بخشی از مقاله
چکیده: امروزه با توسعه بنادر و نیازمندی پاسخگویی سریعتر به نیاز های مستمر مشتریان و کاهش استفاده از زمان و هزینه، پایداری در بنادر مورد توجه قرار گرفته است. بنادر با توجه به ماهیت فعالیتشان در سطوح ملی و بین المللی و افزایش رقابت جهانی بین بنادر، درصدد بکارگیری عوامل پایداری به عنوان راهکاری مؤثر جهت درک و تطبیق انتظارات سطوح مختلف و ارائه خدمات به بهترین شکل با حفظ منابع برای آینده می باشد. از این رو برنامه ریزیهای متناسب با نیازمندی بنادر میتواند نقش مهمی در راستای خدمات رسانی به مشتریان و جذب کشتیهای بیشتر و در نتیجه موجب رونق اقتصادی بندر و منطقه شود.
در این مطالعه یک مدل تصمیم گیری خدمات پایدار بندر برای بررسی انتظارات خدمات بندر به مشتریان براساس دیدگاه های شرکت ها و ارائه دهندگان خدمات واقع در بندر نوشهر ارائه می دهد. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی و رتبه بندی عوامل تأثیرگذار خدمات پایدار در بندر نوشهر می باشد. برای تجزیه و تحلیل و رتبه بندی عوامل شناسایی شده از AHP فازی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سه عامل بازیافت زباله ها، زیر ساخت و لایروبی بندر نسبت به سایر عوامل بر اجرای پایداری در بندر نوشهر تأثیرگذارتر می باشند.
-1 مقدمه
در سال های اخیر پایداری در بنادر به سبب حجم بالای صادرات و واردات در کشور و حجم عظیم تاثیرگذاری آن بر اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به روند رو به رشد بنادر در کشور آنچه اهمیت پیدا می کند پرداخت به ارائه خدمات نوآورانه با حفظ پایداری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی است می باشد. پرداختن به موضوع خدمات نوآورانه پایدار و برنامه ریزی بلندمدت در حوزه بنادر میتواند تأثیر زیادی در روند بهبود این صنعت در کشور داشته باشد. مطالعات گذشته نشان می دهند که بنادر به عنوان کلیدی برای ایجاد یک مزایای رقابتی برای منطقه و شهرهایی که در آن قرار گرفته اند، به حساب می آیند.
سهم بنادر در ارائه خدمات، مصرف و تولیدات پایدارمی تواند بیشتر از این دیگاه مورد مطالعه قرار می گیرد که شهرهای بندری محل تقاطع صادرات، واردات، ورود مهاجران و حمل و نقل محموله های عظیم و مستمر دریایی می باشند و از همه مهمتر، پایداری بنادر از نظر خدمات تولید و مصرف بستگی به کیفیت خدمات و رضایت مشتری دارد.
یئو و همکاران - 2015 - 1 اظهارکردند که شکست یا عدم اطمینان در خدمات بنادر می تواند تاثیر قابل توجهی بر مشتریان بنادر بگذارد. از این رو، فعالیت های بنادر، اگر به صورت نادرست مدیریت شود، می تواند منجر به اثرات نادرستی همچون ازدحام ترافیک محلی و فقدان توجه به کسب وکارها، اشتغال و در نتیجه نارضایتی مشتری و شهرهای بندری به همراه داشته باشد و اثرات ناخوشایندی را برای بندر رقم بزند.
هدف اصلی پژوهش، شناسایی و رتبه بندی عوامل تأثیرگذار پایداری در بندر نوشهر می باشد. ابعاد و مؤلفه ها و شاخصههای پایداری بنادر از طریق مطالعه بنادر پیشرفته در سطح بین المللی شناسایی و سپس بر مبنای یافته های تحقیق به طراحی پرسشنامه پرداخته و در اختیار جامعه آماری تحقیق - مدیران، معاونین، مشاوران و کارشناسان نوشهر و خبره - قرار گرفت و نهایتا داده های جمع آوری شده با استفاده از تکنیک سلسله مراتبی AHP فازی مورد تجزیه وتحلیل قرار داده شد. در ادامه، ابتدا ادبیات تحقیق و پس از آن به روش پژوهش، ارائه مدل و سپس رتبه بندی و وزن دهی معیارها براساس تحلیل سلسله مراتبیAHP فازی صورت می گیرد و درآخر به نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد پرداخته می شود.
