بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق به دنبال شناسایی عوامل مؤثر برجذب سرمایهگذاری خارجی در ایران از دیدگاه سرمایهگذاران افغانستان است. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و از حیث گردآوری دادهها توصیفی از نوع همبستگی به شمار میآید. جامعهی موردمطالعه را 175 سرمایهگذار تشکیل داده است؛ بر اساس جدول مورگان 118 نفر بهعنوان نمونه تعیین گردید ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامهی محقق ساخته حاوی 40 سؤال میباشد، پایایی کل پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ، 0/953 به دست آمده است و برای تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزار SPSS 23، آزمونهای دوجملهای، ویلکاکسون، کروسکال- والیس و فریدمن استفاده گردید.
نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین تأثیر را به ترتیب، عوامل سیاسیBحقوقی، عوامل فرهنگی Bاجتماعی، عوامل اقتصادی و عوامل انسانی برجذب سرمایهگذاری خارجی دارد ولی عوامل طبیعیBجغرافیایی تأثیر معناداری برجذب سرمایهگذاری خارجی ندارد. همچنین نتایج آزمون کروسکال- والیس نشان میدهد میانگین تأثیر عوامل سیاسی-حقوقی، اقتصادی و انسانی از دید سرمایهگذاران با سطوح مختلف سابقه فعالیت تفاوت معنیداری نداشته است درصورتیکه میزان تأثیر عوامل فرهنگی-اجتماعی از دید سرمایهگذاران با سوابق مختلف دارای تفاوت معنیدار است.
-1مقدمه
سرمایهگذاری همواره بهعنوان یکی از عوامل اساسی در توسعهی اقتصادی در جوامع مطرح بوده و دولتها را بر آن داشته تا بهمنظور دستیابی به یک اقتصاد توسعهیافته و پویا توجه ویژهای به آن معطوف دارند - دودانگی، - 1395؛ در کشورهای درحالتوسعه ازجمله ایران نیز دستیابی به نرخ بالای رشد اقتصادی ضروری به شمار میرود با توجه به آنکه کشورهای درحالتوسعه به دلیل عقبماندگی تکنولوژیکی با کارایی پایین سرمایهگذاری روبرو میباشند بنابراین این مجموعه از کشورها میتوانند از سرمایهگذاری مستقیم خارجی بهعنوان منبع انباشت سرمایه و ارتقاء رشد اقتصادی بهره ببرند - پورشهابی و اسفندیاری،. - 1396
ذکر این نکته لازم است که پیشرفتهترین فنآوریها توس شرکتهای پیشرو در کشورهای توسعهیافته ایجاد میشود و انتقال فنآوری کشورهای پیشرو، برای کشورهای درحالتوسعه بیشتر موردتوجه قرارگرفته است در میان کانالهای مختلف برای به دست آوردن این فناوریهای جدید از شرکتهای پیشرو، سرمایهگذاری مستقیم خارجی یکی از مؤثرترین کانالهاست که توس آن ّ به شرکتهای تابعه در فناوری میتواند بازارهای نوظهور منتقل شود - یانگ چو1 و همکاران، . - 2017
لذا سرمایهگذاری مستقیم خارجی بهوسیلهی تغییرات تکنولوژیکی، رقابت جهانی و آزادسازی بازار میتواند نقش مهمی درروند ادغام اقتصاد جهانی داشته باشد همچنین سرمایهگذاری مستقیم خارجی، سرمایهی لازم را فراهم میآورد، بهرهوری اقتصاد را از طریق انتقال دانش و فنآوری افزایش میدهد، بر باز شدن بازارهای جدید برای تجارت تأثیر میگذارد، رقابت اقتصادی را بالا برده و بر کاهش کسری حسابجاری، افزایش اشتغال و بالاتر از همه رفاه مردم اثر میگذارد. - کارگبو2،2017 و کراسنیکی3، . - 2014 راهکارهای جدید کشورهای درحالتوسعه برای رفع موانع و ایجاد بستر مناسب جهت جذب هر چه بیشتر سرمایهگذاری مستقیم خارجی میتواند نشاندهندهی اهمیت و میزان تأثیرگذاری آن باشد.
