بخشی از مقاله
چکیده :
صنعت ساختمان علیرغم داشتن نقش مهمش در اقتصاد جهانی ، به عنوان یکی از خطرناک ترین بخش های صنعتی معرفی شده است. بر اساس گزارش های منتشر شده، میزان بالایی از حوادث شغلی ایران به صنعت ساختمان اختصاص داشته است که خطای انسانی دلیل عمده ی حوادث می باشد. بیشتر حوادثی که در اثر اعمال ناایمن صورت می گیرد، به دلیل فرهنگ، نگرش و رفتارکارکنان است.
جوایمنی به عنوان شاخص مهم عملکرد ایمنی محسوب می شود و اندازه گیری آن تصویر لحظه ای از وضعیت ایمنی سازمان در زمان مشخصی را فراهم میکند؟ مدیران پروژه، نقش مهمی در انجام وظایف مدیریت ایمنی در پروژه های ساختمانی ایفا می کنند. با اجرای این نقش ایمنی، انتظار می رود که مدیران پروژه بتوانند به توسعه ی جو ایمنی در پروژه های ساختمانی و کاهش حوادث کمک کنند.
بدین منظور، آنها نیاز به مهارت کافی دارند. بنابراین، این تحقیق، مهارتهای مدیران پروژه در بهبود جوایمنی را شناسایی و اولویت بندی می کند. در این پژوهش داده های کمی با استفاده از ابزار پرسش نامه از طریق کارشناسان و مدیران ساختمانی و مسئولین بخش ایمنی جمع آوری گردیده است و متغیر های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
بر این اساس با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس مشخص شد بین مهارت های مدیران پروژه و توسعه ی جو ایمنی پروژه رابطه ی معنی داری وجود دارد، همچنین با استفاده از مدل تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی، چهار مهارت ضروری مدیران یعنی مهارت های مفهومی ، انسانی ، سیاسی و فنی رتبه بندی شدند و مهارت های سیاسی مدیران پروژه مهمترین معیار از نظر کارشناسان و مدیران در حوزه ی ساخت و ساز و ایمنی درنظر گرفته شده است.
-1 مقدمه:
صنعت ساخت و ساز به دلیل اندازه و خروجی آن بسیار اهمیت دارد و اساس فعالیت های مختلف اقتصادی می باشد که به اهداف اجتماعی و زیست محیطی یک ملت کمک می کند
تریلیون دلار درآمد حاصل از بازار ساخت و ساز، سهم این صنعت را به 13,4 از تولید ناخالص جهانی تبدیل می کند - بتس، - 2009 و برای حدود 200 میلیون نفر کار فراهم می کند
همچنین این صنعت ، صنایع مختلف دیگر از جمله فولاد، چوب، رنگ، بتن، مبلمان، فرش، و غیره را به طور مستقیم و صنایعی مانند حمل و نقل، ساخت و استخراج معادن، را به طور غیر مستقیم درگیر کرده است
علیرغم داشتن نقش مهمش در اقتصاد جهانی و ملی، صنعت ساخت و ساز به عنوان یکی از خطرناک ترین بخش های صنعتی مشخص شده است ”زندیه ، × - 1395این حرفه حدود 7 درصد از نیروی کار در جهان را تأمین می کند، اما مسئول 30 تا 40 درصد آسیب های مرگبار ناشی از کار است که سالانه تقریبا 100هزار مرگ و میر را به خود اختصاص می دهد که این یعنی یک کشته در هر 5 دقیقه
بر اساس گزارش های آماری سالانه منتشر شده توسط اداره کل بازرسی کار و امور اجتماعی، 35درصد حوادث شغلی ایران به صنعت ساختمانی اختصاص داشته و میزان فوت ناشی از حوادث، 15 درصد براورد شده است که تعداد قابل توجهی می باشد
با توجه به آنچه بیان شد بایستی صنعت ساخت وساز را یکی از پر خطرترین صنایع دانست - مرادی، - 1393 البته نباید از این نکته غافل ماند که حجم فعالیت های صنعت ساخت وساز بیش از دیگر صنایع بوده و ماهیت کار آن، مبتنی بر استفاده از ماشین آلات و لوازم سنگین و مواد اولیه ساخته شده ی بزرگ باعث افزایش پتانسیل های ذاتی این صنعت در بالا بردن نرخ حوادث می گردد
آمارها نشان می دهد که خطای انسانی باعث 50 تا 90 درصد از همه حوادث می شود. به عبارت ساده، خطاهای انسانی جنبه نامطلوب، اما جدایی ناپذیر از زندگی روزمره هستند - لیندارد و روولینسون، . - 2005 بهبود ایمنی تنها با توجه به مکانیزم خطای انسانی امکان پذیر است. این فاکتور انسانی در صنعت ساخت و ساز بسیار مهم است، در نتیجه، اعتقاد بر این است که تحقیق و مدیریت ایمنی ساخت و ساز باید بر روی جنبه های انسانی ایمنی تمرکز بیشتری کند.
