دلایل ذیل محدود گردد: -1 استفاده از آنتیبیوتیکها هزینههای تولید و پرورش ماهی را افزایش می دهد.
-2 لحاظ کردن دوره ترک اجباری برای هفتهها و ماهها قبل از برداشت ماهی از قفس و فروش آن برای مصارف انسانی ضروری است. این عمل باعث میشود تا بقایای مواد آنتی بیوتیک در بافتهای ماهی به حداقل ممکن تنزل یابد. -3 وجود آنتیبیوتیک در قالب پسماندهای قفس از قبیل غذای خورده نشده. مدفوع ماهی در محیط تخلیه میشود و احتمالاً موجودات دیگر را در محیط زیست دریائی تحت تأثیر قرار میدهند.
طبق آمار سازمان خواروبار جهانی، در سال 2005 تعداد 40 خانواده با 80 گونه از آبزیان در قفس پرورش یافتند، ولی تنها 5 خانواده از ماهیان - Salmonidae, Sparidae, 90 Carangidae, Pangasiidae and - Cichlidae درصد تولیدات در قفس را تشکیل دادند - شکل - 5 که 66 درصد از آن مربوط به خانواده آزاد ماهیان Salmonidae است و 51 درصد آن مربوط به Salmo salar بوده است. پرورش ماهی در قفس دریاییعمدتاً در نوار ساحلی است، اما از آنجایی که آبهای ساحلی از طریق خشکی و دریا تحت تاثیر قرار دارند، دارای تغییرات دینامیک بالایی میباشد و مشکلات عظیمی را برای پرورش دهندگان ایجاد میکنند .
- Miki et al., 1992 - در کشورهای مختلف مقررات سختگیرانهای برای استقرار قفس دریایی در مناطق ساحلی جهت جلوگیری از خسارات زیست محیطی وضع می کنند. برای مثال، در کشور اسکاتلند پرورشدهندگان را به منظور کاهش آلودگی در منطقه ساحلی، به مناطق دور از ساحل سوق دادند تا اثرات نامطلوب پرورش ماهی در قفس دریایی را به حداقل برسانند . - Duff, 1987 - در حال حاضر، بیش از 100 کشور در سراسر جهان به مطالعه اثرات زیست محیطی EIA در آبزیپروری می پردازند.. . - Telfer et al. , 2009 - عمل به نتایج اثرات زیست محیطی - EIA - ا به طور قابل توجهی در سراسر دنیا متفاوت است، هر چند که از دستورالعمل های ملی و بین المللی پیروی می کند.
در مرحله نخست برای تعیین دامنه عمل EIA، غربالگری صورت میگیرد. در این مورد اکثر کشورها آستانههایی را اعمال میکنند که ممکن است شامل: مکان، حجم تولید، تراکم یا شدت، فن آوری یا گونه باشد. در بعضی موارد، EIA توسط خصوصیات خاصی نظیر معرفی گونه های بیگانه بوجود میآید. در مرحله دوم محدوده مشخصی برای تعیین مسائلی که باید در ارزیابی مورد توجه قرار گیرند، باید از طریق فرآیند ارزیابی ریسک مشخص گردد.
تشکر و قدر دانی
برخود لازم شمرده از تلاشها و مساعی برگزار کنندگان »دومین همایش ملی آبزی پروری دریایی ومحیطهای محصور«، بالاخص ریاست محترم موسسه - اقای دکتر پور کاظمی - معاونت پژوهش وفناوری - اقای دکتر سید رضا سیدمرتضایی - ،معاونت محترم ترویج وانتقال یافته ها - آقای دکتر حسین زاده صحافی - وهمکاران معزز پژوهشکده اکولوژی دریای خزردر طراحی وبرنامه ریزی واجرای همایش مذکور، سپاسگزاری نمایم.