در کشورهای میزبان و پذیرندهی سرمایههای خارجی عواملی وجود دارند که میتوانند برجذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی اثرگذار باشند، آگاهی از چگونگی اثرگذاری این متغیرها میتواند بر تصمیمگیری اقتصادی کشور در جذب سرمایههای مستقیم خارجی مفید واقع گرددضرورت شناسایی عوامل مؤثر بر جذب سرمایهگذاران افغانستان دوچندان میشود اگر بدانیم در سالهای اخیر که اوضاع کار و درآمد که همه نشأت گرفته از نبود امنیت در افغانستان است چندان مناسب نیست، اکثر سرمایهداران افغانستان کشور افغانستان را ترک کردهاند، در این میان کشور ایران به دلیل دین، فرهنگ و زبان مشترک و همچنین نزدیکی جغرافیایی گزینهی مناسبی برای سرمایهگذاری خواهد بود اما برخلاف چنین مزیتهایی چه موانعی بر سر راه وجود دارد که این سرمایهگذاران به کشورهای حاشیهی خلیجفارس و ترکیه برای سرمایهگذاری میاندیشند؟
چرا ایران باوجود برخورداری از منابع و پتانسیل لازم برای سرمایهگذاری تاکنون نتوانسته است سهم قابلتوجهی از سرمایهها را به خود اختصاص دهد؟ چه عواملی در افزایش ورود سرمایهی این سرمایهگذاران مؤثر است؟ ازاینرو پژوهش حاضر به دنبال شناسایی عوامل مؤثر برجذب سرمایهگذاری سرمایهگذاران افغانستان در ایران است.
-2مبانی نظری و ادبیات موضوع تحقیق
1-2 سرمایهگذاری خارجی1
ازنظر قانون حمایت و تشویق سرمایهگذاری خارجی - FIPPA2 - انواع سرمایه اعم از نقدی و یا غیر نقدی که توس سرمایهگذار خارجی به کشور وارد میشود شامل این میگردد: وجوه نقدی که بهصورت ارز قابلتبدیل، از طریق نظام بانکی یا دیگر طرق انتقال وجوه که مورد تائید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران باشد، به کشور وارد شود، ماشینآلات و تجهیزات، ابزار و قطعات یدکی، قطعات منفصله و مواد افزودنی و کمکی، حق اختراع، دانش فنی، اسامی و علائم تجاری و خدمات تخصصی، سود سهام قابلانتقال سرمایهگذار خارجی و سایر موارد مجاز با تصویب هیأت دولت.
1-1-2 سرمایهگذاری مستقیم خارجی3
سازمان تجارت جهانی4، چنین تعریف کرده است: سرمایهگذاری مستقیم خارجی زمانی صورت میگیرد که سرمایهگذار یک کشور مبدأ - کشور مادر - یک دارایی را در کشور دیگر - میزبان - باهدف مدیریت آن به دست آورد - ذوالقدر،. - 1388
2-1-2 سرمایهگذاری غیرمستقیم خارجی
اشاره به سرمایهگذاری غیرفعالی دارد که شخص فق سهام شرکت خارجی، اوراق قرضه، اوراق تجاری بهادار، اسناد خزانه دولتی و پذیرههای بانکی را خریداری میکند ولی نقشی در مدیریت یا کنترل شرکت ندارد - امینی خیابانی و حمدی،. - 1396
2-2 نظریات مربوط به علل انجام سرمایهگذاری خارجی
علل سرمایهگذاری خارجی و تصمیمات راجع به اقدام به سرمایهگذاری در کشورهای دیگر را میتوان در چارچوب نظریههای مبتنی برفرض بازارهای کامل و نظریههای مبتنی برفرض بازارهای ناقص موردبحث و بررسی قرارداد:
1-2-2 نظریههای مبتنی برفرض بازارهای کامل
در نظریههای مبتنی برفرض بازارهای کامل، عواملی مانند شکست بازار، عدم اطمینان، کمبود اطلاعات و چسبندگیهای مختلف وجود ندارد و تمامی عوامل موجود در بازار همگن هستند - استادی و همکاران، . - 1392 در نظریهی مبتنی بر بازارهای کامل سه نظریهی تفاوت نرخهای بازده، تنوع تولید و اندازهی بازار مطرحشده است:
1-1-2-2 نظریهی نرخهای بازده متفاوت:5 در این نظریه این فرض مطرح میگردد که جریان سرمایه در کشورهایی افزایش مییابد که نرخ سود در آنها زیاد باشد - بیات و عسکری، . - 1394
2-1-2-2 نظریهی اندازهی بازار:6 بر نقش اندازه بازار کشور میزبان و نرخ رشد آن تمرکز دارد. هراندازه حجم و وسعت بازار بزرگ باشد، دسترسی به منابع و کاهش هزینههای تولید از طریق صرفههای مقیاس امکانپذیرترمی باشد - ذوالقدر،. - 1388
