بخشی از مقاله
چکیده
امروزه بررسیهای سنجش از دوری به دلیل فراهم کردن داده هایی با دید وسیع، محدودههای طول موجهای مختلف که در شناسایی کانیسازیهای گوناگون کار برد دارند، به عنوان یکی از بهترین روشهای اکتشافی کانسارها شناخته می شوند. در این مطالعه دادههای ماهواره لندست 8 سنجنده OLI با هدف شناسایی مناطق مستعد کانیزایی آهن در محدوده استان قم مورد پردازش قرار گرفته است. در این مقاله از روشهایی مانند ترکیب رنگی کاذب، نسبت باندی، آنالیز مولفههای اصلی انتخابی و کمترین مربعات رگرسیون شده به منظور شناسایی زونهای دگرسانی مرتبط با کانی-زایی آهن در محدوده مورد مطالعه استفاده شده است. با بکارگیری این روشهای پردازش در نهایت مناطق دارای کانیزایی آهن شناسایی و جهت مطالعات تکمیلی در ادامه فرآیند اکتشاف معرفی شده است.
کلیدواژه: سنجش از دور، لندست 8، سنجنده OLI، آنالیز مولفههای اصلی انتخابی، نسبت باندی،کمترین مربعات رگرسیون شده.
-1 مقدمه
یکی از کاربردهای مهم سنجش از دور و تصاویر ماهوارهای استخراج اطلاعات مورد نیاز برای اکتشافات کانیسازی های مختلف میباشد که میتوان با استفاده از تصاویر سنجنده های مختلف و بکارگیری روشهای پردازش تصاویرگوناگون، اطلاعات لازم برای شناسایی نواحی مستعد کانیزایی را بدست آورد - عسگری، . - 1393 دادههای دورسنجی به دلیل پوشش دادن یک منطقه گسترده و پوششهای چند طیفی و چند زمانی، میتواند در اکتشافات مواد معدنی و کانسارها و نقشه برداری واحدهای سنگی مورد استفاده قرار گیرند - گوپتا، . - 2003 فناوری سنجش از دوری نقش بسزایی در مراحل اولیه اکتشاف و پتانسیلیابی ماده معدنی مورد نظر در مناطق خشک و نیمه خشک دارد - عزیزی و همکاران، . - 2010
از جمله ویژگیهایی که باعث میشود از فنون سنجش از دور برای اکتشاف مناطق مستعد کانیسازی استفاده شود این است که با کمک آن می توان کانیها و عناصر ویژهای که با مواد معدنی مخصوصی همراه هستند را شناسایی کرد و این امر کمک بزرگی در اکتشاف کانی به شمار میرود - وینست، . - 1997 آخرین سری از ماهوارههای لندست، لندست 8 میباشد که از سال 2013 شروع به کار نموده است و هم اکنون در ارتفاع 705 کیلومتری با مدار خورشید آهنگ به دور زمین میچرخد. این ماهواره دارای دو سنجنده 1 OLIو 2 TIRSمی باشد. سنجنده OLI این ماهواره دارای 11 باند میباشد. این سنجنده تصاویری با رزولوشن متوسط از 15 متر تا 100 متر از سطح زمین و مناطق قطبی فراهم میآورد.. سنسورهای OLI و TIRS ماهواره لندست 8 نسبت سیگنال به نویز - SNR - را در عملکرد رادیومتریکی بهبود بخشیدهاند که این مسئله در نتیجه افزایش قدرت تفکیک رادیومتریک این تصاویر نسبت به تصاویر سنجده پیش از خود یعنی ETM+ است - آیرونز، . - 2012
پردازش تصایر ماهوارهای با هدف شناسایی مناطق مستعد کانیسازی با استفاده از روش های مختلفی صورت می گیرد. روشهای همچون ترکیب رنگی کاذب3، آنالیز مولفههای اصلی4،آنالیز مؤلفههای اصلی انتخابی5، نسبت باندی6 و کمترین مربعات رگرسیون شده7 از جمله روشهایی هستند که در پردازش تصاویر ماهوارهای به کار میروند - عسگری، . - 1393 در این تحقیق از دادههای سنجنده OLI ماهواره لندست 8 جهت شناسایی مناطق مستعد کانیسازی آهن در محدوده استان قم استفاده شده است. پردازش دادهها با روشهایی همچون ترکیب رنگی کاذب، نسبت باندی، آنالیز مؤلفههای اصلی انتخابی و کمترین مربعات رگرسیون شده انجام شده است.
-2 منطقه مورد مطالعه
استان قم با مساحت 11240 کیلومتر مربع در بین مدار 34 درجه و 15 دقیقه تا 35 درجه و 15 دقیقه عرض شمالی نسبت به خط استوا و 50 درجه و 30 دقیقه تا 51 درجه تا 30 دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ در بخش مرکزی ایران قرار دارد و ارتفاع ان از سطح دریا 928 متر میباشد - نصیری، . - 1389 به لحاظ پتانسیلهای بالقوه معدنی که در استان قم در ارتباط با بکارگیری مواد معدنی شناسایی شده در صنایع مختلف وجود دارد بررسیهای اکتشافی در قالب مطالعات دورسنجی جهت شناسایی نواحی آهندار در محدوده این استان صورت گرفته است. نقشه زمین شناسی استان قم در شکل 1 نشان داده شده است.
-3 پردازش دادههای ماهواره ای
در این مطالعه جهت شناسایی نواحی مستعد کانیزایی آهن در محدوده استان قم تصاویر ماهوارهای لندست 8 سنجنده OLI با استفاده از روشهای پردازش مختلفی که شرح و نتایج آنها در ادامه آمده مورد بررسی قرار گرفته است. ویژگیهای باندهای مختلف ماهواره لندست 8 سنجنده OLI در جدول 1 آورده شده است.