-2 ادبیات تحقیق
امروزه مفهوم توسعه پایدار به عنوان یک برنامه بسیار اثربخش از دیدگاه بسیاری از بنادر در سطوح بین الملی مورد توجه قرارگرفته است. توجه به ابعاد پایداری و برنامه ریزی فرایندهای متناسب با محیط فعالیت بنادر در کشورهای مختلف به طورگسترده زیر ذره بین قرار گرفته است. بررسی و مطالعه تحقیقات داخلی و خارجی در خصوص توسعه پایدار بنادر، نشاندهنده این است که محققین سه موضوع را مورد توجه قرار داده اند:
اول؛ موضوع محیط زیست و نقش کلیدی آن در زمینه توسعه پایدار بنادر بود که در این زمینه جنبه های زیست محیطی را در مراحل فرایند اجرایی توسعه بنادر مورد مطالعه قرار داده اند و به بیان نقش آلاینده ها و اثرات محیطی برآمده از عملیات لایروبی، ساختن موج شکن ها و راهکارهایی حداقل سازی این اثرات با استفاده از چارچوب توسعه پایدار پرداختند. سعیدی و همکاران در سال 1389 بیان کردند که عدم اجرای هم زمان توسعه بنادر با توسعه پایدار محیط زیست سبب می شود که منابع انرژی موجود توانایی پاسخ دهی به نسل آینده را نداشته باشد.
دوم؛ توسعه پایدار به عنوان پوششی جهت افزایش حجم تجارت داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت و به منظور پاسخ دهی بهتر به تقاضای تجاری، می بایست توسعه اقتصادی همگام با موضوع زیست محیطی مورد نظر قرار گیرد. سوم؛ در این بخش، محققین از جمله فاسکو 2 در پژوهش خود سال 2013 به چگونگی اجرای توسعه پایدار پرداخت و بیان کردند که، برای راه رسیدن به توسعه پایدار در فرایند توسعه بنادر به ایجاد نوآوری های تکنولوژی و هوشمند سازی بنادر و همچنین همکاری چند جانبه بین سیستم های مختلف به ویژه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می بایست پرداخته شود.
ولنگا و تنجنا 3 در سال 2012، در تحقیقی به نام نوآوری در بنادر، به بررسی چند ایده الهام بخش در حوزه بندر و همچنین به شناسایی برخی از نوآوری های بکار گرفته شده در سالهای اخیر در بندر روتردام کشور هلند و فعل و انفعلات در زمینه اقتصادی و فعل و انفعلات در زمینه سازمانی پرداخت. در سال 2016 ، چی هنگ و همکاران4 به مطالعه و بهبود مدل های تصمیم گیری در انتظارات خدمات بندر از شرکت های ارائه دهنده خدمات حمل و نقل در کشور چنین پرداختند و با بکارگیری مدل AHP معیارهای سهولت دسترسی، هزینه و خدمات را مورد ارزیابی قرار دادند.
در پژوهشی با عنوان مدیریت زیست محیطی بندر در سال 2016 که توسط کریستن کوین تانا 5 در بنادر برزیل صورت گرفت با بکارگیری بررسی های کمی و کیفی در زمینه نوآوری به سنجش الزامات مدیریتی در زمینه محیط زیستی پرداخت و در نتیجه 45 نوآوری، که شامل 2 نوآوری محصول، 14 نوآوری فرایند، 5 نوآوری بازاریابی و 24 نوآوری سازمانی است را مشخص گردد. هدف از این مطالعه شناسایی توسعه نوآوری ها در بندر ریو دوژانیرو بود.
