بخشی از مقاله
چکیده
الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نقشه راه حرکت ارکان مختلف جامعه جهت رسیدن به آرمانهای نظام اسلامی میباشد. تحقق کامل الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، فرایندی است که همکاری مشترک نهادها و متخصصین مختلف را میطلبد. یکی از افقهای ترسیمشدهی سند الگو، تولید علم و فناوری اصیل میباشد. ایجاد و توسعهی شبکهی علمی بین اندیشمندان دانشگاهها، حوزه و مراکز تحقیقاتی پیشنهادی است که میتواند تأثیر بسزایی را در تحقق هر چه سریعتر این مهم داشته باشد و موضوع محوری این مقاله را تشکیل می دهد.
شبکهی علمی با ایجاد هماهنگی بین مراحل مختلف شناسایی نیاز تحقیقاتی، تولید دانش و عملیاتی کردن آن - ایجاد محصول - و ارتباط اندیشمندان؛ کلیهی مغزافزارها، نرمافزارها و سختافزارهای جامعه ی علمی را بهسمت تحقق نظام علمی مطلوب و اصیل در راستای تحقق هویت اسلامی ایرانی پیش میبرد. برای داشتن تحلیلی از جامعهی علمی ایران و جهان از روش SWOT جهت بررسی نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصتها و تهدیدات بیرونی استفاده کردهایم و تعداد 21 استراتژی را در قالبِ استراتژیهای قوت- فرصت، قوت- تهدید، ضعف- تهدید و ضعف- فرصت استخراج نمودهایم. در پایان طرح ایجاد و توسعهی شبکهی علمی جهت تولید علم و فناوری اصیل در راستای تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را پیشنهاد و تبیین نمودهایم.
.1 مقدمه
الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ، الگوی حرکت ابعاد مختلف جامعه جهت نهادینه شدن فرهنگ اسلامی ایرانی در تمامی مناسبات زندگی می باشد. بی تردید دست یابی به هویت اسلامی ایرانی، همکاری تنگاتنگ متخصصین و نهادهای تاثیرگذار در عرصه ی فرهنگ و تصمیم سازی را می طلبد. آنچه باعث عملیاتی کردن ارزش ها در مناسبات جامعه می شود، علم است؛ لذا لازم است که تولید علم و فناوری در کشور بر اساس اصول و ارزش ها و در راستای تحقق هویت اسلامی ایرانی ساماندهی و هماهنگ شوند.
بند هشت سند افق آینده الگوی پیشرفت به تولید علم و فناوری اصیل اختصاص دارد که طرح شبکه ی علمی ارائه شده در این مقاله در راستای دست یابی به این افق می باشد. در کشورِ ما، کارهای تحقیقاتی بسیاری انجام می شود که عدم ارتباط بین پژوهشگران باعث انجام کارهای موازی، تحقیقات بی ثمر و یا رها شدن طرح های تحقیقاتی می شود.
توجه نداشتن به تولید علم و فناوری مطابق ارزش های اسلامی، عدم نیازسنجی مناسب، نبود سیستمی برای بکارگیری تحقیقات قبلی و عدم اهتمام کافی در جهت تبدیل تحقیقات به محصول نهاییِ مورد نیاز جامعه؛ نبود ساز و کاری مناسب جهت سوق دادن فعالیت های علمی به سمت تحقق هویت اسلامی ایرانی از جمله مشکلات فراروی محققان و جامعه ی علمی به دلیل نبود نظام تحقیقاتی جامع و کامل می باشد.
شبکه ی علمی پیشنهادی برای حل مسائل و نیازهای مطرح شده می باشد. این طرح با ایجاد هماهنگی بین راحلم مختلفِ شناسایی نیاز تحقیقاتی، تولید دانش، ارتباط اندیشمندان، فرآیند عملیاتی کردن دانش و ایجاد محصول مورد نیاز جامعه؛ کلیه مراحل فرآیند تولید علم را به سمت تحقق نظام علمی مطلوب و تولید علم و فناوری اصیل در راستای تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیش می برد.
در این مقاله پس از بررسی ادبیات مرتبط با موضوع، تحلیل swot از جامعه علمی در راستای تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بررسی نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصتها و تهدیدات بیرونی ارائه شده است. سپس به استراتژیهای مستخرج از تحلیل 21 - swot استراتژی در قالب 4 سرفصل - پرداخته ایم. راهبرد پیشنهادی "طرح شبکه ی علمی جهت تولید علم و فناوری اصیل - در راستای تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت - " می باشد؛ که به طور مختصر توضیح داده شده است. هم چنین پیشنهاداتی بر همین اساس ارائه شده است.