بیشتر حوادثی که در اثر اعمال ناایمن صورت میگیرد، به دلیل نگرش، فرهنگ و رفتارکارکنان می باشد.×اندازه گیری جو ایمنی تصویر لحظه ای از وضعیت ایمنی سازمان در زمان مشخصی را فراهم می کند - زارع، . - 1391 جوایمنی به عنوان شاخص مهم عملکرد ایمنی و یک ابزار ارزشمند برای شناسایی زمینه های ضعف ایمنی محسوب می شود. بررسی جو ایمنی مقرون به صرفه و آسان می باشد تحقیقات اخیر نیز نشان داده است که جو ایمنی ممکن است در اجرای ایمنی کارها ،حتی کارآمدتر از قانون باشد
پرسنل مدیریت از جمله مدیران ساختمان، مدیران پروژه، مدیران سایت، مهندسان و سرپرستان، نقش مهمی در مدیریت ایمنی در پروژه های ساختمانی ایفا می کنند. - دینگزداگ، . - 2006 با اجرای این نقش ایمنی، انتظار می رود که پرسنل مدیریت بتوانند به توسعه جو ایمنی در پروژه های ساختمانی کمک کنند - هون و چان، . - 2009 به منظور اجرای این نقش از ایمنی، پرسنل مدیریت باید مهارت های کافی داشته باشند. به طور گسترده پذیرفته شده است که سه مهارت ضروری مدیریت عمومی، شامل مهارت های مفهومی، انسانی و فنی می باشد - سامسون و دافت، . - 2009 اهمیت این سه مهارت در مدیریت ساخت و ساز نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت. در این تحقیق سعی بر این است که ×شاخص های مهم جو ایمنی شناسایی گردد و مشخص شود چگونه می توان مهارت های مدیران پروژه را برای کمک به توسعه ی جو ایمنی اعمال کرد.
نقش انسان در ایمنی به عنوان یک شاخصه ی کلیدی برای ارتقای عملکرد ایمنی در صنعت ساخت و ساز محسوب می شود، در نتیجه، تحقیقات زیادی در این زمینه از جمله نگرش، رفتار، انگیزه، کار گروهی، رهبری، و از یک منظر بزرگتر یعنی فرهنگ ایمنی انجام شده است
یکی از چشم اندازهای آینده ساخت وساز در سال 2020 که توسط مرکز تحقیقات - CRC - برای نوآوری های ساختمانی ارائه شده، مربوط به نیروی کار است که احترام متقابل به یکدیگر را از طریق همکاری مشترک مدیران و کارگران در شرایط سالم و ایمن در پروژه های ساخت و ساز فراهم می کند. این دیدگاه نیاز به شناسایی مهارت های مورد نیاز برای محیط کسب و کار آینده و به کارگیری برنامه های توسعه ی مهارت لازم برای مدیران پروژه را برجسته می کند بنابراین، در این تحقیق ، مهارت های مدیران پروژه، به عنوان یکی از شاخص های اصلی برای مدیران به منظور بهبود عملکرد ایمنی می باشد که از اجرای مدیریت ایمنی در سطوح بالا بازتاب می گردد، و در نهایت به توسعه جو ایمنی می انجامد.
بیشتر تحقیقات مرتبط با جو ایمنی، عموما بر روی سطوح کارگری، مثل بررسی رفتار، نگرش ها و درک کارکنان نسبت به مقوله ی ایمنی تمرکز کرده اند - وانگ ×، - 2008، اما این تحقیق بر روی سطح پرسنل مدیریت متمرکز است، زیرا در رابطه با خطای انسانی، یک اشتباه فردی در موقعیت مدیریتی، ممکن است پیامدهای فراوانی داشته باشد که این خطا حتی می تواند به آسانی بر عملکرد کلی سازمان یا پروژه تاثیر منفی بگذارد.
×اگر چه عملکرد ایمنی از اوایل قرن بیستم به طور قابل توجهی بهبود یافته است، اما آمارهای اخیر نشان می دهد که عملکرد ایمنی - براساس میزان حوادث و مرگ و میر - در صنعت ساخت و ساز در سالهای اخیر بدون تغییر باقی مانده است - کینینگ لی،. - 2016 همچنین سیستم های ایمنی با استفاده از ساختارها و فن آوری های مدرن بهبود گشته است، اما برای بهبود عملکرد ایمنی بیشتر، ناکافی هستند. مهم ترین دلیل این است که، صرف نظر از اینکه فرآیند تولید یک سیستم مدیریت یکپارچه، خودکار است اما نیروی انسانی نمیتوانند به طور کامل از فرایند یا سیستم جدا شوند - دینگزداگ و همکاران، . - 2009 این پژوهش با هدف تمرکز بر مهارت های مدیران پروژه بر توسعه جو ایمنی، تلاش می کند تا مانع را از بین ببرد و پیشرفت بیشتری را حاصل کند.
توسعه منابع انسانی همیشه یک جنبه حیاتی برای اطمینان از آینده و بقا سازمان هاست. نتایج این تحقیق به شرکت های ساختمانی و مدیران پروژه برای شناخت و در اولویت قرار دادن مهارت ها کمک خواهد کرد به طوری که بتوانند عملکرد ایمنی در پروژه ها را ارتقا بخشد.
-2 مبانی نظری:
1-2جو ایمنی:
اصطلاح جو ایمنی در ابتدا توسط زوهر - - 1980 در تحقیق خود ابداع شد که هدف آن سنجش ایمنی در سازمان های صنعتی اسرائیل بود. او جو ایمنی را به عنوان خلاصه ای از ادراکی تعریف کرد که کارکنان در مورد محیط کارشان سهیم هستند .این تعریف نشان می دهد که جو ایمنی برروی ادراک کارکنان از ایمنی در سازمان تاثیر می گذارد به گونه ای که اگر مدیریت سازمان به ایمنی تعهد داشته باشد احتمالا کارکنان هم به ایمنی متعهد می شوند . وی همچنین پیشنهاد کرد که بررسی جوایمنی یک ابزار کاربردی برای مقایسه عملکرد ایمنی بین سازمان ها است زیرا از عواملی مانند تکنولوژی و سطوح ریسک که باعث ایجاد مشکلات در اندازه گیری عملکرد ایمنی در گذشته شده ،مستقل می باشد.
