بخشی از مقاله
چکیده
قطع درختان به عنوان یکی از خطرناک ترین فعالیت های بهره برداری جنگل همواره سبب بروز حوادثی برای کارگران قطع بوده است. بنابراین لازم است تا با تعریف و شناسایی خطرات ناشی از عملیات قطع و تبدیل درختان از شدت آن کاسته شود.
به همین منظور در این مطالعه با استفاده از فن تجزیه و تحلیل "علت پیامد" مهمترین خطرات ناشی از کار با اره موتوری شناسایی شد و با محاسبه ریسک هر یک از خطرات کار، ارزیابی خطر صورت گرفت سپس ماتریس ریسک برای هر خطر تشکیل و برنامه کنترل خطر موردنظر مشخص شد. نتایج این مطالعه نشان داد که خطراتی مانند لگد زدن اره موتوری- سقوط شاخه ها- پرتاب شدن شاخه های بیوه ساز دارای بالاترین میزان خطر در هنگام کار با اره موتوری بوده اند. در پایان برنامه کنترل خطر برای خطرات با ریسک بالا تهیه و معرفی شد.
مقدمه
هر روز در محیط های کار، حوادث زیادی رخ می دهند که منجر به مرگ وآسیب می شوند. یکی ازراههای پیشگیری از حوادث محیط کار، شناسایی خطرات و ارزیابی آنها است. شناسایی خطر فرآیندی است که طی آن تمام موقعیت های کاری که در آن امکان صدمه و ابتلا به بیماری برای افراد وجود دارد شناسایی می شود. آنالیز ایمنی یک شغل، خطراتی که در طول انجام کار ممکن است اتفاق بیافتد را تشخیص می دهد. روش کار آنالیز ایمنی شغل شامل تفکیک یک شغل به مراحل مختلف، تشخیص خطرات و موقعیت های خطرناک در هر مرحله از کار، تعیین ابزار و کنترل لازم برای قسمت هایی که خطر آن شناسایی شده و در نهایت خلاصه کردن و پیگیری نتایج حاصله است
کار در جنگل از جمله مشاغلی است که در دنیا از آن به عنوان یکی از مشاغل پرخطر برای کارگران یاد می شود و مانند بسیاری از مشاغل دیگر ، زندگی کارگران شاغل در این کار در معرض خطر و آسیب قرار دارد. مرحله قطع و تبدیل درختان به عنوان یکی از خطرناک ترین فعالیت های بهره برداری جنگل همواره سبب بروز حوادثی برای کارگران قطع بوده است و از این رو این بررسی در ارتباط با آنالیز ایمنی کار قطع درختان انجام شد.کار جنگل به عنوان کاری سنگین و خطرناک توصیف شده است، کار ناراحت کننده و غیرطبیعی که نیاز به قرارگرفتن در معرض سروصدا و لرزش و خطرات دارد علاوه بر این کارگران جنگل در برخی نقاط جهان شرایط زندگی نامطلوبی را تحمل می کنند.
مطالعات نشان داده است که کار در جنگل هر ساله تعداد زیادی مجروح و کشته به خود اختصاص می دهد به طوری که نرخ وقوع حادثه در صنعت بهره برداری آمریکا 26 درصد بیشتر از نرخ وقوع برای همه ی صنایع تخصصی دیگر است
قطع و تبدیل درختان به عنوان یکی از خطرناک ترین فعالیت های بهره برداری جنگل همواره سبب بروز حوادثی برای کارگران قطع بوده است.بنابراین لازم است تا با تعریف و شناسایی خطرات ناشی از عملیات قطع درختان از شدت آن کاسته شود. به همین منظور در این مطالعه با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل »علت پیامد« مهمترین خطرات ناشی از کار با اره موتوری شناسایی شد و با محاسبه ریسک هر یک از خطرات کار ارزیابی خطر صورت گرفت سپس ماتریس ریسک برای هر خطر تشکیل و برنامه کنترل خطر مورد نظر مشخص شد
مواد و روشها
شناسایی خطرات با مطالعه برگ حوادث ناشی از کار با اره موتوری در بخش ایمنی شرکت سهامی جنگل شفارود انجام شد. در این بررسی 196 برگ حادثه کار با اره موتوری بررسی و مهم ترین حوادث ناشی از کار با اره موتوری استخراج شد. از بین روشهای مختلف تعیین خطرات از روش تجزیه و تحلیل علت پیامد استفاده شد. در این روش با مطالعه خطر به پیامدهای ناشی از آن پرداخته می شود.در این مطالعه برای بدست آوردن میزان خطر و شدت و پیامد هر خطر از روش گروه اسمی استفاده شد. شرکت کنندگان در تحقیق گروه اسمی از 5 تا 20 نفر را شامل می شوند که در این تحقیق از نظر 10 نفر از متخصصان استفاده شد.
