بخشی از مقاله
خلاصه
بهینهسازي و مدیریت منابع آبی و ارتقاء راندمان آبیاري بدون آموزش بهره برداران امکان پذیر نیست. در عین حال شناسایی نیازهاي آموزشی بهره برداران، گام نخست در طراحی آموزش هایی است که با هدف بهینهسازي، مدیریت و ارتقاء راندمان آبیاري در سیستم هاي کلاسیک آبیاري تحت فشار به اجرا در می آید. تحقیق حاضر با هدف بررسی نیازهاي آموزشی بهره برداران سیستم کلاسیک آبیاري تحت فشار استان گلستان به اجرا در آمده است.
منطقه جغرافیایی تحقیق 9 شهرستان گرگان، گنبد، کلاله، مینودشت، علی آباد، کردکوي، آق قلا، بندر ترکمن و بندرگز در استان گلستان و نمونه تحقیق 84 نفر از بهره برداران سیستم کلاسیک آبیاري تحت فشار بوده اند که با روش نمونه گیري تصادفی متناسب انتخاب شده اند. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده است که براي تعیین روایی آن 5 نفر از اعضاي هیئت علمی مراکز و موسسات تحقیقاتی و همچنین چندین تن از مسئولین و دست اندر کاران پروژه هاي آبیاري تحت فشار و ترویج نظر داده اند.
نتایج حاصل نشان داد بیشترین نیازهاي آموزشی بهره برداران در زمینه در زمینه نگهداري سیستم شامل آموزش مراقبت و نگهداري پمپ و نحوه صحیح جدا سازي قطعات سیستم در پایان فصل زراعی بوده است. همچنین بین سن و میزان تحصیلات، سابقه کار، سطح زیرکشت اراضی آبی قبل از دریافت سیستم و متغیر وابسته نیازهاي آموزشی سیستم کلاسیک همبستگی معنی داري وجود داشته است. توجه به رفع نیازهاي آموزشی بهره برداران با تاکید بر آموزش در زمینه نگهداري سیستم آبیاري از جمله پیشنهادهاي این مطالعه بوده است.
مقدمه
در دهه هاي اخیر، در سطح جهان و بویژه در کشورهاي در حال توسعه، توجه به امر ترویج فناوري هاي نوین آبیاري افزایش یافته است. با توجه به این که ایران در منطقه اي با نزولات کم واقع شده است، افزایش بازده آبیاري مزارع از طریق ترویج روشهاي نوین آبیاري و در نهایت دستیابی به افزایش تولید ضرورتی است که باید بدان توجه جدي نمود. آمارهاي موجود نشان می دهد از حدود 1400 میلیون کیلومتر مکعب آب موجود در دنیا تنها حدود 35 میلیون متر مکعب آن شیرین است.
از کل آب هاي شیرین موجود و قابل دسترس، بخش کشاورزي بالاترین مصرف را به خود اختصاص داده است. در کشور ما نیز 93/5 درصد از آب هاي شیرین توسط بخش کشاورزي مصرف می شود و این در حالی است که کشور ما بدلیل قرار گرفتن در کمربند میانی و ناحیه خشک تا نیمه خشک با مشکل کم آبی روبروست و به لحاظ بارش هاي جوي در رتبه 84 دنیا قرار دارد و میزان کل بارندگی آن 427 ملیارد متر مکعب است
کشاورز و صادق زاده - 1370 - عدم بکارگیري راهبردهاي آموزشی مناسب را از عوامل اصلی محدود کننده توسعه و استمرار استفاده از سیستم هاي آبیاري تحت فشار در ایران دانسته اند. برخی از محققان مهمترین دلایل پایین بودن بهره وري و بازده آب آبیاري را کمبود میزان دانش فنی و مهارت کشاورزان در زمینه بکارگیري شیوه هاي صحیح مدیریت آب زراعی دانسته اند
مطالعه شاهرودي و چیذري - 1387 - نشان داد کشاورزانی که در سطح بالاتري از دانش مدیریت آب زراعی قرار داشته اند از نظر سنی جوان تر، از نظر میزان تحصیلات، درآمد کشاورزي، میزان تماس هاي ترویجی و استفاده از کانالها و منابع اطلاعاتی در سطح بالاتري قرار داشته اند. نوروزي - 1384 - در تحقیق خود نشان داد بهبود دانش کشاورزان در زمینه بکارگیري مدیریت آب زراعی زمینه ساز ارتقاي مهارت آنان در زمینه نامبرده است.