.2 تعاریف مربوط به شبکه:
سازمان شبکه ای مشتمل بر گروهی از واحدهای سازمان است که به یکدیگر پیوند خورده اند و برای نیل به هدف های استراتژیک مشترکی با هم فعالیت می کنند. در اغلب تعاریف شبکه مجموعه ای از روابط و گروه هایی است که آن ها را به هم اتصال می دهد. - - Fombrun 1982. Brass2004 شبکه ها مجموعه هایی از افراد و گروه هایی هستند که با هم ارتباط اجتماعی معناداری دارند. - - Well man Xberkowitz, 1988 سازمان ها به این دلیل به شبکه ها می پیوندند که آن ها را قادر به مقابله با مسائل و مشکلات کلان و پیچیده می کند. - Chisholm,1998 -
در استراتژی شبکه ای کار را به اجزای کوچکتری تقسیم می کنند که هر جزء بخشی از کار را انجام می دهد. مثلا در یک همکاری مشترک بین چند شرکت یک پروژه شکسته می شود به پروژه های کوچک تر که هر بخش شرکت قسمتی از آن کار را انجام می دهد. شبکه می تواند درون سازمان باشد یا با بیرون سازمان و حاصل تعاملات بین سازمان با افراد، گروه ها یا سازمان های دیگر باشد. سطح ارتباطات شبکه ای می تواند در سطح ملی یا بین المللی نیز افزایش پیدا کند.
.3 شبکه ی علمی:
همان طور که اشاره شد آن چیزی که سبب ورود ارزش ها در مناسبات اجتماعی می شود دانش می باشد؛ لذا لازم است که فرآیند تولید علم در جهت تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت سامان دهی شود. شبکه ی علمی راه حلی برای مدیریت و هماهنگی فعالیت های علمی فناوری به صورت نظام مند و یکپارچه می باشد. شبکه ابزاری است برای ساماندهی تکاملی علم و هدف شبکه، کارآمد نمودن مفاهیم اداره و هماهنگ سازی یا مدیریت بر تولید اجتماعی مفاهیم. پایگاه شبکه ی تحقیقات می بایست بستری را که گمانه در آن ساخته می شود به افراد ارائه نماید.
از آنجا که در تحقیقِ موضوعی واحد توسط افراد مختلف ، گمانه های متفاوتی ظاهر می شوند، قطعا تعامل فکری محققین موجب ثمربخشی سریع تر و کارآمدی بیشتر تحقیق می شود در این میان، شبکه نقش قالبی را ایفا می نماید که به اندیشه های مختلف و غیر متمرکز با ایجاد امکان برقراری ارتباط بین آنها در یک منظومه ، سامان می دهد. - حسینی، 1386، - 64-106
.4 تحلیل swot
این تحلیل یکی از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک است که برای شناسایی و ارزیابی شرایط محیطی و وضعیت داخلی استفاده میشود. اس دبلیواُتی حروف اول کلمات قوت - Strength - ، ضعف - Weakness - ، فرصت - Opportunity - و تهدید - - Threat است. این تکنیک اولین بار در سیستمهای نظامی استفاده و بتدریج وارد سیستمهای مدیریتی وبرنامهریزی شد.
برای تعیین راهبردها، ابتدا نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها با نگاهی به فضای داخلی و عوامل بیرونی بررسی میشود که بر مبنای آن و با استفاده از ماتریس SWOT، راهبردها استخراج میشود. هر راهبرد در زیر مجموعه یکی از اهداف، روش رسیدن به هدف را مشخص میسازد. در تحلیل swot عوامل مؤثر به دو دسته عوامل خارجی - بیرونی - و عوامل داخلی - درونی - تقسیم می شود: - در اینجا منظور، شبکه علمی و فرصت ها و تهدیداتی که در داخل کشور و خارج آن برای ایجاد و توسعه این شبکه وجود دارد -
الف - عوامل درونی:
هدف از بررسی محیط درونی تهیه فهرستی از نقاط قوت است که باید از آنها بهره برداری کرد و هم چنین نقاط ضعفی که باید از آنها اجتناب نمود.عوامل درونی دو دسته می باشند که عبارتند از:
1. قوت ها: قوت ها همان منابع و توانایی می توان از آنها به منظور ایجاد یک مزیت رقابتی استفاده کرد.
2. ضعف ها: مواردی که باید از آن اجتناب نمود.
ب - عوامل بیرونی:
عواملی که خارج از سازمان است و میتواند به سازمان سود رسانده و یا تهدیداتی که باید از آنها اجتباب شود.