مهم ترین خطرهایی شناسایی شده شامل خطرات ناشی از شیب و شرایط نامساعد زمین، افتادن اشیا شامل تاج، سرشاخه، شاخه، شاخه بیوه ساز، گیاهان سرپا در مسیر جهت افت درخت، برگشت به عقب انتهای تنه درخت پس از افتادن، لگدزدن اره موتوری، درختان خطرناک، شرایط آب و هوایی نامساعد - باد- بارندگی شدید- برف سنگین - ، حوادث ناشی از خستگی بود که با مطالعه برگ حوادث کار در بخش ایمنی شرکت سهامی جنگل شفارود تشخیص داده شد.
پس از شناسایی خطرات برنامه کنترل خطرات اجراء می شود تا خطرات شناسایی شده به کلی از بین برده شده یا به نوعی تحت کنترل در آیند. اینکه برنامه کنترل خطر را باید از کدام خطر یا خطرات آغاز نمود نیاز به تعیین اولویت های خطرات دارد . برای تعیین اولویت خطرات، اولین کار محاسبه ریسک آنها می باشد. ریسک هر خطر از حاصل ضرب احتمال تبدیل شدن آن خطر به حادثه - احتمال وقوع حادثه - در پیآ مد حاصله یا شدت حادثه به دست می آید. هم احتمال وقوع و هم پی آمد حادثه هر دو به صورت عدد بیان می شوند و معمولا با توجه به گذشته و تاریخچه وقوع حوادث محاسبه می گردند
با محاسبه ریسک مربوط بهکلّیه خطرات شناسایی شده لیستی تهیه می شو د که در آن ریسک های بزرگتر یا بیشتر در اول و ریسک های کوچکتر یا کمتر در آخر لیست قرار می گیرند و بدین ترتیب اهمیت و اولویت خطرها نسبت به همدیگر تعیین میگردد - شکل. - 1 پس از آماده شدن این لیست با توجه به خط مشی ایمنی صنعت یا سازمان مورد مطالعه به خطرات مختلف ضرایبی داده می شود. این نوع اهمیت دادن ها در خط مشی ایمنی مشخص می شود. پس از دادن ضرایب مربوط به تک تک خطرات لیست دقیق اولویتی آن ها با توجه به ریسک ضرب شده در ضریب تهیه می گردد. در ماتریس ریسک احتمال وقوع در محور X ها و پی آمد حادثه در محور y ها برده می شود.
جدول -1 خلاصه نتایج مربوط به ارزیابی میزان احتمال خطر برای هر یک از خطرات شناسایی شده و به ارزیابی شدت و وخامت خطر برای هر یک از خطرات شناسایی شده خطرات ناشی از شیب و شرایط نامساعد زمین افتادن اشیا شامل تاج - سرشاخه - شاخه - شاخه بیوه ساز گیاهان سرپا در مسیر جهت افت درخت برگشت به عقب انتهای تنه درخت پس از افتادن لگد زدن اره موتوری درختان خطرناک شرایط آب و هوایی نامساعد حوادث ناشی از خستگی:A وقوع مکرر آن در طول یک پروژه محتمل است، :B وقوع چندین باره آن در طول پروژه محتمل است و به راحتی می تواند اتفاق بیافتد.، امکان وقوع آن در طول پروژه وجود دارد و می تواند منجر به واقعه شود، D وقوع آن غیر محتمل است و هنوز اتفاق نیفتاده است اما امکان اتفاق آن وجود دارد، E، بسیار غیرمحتمل، اما در شرایط بی نهایت و سخت قابل تصور است.
کدهای شدت و وخامت:
1 مرگ و تلفات متعدد، 2 مرگ یا از کارافتادگی دائمی در افراد، 3 از کارافتادگی دائمی جزیی، بیماری شغلی یاجراحت های بزرگ مانند جراحت هایی که که منجر به روزهای از دست رفته کاری زیاد می شود، -4 جراحت یا بیماری شغلی منجر به محدود کردن زمان یک روز کاری و یا از دست رفتن یک یا چند روز کاری
