بخشی از مقاله
چکیده
ریسک به معنی احتمال عدم تحقق نتایج مورد انتظار است یا به عبارتی ریسک احتمال محقق نشدن پیش بینی های آینده تعبیر شده است. ریسک در هر حیطه ای قابلیت مطرح شدن دارد که یکی از این حیطه ها بانک وفعالیت های بانکداری است و بانکها به علت اهمیت به سزایی که در نظام اقتصادی دارند در این زمینه مورد توجه خاص قرار می گیرند . دلایل وجود ریسک درنظام بانکی را با نوع کارکرد آن می توان توجیه کرد، چرا که بانک ها از یک سو سرمایه های مردم را که در قبال آن مسئولیت دارند جمع آوری کرده و از سوی دیگر با استفاده از این سرمایه ها اقدام به انجام عملیات بانکی و فعالیت های اقتصادی می کنند.
بانک ها با انواع مختلف ریسک رو به رو هستند که از میان آنها چهارنوع ریسک اعتباری،ریسک عملیاتی، ریسک بازار و ریسک نقدینگی بیشترین لطمه ها را برپیکر بانکها وارد می کند. با توجه به فعالیت اصلی و عملیاتی نهادهای پولی و اعتباری،ریسک اعتباری به دلیل محدودیت حجم عملیات و به ویژه حساسیت آن، مهم ترین ریسک به شمار می رود.
مقدمه
ریسک در اصطلاح به معنی امکان وقوع یک خسارت و زیان اعم از مالی یا غیرمالی در نتیجه انجام یک فعالیت است . ریسک در هر حیطه ای قابلیت مطرح شدن دارد که یکی از این حیطه ها نظام های بانکی است. بانک ها با توجه به ماهیت فعالیت ها و داشتن پورتفوی گوناگونی از دارایی ها ، با انواع مختلفی از ریسک ها مواجه اند . از سوی دیگر با توجه به ماهیت فعالیت های بانکی ، حیات صنعت بانک داری در گرو پذیرش ریسک بوده به گونه ای که پرهیز از آن امکان نداشته ، و تنها می توان آن را مدیریت کرد . بنابراین بانک ها باید شنلسایی و مدیریت ریسک ها را که با آن مواجه اند و یا خواهند شد در دستور کار خود بگنجانند.
لذا همانطور که بیان گردید بانکها با توجه به نوع فعالیتهای خود در معرض وسیعی از انواع ریسکها قرار دارند حال بر اساس تقسیم بندی کمیته بال ،ریسک در بانک شامل ریسک اعتباری ،ریسک بازار و ریسک عملیاتی است ولی در اکثر کشور های دنیا ریسک بانکی را در چهار گروه مختلف ریسک های مالی، ریسک های عملیاتی، ریسک های کسب و کار و ریسک رویداد تقسیم می کنند .پس بطور کلی میتوان ریسک را احتمال عدم تحقق نتایج مورد انتظار دانست و مدیریت ریسک به مفهوم برنامه ریزی و سازمان دهی و کنترل فعالیتها و منابع جهت به حداقل رساندن تاثیر حوادث نامشخص و نامعلوم در حفظ تعادل مالی و توان عملیاتی موسسات دانست. بانک ها به عنوان سازمانهای "انتفاعی"ساساً به این منظور شکل گرفته اند که برای سهامداران و نیز سپرده گذاران سود آوری داشته باشند.
با توجه به اینکه خطر پذیری برای سودآوری آتی مورد الزام است، لذا از بانکهاعمدتاً به عنوان "ماشین های ریسک پذیر" یاد می شود. چنانجه سایر درآمدها در بانک اهمیت بیشتری پیداکنند، از اهمیت درآمد حاصل از تسهیلات کاسته می شود اما بدان معنی نیست که در چشم انداز آینده درآمد تسهیلات بی اهمیت است . - قاسمی صیقل سرایی، - 1380.25 وجود ریسک در عملیات بانکی می تواند قدرت سودآوری بانک را در معرض تهدید قرار دهد، این تهدید می تواند در سه شکل کاهش سود آوری، عدم سودآوری و زیان دهی تحقق یابد. بدیهی است که شکل سوم مخرب ترین نوع ریسک است و می تواند منجر به از بین رفتن بخشی از سپرده های بانکی و یا حتی در موارد حاد بخشی از سرمایه بانک شده و موجودیت آن را به مخاطره اندازد.
انواع ریسک های نظام بانکی و جایگاه ریسک اعتباری در مدیریت ریسک
بانک ها با توجه به نوع فعالیت های خود در معرض محدوده وسیعی از انواع ریسک ها هستند. مجموعه ریسک در بانکداری می تواند به طور کلی به دو دسته ریسک فعالیت های اقتصادی یا ریسک درو ن بانکی و ریسک برون بانکی تقسیم بندی شوند . درباره ریسک فعالیت های اقتصادی باید اذعان داشت که هر عمل اقتصادی از بدو فعالیت تا پایان کار ، میزان معینی ریسک دارد .
ریسک فعالیت اقتصادی در بانکداری ، شامل ریسک مالی، تجاری، نقدینگی، اعتباری، ریسک ساختار درآمدها و هزینه ها و ریسک ناشی از ساختار دارایی ها و بدهی ها هستند .این گونه ریسک ها را از راه مدیریت صحیح می توان حذف کرد. ریسک برون بانکی از فعالیت اقتصادی بانک ها ناشی نبوده بلکه از وضعیت محیطی سیاسی و اقتصادی بانک ها و موسسه های اعتباری ناشی است . مهم ترین ریسک های درون بانکی ، ریسک های اعتباری هستند.
ریسک اعتباری به این دلیل در نهادهای پولی واعتباری حائز اهمیت وحساسیت است که منابع به کار گرفته شده برای تخصیص، درحقیقت بدهی نهاد پولی به سهامداران، مردم وبانک هاست که درصورت به جریان نیفتادن، هم توان اعتبار دهی وهم قدرت تأدیه بدهی نهاد پولی را تضعیف می کند و به ویژه آنکه درترازنامه نهاد پولی، تسهیلات اعتباری، به عنوان مطالبات موجل و سپرده های اشخاص به عنوان دیون آتی تلقی می شوند . به این معنی که وصول مطالبات به دفعات مختلف غیر ممکن، ولی تأدیه و پرداخت دیون - سپرده ها - در هر مرحله الزامی است، در غیراین صورت نهاد پولی با ورشکستگی مواجه می شود.
